بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه بین مهارت های مدیریتی مدیران مدارس و میزان ماندگاری معلمان در مناطق محروم می باشد. روش پژوهش توصیفی - پیمایشی و از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری کلیه معلمان مقطع متوسطه اول و دوم شاغل در بخش محروم سیلوانای ارومیه می باشد که در مجموع 340 می باشند و از این تعداد 181 به روش نمونه گیری خوشه ای و با استفاده از جدول مورگان انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده های دو پرسشنامه محقق ساخته مهارت های مدیریتی و ماندگاری معلمان بود. روایی محتوایی هر دو پرسشنامه به تأیید متخصصان رسید و روایی سازه آن ها نیز با استفاده از تحلیلیل عاملی تأییدی مناسب گزارش شد. پایای پرسشنامه ها نیز با استفاده از آلفای کرونباخ برای پرسشنامه مهارت های مدیریتی 0/91 و برای ماندگاری 0/89 گزارش گردید. نتایج بدست آمده حاکی از این بود که بین مهارت های مدیریتی مدیران مدارس و میزان ماندگاری معلمان رابطه مثبت و معنی دار وجود دارد. همچنین ابعاد مهارت های مدیریتی قابلیت پیش بینی میزان ماندگاری معلمان را دارد. لذا پیشنهاد می گردد مدیران و متولیان آموزش و پرورش بیش از پیش بر ارتقای مهارتهای مدیران مدارس اهتمام ورزند تا از این طریق میزان ماندگاری معلمان در مناطق محروم را افزایش دهند.
کلمات کلیدی: مهارت های مدیریتی، ماندگاری، مناطق محروم
مقدمه
منابع انسانی هر سازمان منبع اصلی مزیت رقابتی و ایجادکننده قابلیتهای اساسی هر سازمان محسوب میشود . اهمیت منابع انسانی در سازمان به حدی است که موفقیت یا شکست یک سازمان، بستگی کامل به چگونگی جذب و نگهداری منابع انسانی آن دارد. بنابراین جلوگیری از ترک خدمت و ماندگاری کارکنان در درازمدت از مسائل اصلی سازمانها به شمار میآید.>1@ مدیریت سازمان پس از جذب، مدیریت و بهسازی نیروی انسانی وظیفه مهمتری دارد و آن حفظ و نگهداشت نیروی انسانی است.>2@ ماندگاری کارکنان عبارت است از نیت و قصد یک کارمند جهت ماندن در یک سازمان و انجام وظیفه درون سازمان مربوطه .[3] به بیان دیگر ماندگاری عبارت است از ایجاد شرایط مطلوب اشتغال برای کارکنان تا به واسطه آن حاضر به انتقال به سازمان دیگر نباشند .[4] میل به ماندگاری یکی از دغدغههای اصلی مدیران محسوب میشود. و سازمانها با صرف هزینه و زمان به انتخاب افراد شایسته میپردازند، اما اگر نتوانند این افراد را در سازمان نگه دارند، تمام تلاشها و سرمایه گذاریشان به هدر رفته است.[5] ترک خدمت کارکنان سازمان میتواند از نظر هزینه جایگزینی و اختلال در کار برای سازمانها زیانبار تلقی شود.[6] به همین دلیل است که مدیران و سازمانها تلاش زیادی دارند تا اینکه بتوانند نیروهای خوب و کارآمدی را که جذب نمودهاند حفظ نمایند.[7]
بنابراین حفاظت از منابع انسانی فرایندی است برای حفظ کارآیی نیروی انسانی و همچنین حفظ توان سوددهی یک سازمان .[8] بنابراین در صورتیکه آموزش و پرورش در فرآیندهای جذب و بهسازی معلمان موفق شود ولی در نگهداری آن کوتاهی نماید و بنا به دلایلی، زمینههای افت معلمانش موجودش را فراهم نماید در نیل به اهداف خود دچار شک ست خواهد شد .[7] بنابراین شناسایی عواملی که بر ماندگاری معلمان در مناطق محروم مؤثرند بسیار حائز اهمیت میباشد.
یکی از عوامل مؤثر بر ماندگاری معلمان مدیریت مدارس و مهارتهای مدیران میباشد. مهارتهای مدیریتی به تواناییهایی گفته می شود که بهو سیله آن شخص در وجود خود امکان به حرکت درآوردن اجزاء یک مجموعه را برای حرکت متنا سب همه اجزاء به سوی اهداف تعیین شده فراهم میآورد.[9] بنابراین مهارتهای مدیریتی مدیران مدارس میتواند تأثیر بسیار مثبتی بر ماندگاری معلمان داشته باشد مهارتهای مدیریتی شامل دانش و تواناییهایی میباشد که به عملکرد عالی مدیران در مواقع بحرانی کمک میکند .[10]
و مهارت مدیریتی به مهارتهایی گفته میشود که بهوسیله آن شخص در وجود خود امکان به حرکت درآوردن اجزاء یک مجموعه را برای حرکت متناسب همه اجزاء به سوی اهداف تعیین شده فراهم میآورد.[9] از اینرو صلاحیت و کیفیت مدیران مدارس از نظر مهارتهای مدیریتی یکی از مهمترین عوامل استمرار موفقیت آموزش و پرورش در مناطق محروم است و مدیران برای داشتن کارایی لازم، نیازمند مهارتهای اساسیاند .[11] بنابراین ماندگاری معلمان در مناطق محروم به مدیریت صحیح مدرسه بستگی دارد.
در همه آموزش و پرورش نیز همانند اکثر سازمان ها مهمترین رکنی که برای رسیدن به اهداف تأثیرگذار میباشد مدیریت است.[12] چنانچه در آموزش و پرورش مناطق محروم مدیرانی کارآمد، شایسته، ماهر، با تجربه وکاملاً آگاه به اصول و فنون مدیریت مدرسه قرار داشته باشند، موفقیت نظام آموزشی در مناطق محروم تضمین میشود .[13] میتوان گفت که مدیران مؤثر قادر به تغییر وضع موجود هستند، آنها قادرند مشکلات را شناسایی و بهطور مؤثر تجزیه و تحلیل کنند و اقدام به حل مسأله نمایند. بنابراین داشتن مهارت در ایجاد محیط کار سالم و مطلوب و شناخت وضعیت روحی معلمان از عوامل زمینهساز افزایش کارآیی محسوب میشوند.[14]
مهارتهای مدیریتی با تلاش در جهت ایجاد یک محیط برای توانمندسازی نیروی کار به منظور افزایش مزیت رقابتی، نوآوری و اثربخشی در ارتباط است.[15] بنابراین زمانی که مدیران مدارس منطق محروم از مهارتهای مناسبی برخوردار باشند باعث رشد و پیشرفت دانش آموزان و رسیدن مدرسه به اهدافش میشوند. پژوهشهای متعددی در رابطه متغیرهای پژوهش انجام شده اند ولی پژوهشی که ترکیب دو متغیر مورد بررسی در تحقق حاضر را مورد بررسی قرار داده باشد یافت نشد با این حال به نمونه از پزوهخش های مشابه با پژوهش حاضر اشاره می گردد. از جمله نتایج به دست آمده از پژوهش پاکسوی، سویر و کالیک - 2017 - 2 نشان داد که، رابطه مثبت، دو طرفه و متوسط بین مهارتهای ارتباطی مدیریتی و رضایت شغلی و سطح تعهد شغلی وجود دارد.[16] تپرت و تونا - 2015 - 3، طی پژوهشی به این نتایج دستیافتند که عوامل مدیریتی بر رضایت شغلی کارکنان تأثیرگذار است و تأثیر مثبت و معناداری دارد.[17] روشینی - 2012 - در مطالعه ای به این نتایجه دست یافت که مهارتهای مدیران ارشد دانشگاه در ایجاد رضایت شغلی اساتید تاثیر دارند.[18]
سپهوند و شریعت نژاد - - 1393 به این نتیجه دست یافتند که شایستگی مدیران بر تعهد سازمانی و رضایت شغلی کارکنان تاثیر مثبت و معنیداری دارد.[19] بهروزی - - 1392 در مطالعه خود به این نتیجه دست یافت که که اتخاذ سبکهای مختلف مدیریتی بصورت مستقیم با مقوله جذب و نگهداشت نیروهای متخصص و نخبه مرتبط بوده و اتخاذ سبک صحیح مدیریتی یکی از عوامل عمده و اساسی در ایجاد بستری مناسب برای جذب و نگهداشت کارکنان متخصص است.[20] نتایج به دست آمده ار پژوهش عشاقی - - 1392 نشان داد، که بین سبکهای مختلف مدیریتی با ماندگاری کارکنان رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.[21] با توجه به مطالب بیان شده ذکر نمود که امروزه سازمانها به اهمیت ماندگاری کارکنان در سازمان بیش از پیش پی بردهاند. و تمام توان خود را برای حفظ کارکنان ارزشمند خود صرف مینمایند. لذا برای سازمانهای آموزشی نیز امروزی پی بردن به عوامل تأثیرگذار بر ماندگاری معلمان بسیار با ارزش میباشد.
با این حال علارغم مغفول بودن موضوع مورد بررسی در تحقیق حاضر، بی هیچ تردید می بایست اذعان داشت، فقر مبانی نظری، تجربی، اندیشه ای و سیاستی پیرامون این پدیده از حیث کنترل، نظارت و هدایت مبتنی بر منافع ملی بخش آموزشی کشور، انجام مطالعه و بررسی حاضر را بیش از پیش و به صورت مضاعف ضروری و اجتناب ناپذیر میسازد. بی تردید این پژوهش با چنین محدودیتهایی علارغم همه کاستیها و نارساییهای ذاتی و محیطی پیرامون آن میتواند دستمایه بنیادی برای بحث آموزش در مناطق محروم به همراه داشته و بنیادی برای انجام تحقیقات ثانویه راهبردی و کاربردی دیگری در این حوزه باشد.
فرضیه های پژوهش
بین مهارت های مدیریتی و ماندگاری معلمان رابطه وجود دارد بین مهارت فنی مدیران و ماندگاری معلمان رابطه وجود دارد. بین مهارت های انسانی مدیران و ماندگاری معلمان رابطه وجود دارد. بین مهارت های ادراکی مدیران و ماندگاری معلمان رابطه وجود دارد.
