بخشی از مقاله
چکیده
در این مقاله نتیجه اقدام پژوهی در مزرعه پرماکالچر در کانادا در تابستان 2015 و نحوه تطابق با زیست بوم منطقه در روند مدیریت کشاورزی چند منظوره و روش ترویج کشاورزی معکوس: ترویج فنون کشاورزی، باغبانی و دامداری از درون مزرعه به شهروندان نا آشنا با این حرفه، به شیوه کیفی هدف از انجام این بررسی میدانی، مشاهدی شیوه اداره و مدیریت و چگونگی فعالییت های روزانه و مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد. ارزیابی کیفی چنین فعلیتی میباشد. پرماکالچر فرایندی خلاقانه برای طراحی شیوه ای از کشاورزی است که مبتنی بر تفکر سیستمی می باشد.
در این روش، مبانی اخلاقی در کنار اصول طراحی مورد توجه است. روابط متقابل بین اجزائ تشکیل دهنده زیست بوم های طبیعی و قوانین حاکم بر طبیعت برای تنظیم محیط زیست سالم برای انسان مورد استفاده قرار میگیرد. چنین فرایندی زندگی در مزرعه را به عنوان شیوه ای از معیشت، مرتبط با نیازهای طبیعی دانسته و اصول سازگار با پایداری زیست بوم را، نه تنها در کشاورزی بلکه در ساختمان و تاسیسات، در به کار گیری فناوری های نوین، در آموزش و ترویج و حتی در اقتصاد مزرعه در اولویت قرار میدهد.
این فرایند انسان را در مسیر انتقال از مصرف کننده ای وابسته به محصولات مزرعه، به تولید کننده ای مسئول برای مواجهه احتمالی با آینده ای که در آن منابع انرژی و آب و خاک با محدودیت و کمبود اساسی اند، تبدیل می کند. در پرمالچر شرایط مکانی، اقلیمی و میزان دسترسی به منابع محیط طبیعی تعیین کننده چگونگی طراحی مزرعه می باشد.
مقدمه
پرماکالچر یا کشاورزی دائمی ترکیبی از دو واژه "پرماننت" به معنی دائمی و " اگریکالچر" به معنی: کشاورزی، میباشد. بنا بر گفته ویلسون فلسفه پرماکالچر عبارت است از کار با طبیعت و نه علیه آن. با الگو گرفتن از طبیعت تنوع گیاهی و جانوری متناسب با شرایط هر منطقه در محدوده ای به نام مزرعه ایجاد و الگوهای طبیعی نفوذ آب در زمین دنبال میشود.
در این روش استفاده از نهاده های انرژی فسیلی جایگاهی نداشته و تمرکز آن بر تولید زراعی کم نهاده و در مقیاس محدود میباشد. هدف آن تلفیق جنبه های تولید و پرورش دام و ماکیان و صیفی و سبزی و درختان میوه جنگلی است، به گونه ای که نقش مکمل و تقویت کننده را نسبت به یکدیگر ایفا نمایند. این رویکرد شباهت زیادی به نظریه و دیدگاه شوماخر در کتاب "کوچک زیباست" دارد که در آن به تشریح آسیب های مرتبط با نظام سرمایه داری در راستای غول آسا کردن واحد های تولیدی پرداخته و اقتصاد با ابعاد انسانی و کوچک مقیاس را پیشنهاد می نماید. درسال " 1929 ژوزف راسل اسمیت" عبارتی را برای محصولات درختی ابداع کرد وآن را کشاورزی دایمی نام نهاد.
همچینن او درکتابی تجارب طولانی خود رادرزمینه پرورش وتولید میوه وپسته وبادام زمینی بعنوان غذای انسان وتغذیه دام اهلی گرداوری کرد. اسمیت کره زمین رابه شکل پدیده ای یکپارچه وبصورت کل داری اجزاء مرتبط به هم در نظر گرفت وسیستمهای ترکیبی درختان ومحصولاتی که درسایهء وتحت اشکوب درختان پرورش می یابند راپیشنهاد نمود. کتاب ژوزف اسمیت الهام بخش افراد بیشماری شد که به سمت کشاورزی پایدار وبه تولید فراورده های باغی وزراعی درمزرعه ای واحد بپردازند. در این راستا " تویوهیکو کاگاوا" را می توان ازپیشروان زراعت جنگل در ژاپن درسال 1930انام برد.
تعریف کشاورزی دایمی بعنوان فرایندی که بتواند به طورنامحدود پایداربماند توسط فردی استرالیایی بنام یئومنز در کتاب - اب برای هرمزرعه - درسال 1945 منتشر ومورد حمایت قرار گرفت. اورهیافتی مبتنی برمشاهده رابرای کاربری اراضی قابل کشت دراسترالیا دردههء 1940 معرفی نمود وحفظ رطوبت درمحیط ریشهء گیاهان با استفاده از شیارزدن با دستگاه مخصوص و همچنین "مقیاس دایمی بودن" راپیشنهادو تقویت نمود که این مفهوم به عنوان الگویی سازمان دهنده برای کارطراحی پرماکالچر - به ویژه درمکانهایی که سازمان کشت وکارتحت تاثیر اقلیم ونیز سازند زمین شناسی میباشد - بکار میرود. در این رهیافت اولویت وشکل بندی اجزاء طرح پرماکالچروهمچنین طرحهای چشم اندازروستایی وشهری مبتنی برموارد ذیل میباشد :
-1اقلیم
-2 شکل زمین ازجنبه ء ناهمواری
-3 اب
-4 جاده ها
-5 درختان
-6سازه ها وبناها
-7 محل طرح
-8 خاک
Key-line Design - روش حفظ رطوبت درمحیط ریشه گیاهان با استفاده از دستگاه شیارزن در تراسها ، ابگیرها و کشت درختان درامتداد خطوط تراز وکم ارتفاع وتکنیک خاص شخم برای نفوذپذیری اب درخاک به شکل موثراست که موجب شود وبتواند ا ب رادرزمین تاحد طولانی نگهدای کند - از تکنیک های موثر در پرماکالچر میباشد. فکروزمینهء اصلی این تکنیک از انجا شروع شدکه با مشاهدهء چاله های موجوددرمزرعه واینکه این چاله ها اب را بهتر نگهداری کرده اند وگیاهان اطراف آنها رشد بهتر کرده، پدید امد. لذااگراین چاله ها به ترتیبی تراس شده وبا استفاده ازشیارزن های خاصی به هم وصل شوند نفوذ اب را درزمین وماندگاری درکنار ریشه را دوام می بخشند. از آن گذشته خط تراس می تواند به عنوان مجموعه اصول طراحی دیده شود .اصول وتکنیکهای این طرح برای توسعه محیط وچشم اندازهای روستایی وشهری مفید می باشد.
اصول اخلاقی درطراحی پرماکالچر
این اصول دربرگیرندهء موارد ذیل است:
-1مراقبت ازکرهء زمین به نحوی که تمامی سیستم های حیاتی بتوانند ادامه حیات وتکثیر پیداکنند این بعنوان اولین اصل تلقی میگردد زیرا بدون زمین سالم هیچگونه رشد وشکوفایی برای نوع انسان فراهم نخواهد شد
-2مراقبت از انسانها :فراهم سازی زمینه برای دسترسی مردم به منابع طبیعی لازم برای ادامه حیات وبقای انان
-3توجه به بازگشت محصولات اضافه به زمین: درپرماکالچر اهمیت محدود نمودن میزان مصرف منابع از بازیافت ضایعات بیشتر است. ازطریق مدیریت نیازها،می توان منابع رابه مسائل فراترازدواصل فوق،تخصیص داد .
با هجوم سرمایه داری که به هیچ اصولی پایبند نبود،وفقط در جهت کسب سود بیشترکلیه منابع طبیعی رامورد سوء استفاده قرار می داد،موجبات آلودگی ونابودی آنها را فراهم نمود و زنگهای خطر بصدا درآمدند. این اصول اخلاقی راهنمای بسیار ساده ای هستندکه به خوبی میتوانند به تلاشهای زندگی روزمره جهت دهند ومنجربه تصمیم سازی وترسیم نقشه راه گردند.
کشاورزی پایدار - پرماکالچر - به عنوان یک سیستم طراحی شده، آنچه راکه وجود داردبه گونه ای دیگر سازماندهی می کند تابه شکلی موثرانرژی های ورودی سیستم را حفاظت نموده ویا تولید انرژی در مزرعه بیشتر از مقدارمصرف آن باشد. آنچه که در کشاورزی پایدار جدید است و معمولا نادیده انگاشته میشود توجه به این نکته است که هر سیستم طراحی شده بر مبنای عقل سلیم برای جوامع بشری به دنبال تغییرات چشم گیر است.
بر اساس گفته "بیل مئلیسون" واژه کلیدی ،در پرما کالچر کلمه - طراحی - است. طراحی در مجموعه های طبیعی ،اجتماعی ومفهومی ونیز طراحی زمان ومکان.هدف نهایی بکار گرفتن راهبردهای کشاورزی پایدار - پرما کالچر - در هر منطقه وکشور ،کاهش قابل توجه مناطق مورد نیاز برای کشاورزی و سکونت و اختصاص دادن زمین های بیشترفقط برای حیات وحش و گیاهان بومی می باشد. ارج نهادن برای همه اشکال حیات یک اصل پایه بوده ودر حقیقت جزء ضرورتهای اخلاق برای همه مردم به شمار می رود.
براساس این اصول اخلاقی ما می آموزیم که به اندازه مصرف خود محصول بر سر سفره خود ببریم درغیر اینصورت منابع اب وخاک ونیز منابع مالی را هدر داده ایم.
در طراحی پرماکالچر این موارد مورد تاکید قرار گرفته است :
-1چشم انداززمین -2کارکرد آن-3گونه های متناسب با شرایط جغرافیایی و اقلیمی این بدان معناست که در فرایند پرماالچر هم افزایی بین اجزاء بکاررفته درکشاورزی وهمچنین ارتباط انها بین عناصر خاک وطبیعت از اهمیت ویژه ای برخوردار است
به عبارتی دیگر، برآیند عملکرد کل، متفاوت ازجمع جبری اجزاء می باشد. درپرماکالچر هدف به حداقل رساندن ضایعات، نیروی کار وهمچنین نهاده های انرژی می باشد. بنابراین انچه مهم است توجه به تاثیر متقابل مجموعه رفتارهایی است که درزمین صورت می پذیرد وبه این ترتیب سیستم پیچیده ای بوجود می اید که عناصر آن بدون یا با حداقل وابستگی به انرژی بیرون از مزرعه، خو به تقویت فرایند تولید در ارتباط با هم کمک میکنند.
این شیوه کشاورزی و اصول پرماکالچر، که برمیگردد به دوران ماقبل صنعتی دربکارگیری از زمین، وامدار و نشات گرفته از رهیافت های گوناگون درکشاورزی می باشد ازجمله کشاورزی ارگانیک ، زراعت جنگل، زراعت تلفیقی، توسعه پایدار و همچنین اکولوژی کاربردی. بطور مرسوم درپرماکالچر طراحی منظم چشم انداز محل سکونت ، تکنیکهای تلفیقی مانند زراعت جنگل، ساختمانها وسازه های طبیعی وهمچنین جمع آوری آب باران درچهارچوب سازمان مزرعه پرماکالچر مورد توجه میباشد.
"دیوید هولمگن" در کتابی دوازده اصل پایه ای برای پرما کالچر نام می برد که شامل این موارد است: مشاهده و تعامل، چمع آوری و ذخیره انرژی، کسب محصول مناسب، ایجاد خود-انضباطی و پذیر ش باز خورد، توجه به بازیافت منابع، طراحی الگوی کامل با تمام جزئیات آن، تلفیق منابع در دسترس.
