بخشی از مقاله
آسيب هاي ورزش دو ميداني
آسيب ورزشي در « دو » عبارت است از شرايطي که بازيکن را مجبور به کاهش طي مسافت موردنظر در هفته مي نمايد . عوامل مؤثر در افزايش خطر آسيب در ورزش « دو » به دو گروه تقسيم مي شوند :
۱- مشکلات آناتومي
۲- خطاهاي آموزشي که شايع ترين آنها شامل تغيير زمين ورزش « دو » به نوع سخت تر ، افزايش ناگهاني مسافت تا بيشتر از ۱۰٪ در هفته ، افزايش ناگهاني شدت دويدن - دو سربالايي - « دو » در جاده هاي ناهموار ، استراحت ناکافي ، آسيب قبلي ، شايع ترين محل آسيب در ورزش دو ، زانو است . ساق پا ، مچ پا جزو آسيب پذيرترين نواحي در ورزش دو مي باشند . نواحي هيپ ، لگن و کمر حدود ۲۰٪ کل آسيب ها را تشکيل مي دهد .
گرفتن شرح حال دقيق کمک به تشخيص آسيب و مکانيسم آن مي نمايد . بنابراين توجه به نکات زير مورد نظر مي باشد .
1. زمان شناسي آسيب : شروع حاد يا تدريجي درد ، طول مدت درد و زمان شروع آن
2. ماهيت درد : مداوم يا متناوب ، عوامل تشديد کننده و تسکين دهنده آن ، وجود التهاب همراه درد
3. ملاحظات سني : مثلاً در ورزشکار جوان با درد استخوان ران به شکستگي استرسي استخوان ران يا التهاب کششي آپوفيز آن و در ورزشکار مسن تر به شکستگي يا تنگي مهره هاي ستون فقران فکر مي کنيم .
4. ويژگي هاي دو : مسافت ، سرعت ، انجام يا عدم انجام تمرين هاي کشش عضلاني قبل و بعد از دويدن ، نوع عضلات تحت کشش ، وجود افزايش ناگهاني در مدت ، شدت و تعداد تمرين ها ، داشتن تمرين فردي يا جمعي
5. تجهيزات ورزشي : نوع کفش دونده ، مدت استفاده از آن و استفاده از لوازم طبي يا ارتوپدي
6. زمين ورزش : سطح سخت ، ناهموار ، سربالايي ، سطح هموار دايره اي و ريل متحرک . انتخاب نامناسب ترين نوع زمين عدم تعادلي در سطح پا و مچ ايجاد مي نمايد و به زنجيره بيومکانيک اندام هاي فوقاني منتقل مي گردد .
7. بررسي سلامت سيستم هاي مختلف بدن : و ديگر عواملي که سلامت کلي ورزشکار را به شدت تحت تأثير قرار ميدهد .
8. تاريخچه آسيب : تعداد آسيب هاي قبلي ، محل آسيب و نوع درمان انجام شده .
9. توانايي تسلط : تحمل استراحت مطلق يا نسبي ، تحمل کنارگذاشتن ورزش « دو » براي مدت نامعلوم و ... برخي از ورزشکاران اختلالات روحي قابل ملاحظه اي را در پاسخ به آسيب تجربه مي کنند که نيازمند حمايت رواني - احساسي مي باشند . « براي انجام توان بخشي موفق مشاوره با روانپزشک يا روانشناس ورزشي بسيار ضروري است . »
معاينه فيزيکي :
معاينه کمر ، هيپ ، زانو و مچ پا بايد به طور معمول در همه دوندگان آسيب ديده توسط پزشک انجام شود و يک دونده در سه وضعيت استراحت راه رفتن ، دويدن با سرعت هاي متفاوت با کفش و وسايل ارتوپدي و بدون آن مورد بررسي قرار گيرد . به انجام معاينه عصبي و برررسي آسيب اعصاب پوستي توصيه شده است .
توان بخشي شامل ۵ مرحله مي باشد :
1. تشخيص دقيق : با هدف تشخيص و چگونگي آسيب عضله و تاندون : اجزاء آن عبارتند از : مرحله آسيب بافت - مرحله بروز - مرحله آسيب بافت مرحله بروز علائم باليني - مرحله پرشدگي بافتي - مرحله نقص عملکرد بيومکانيک -مرحله تطابق عملکردي
2. درمان حاد : تلاش جهت کاهش اثرات التهاب حاد و کنترل درد و زمان کليدي براي مشاوره با يک روانشناس
3. توان بخشي اوليه : کنترل قابليت کشش و بهبودي رشد کلاژن و نظم آن
4. اصلاح عدم تعادل ها : با فروکش کردن درد ، تقريباً قدرت همگرايي کامل عضله به دست آمده ، برنامه توانايي واگرايي عضله هم آغاز مي شود .
5. بازگشت به عملکرد طبيعي
ارزيابي آسيب هاي اختصاصي ورزش دو بر اساس مراحل توان بخشي
کشيدگي عضله پشت ران : آسيب در سرعت هاي بالاي دونده رخ داده . شايع ترين محل آسيب ، قسمت فوقاني محل اتصال وتري ، عضلاني است .
علائم باليني : درد ناحيه فوقاني ران ، ضعف عضلات پشت ران ، کبودي و احساس توده در قسمت خلفي ران و نشستن به سختي . مرحله نقص عملکرد بيومکانيک : کاهش باز شدن زانو ، ضعيف تر شدن نسبت نيروي عضلاني پشت ران به چهار سر ، افزايش خميدگي هيپ . مرحله تطابق عملکردي : کاهش طول قدم ها .
عوامل افزايش کشيدگي : انعطاف پذيري نامناسب و گرم کردن ناکافي عضله ، عدم تعادل نيروي عضله پشت ران و چهار سر ، آسيب قبلي . درمان اوليه : شامل اصول Price ، محافظت
Protection ، استراحت rest ، يخ Ice ، فشار Compressnoi ، بالا نگه داشتن عضو Elevation و استفاده از عصا در آسيب هاي شديد .
توان بخشي اوليه : پس از فروکش کردن درد ، توصيه به ورزش ايزومتريک مي شود .
تنها هنگامي که دامنه کامل حرکت ، حداقل ۹۰٪ قدرت پاي سالم و برابري نسبت نيروي عضلاني چهارسر به پشت ران به دست آمد ، مي تواند دويدن را آغاز کند .
سندرم درد مفصل کشککي - راني :
شايع ترين شکايت زانو در دوندگان است . ورزشکار از درد اطراف کشکک زانو و احساس صداي خش خش حين پايين آمدن از پله و تورم مفصلي شکايت دارد .
درمان اوليه : شامل اصول Price و مصرف داروي ضدالتهابي ، اصلاح مشکلات آناتومي ، بانداژ به همراه ورزش تقويت عضلاني زانو ، استفاده از محافظ ثابت کننده کشکک .
اوليه : تقويت عضلات و استوس مايل داخلي
سندرم تحريک نوار خاصره اي - درشت ني :
با خم و راست شدن زانو ، نوار خاصره اي - درشت ني به سمت عقب و جلو بر روي برجستگي خارجي استخوان ران حرکت مي کند . در اين سندرم احساس دردناک بر روي برجستگي خارجي ران وجود دارد و با دويدن تشديد مي شود .
عوامل مستعدکننده : دويدن بر روي سطح هاي شيب دار ، عدم تناسب طول اندام تحتاني ، انحراف استخوان درشت ني به طرف خارج . حداکثر چرخش به داخل پا ، انقباض نوار خاصره اي - درشت ني .
درمان اوليه : شامل اصول Price و مصرف داروهاي ضدالتهابي ، تزريق موضعي ترکيبي از بي حس کننده و کورتيکورستروئيد مؤثر است .
توان بخشي اوليه : بر کشش عضلات خم کننده هيپ و عضله سريني بزرگ و کشنده فاسيالاتا تأکيد شده .
التهاب فاسياي کف پايي :
شامل پارگي هاي بسيار کوچک در فاسياي کف پا و ساختمان همراه آن در محل اتصال به استخوان پاشنه ، در اثر کشش ، مي باشد . علائم باليني به صورت درد موضعي در امتداد فاسيا و ناتواني در دويدن و اولين قدم دردناک در صبح مي باشد . بصورت جبراني ، ورزشکار با قسمت جلوي پا ، با گام هاي نامرتب سعي در انحراف پا به داخل دارد .
عوامل مستعد کننده : خم کردن مچ پا به طرف بالا ، گرفتگي عضله پشت ساق ، چرخس به داخل شديد ساق پا .
درمان اوليه : شامل اصول Price و مصرف داروهاي ضدالتهابي ، تزريق استروئيد در محل اتصال فاسيا به استخوان پاشنه ، استفاده از محافظ قوس پا ، بانداژ و پدهاي پاشنه مؤثر است .
التهاب تاندون آشيل :
شايع ترين آسيب مچ پا ، تاندونيت يا التهاب حاد تاندون آشيل و تندنيوزيس يا تخريب بافتي تاندون و ضخيم شدن تاندون آشيل مي باشد . آسيب هاي خفيف مکرر منجر به پارگي هاي کوچک تاندون در ناحيه فوقاني محل اتصال تاندون به استخوان پاشنه مي شود . در همين ناحيه دچار درد شده که با خم کردن مچ پا به طرف بالا تشديد مي يابد .
درمان اوليه : اصول Price ، مصرف داروهاي ضدالتهابي « تزريق داخل تاندون هرگز انجام نمي شود »
بالا بردن پاشنه که در صورت تداوم سبب کوتاهي طناب پاشنه مي شود ، کاهش در فعاليت هاي همراه تحمل وزن ، در موارد مزمن استفاده از اولتراسوند . اين بيماران کانديد خوب براي انجام ورزش هاي مرتبط با آب هستند . با کاهش درد به تدريج ورزشهاي تقويت واگرايي و همگرايي عضلات کف پا شروع شود .
شکستگي هاي استرسي :
به شکستگي کامل يا ناقص استخوان در اثر عدم توانايي قسمتي از آن در برابر فشارهاي مکانيکي مکرر و غيرشديد مي گويند .
شايع ترين محل شکستگي :
استخوان درشت ني ، نازک ني ، استخوان کف پايي و ران .
که با فعاليت تشديد و با استراحت بهبود مي يابد .
در گرافي ساده به سختي تشخيص داده مي شوند و در موارد شک زياد به اين نوع شکستگي اسکن استخوان توصيه مي شود .
عوامل مستعد کننده : عدم تناسب طول اندام تحتاني ، چرخش به داخل بيش از حد پا ، دويدن بر روي سطح سخت .
درمان اوليه : باقي نگه داشتن سطح فعاليت ورزشکار به ميزاني که ايجاد علامت باليني نکند . اجتناب از دويدن بر روي سطح سخت به دليل تأمين فرصت کافي جهت ترميم آن ( ۳ هفته براي استخوان نازک ني ، ۴۸ هفته براي درشت ني و ماه ها باري گردن استخوان ران ) . قبلاً ورزشکاران دچار شکستگي استرسي از انجام ورزش هاي هوازي ( شنا ، دوچرخه سواري ) منع مي شدند . در سال هاي اخير ورزش دو در آب امکان پذير شده است و اين تکنيک به علت توان بخشي بالا ، امکان بازگشت زودتر به حال قبل از آسيب را فراهم مي نمايد .
دو و ميداني
كدام دست از ورزشكاران دررشته دو و ميداني بيشتر در معرض آسيب قرار دارند؟
دوندگان دو هاي سرعت و نيز آنان كه مسافات طولاني را مي دوند ، بيشتر از سايرين دچار آسيبب مي شوند بيشتر آسيبهاي در جريان ترمين و درصد كمي از آسيبها مربوط به زمان مسابقه است .
شايعترين محل آسيب ورزشكاران بيش از نقاط ديگر دچار آسب مي شود استفاده مفرط از عضو
مربوط علت اصلي ايجاد آسيب است. در اين موارد ،بافت طبيعي در معرض استرس هاي مكرر قرار مي گيرد . اين تروماهاي جزيي ولي مكرر سبب آسيب بافتي شده و با فعال شدن روند التهابي و آزاد گرديدن اسيد آراشيد نيك منجر به ايجاد پروستاگلادين مي شود پروستاگلادين ها واسطة پاسخ التهابي بوده و سبب درد و اختلال عمل عضو مي شوند
عوامل خطر زا و علت ايجاد آسيب هاي ناشي از استعمال مفرط عضو را نام برده و چند مثال از اين نوع آسيب ها را ذكر نماييد ؟
براساس مطالعات اپيدميولوژيك مهم ترين عامل سابقه آسيب قبلي ونداشتن تجربه دويدن است اختلالات قاعدگي در بانوان كه مجر به كاهش دانسيتة استخواني مي شوند، در ايجاد شكستگي هاي تنشي دخالت دارند.
طبيعي نبودن محور قرار گيري عضو نيز به عنوان عامل ايجاد كننده صدمه مطرح شده است . كفش نامناسب هم در ايجاد آسيب دخيل است.
كشيدگي هاي عضلاني ، التههاب تاندوني ، شكستگيهاي تنشي و سندرم كمپارتمان از جمله آسيبب هايي هستند كه در اثر استفاده بيش از حد عضو ايجاد مي شوند . از جمله علل ايجاد اين گونه آسيب ها ميتوان به افزايش ناگهاني در شدت يا ميزان تمرين اشاره كرد.
نحوه درمان آسيبهاي ناشي از استعمال مفرط عضو به چه صورت است؟
استراحت نسبي ، استفاده از يخ ، انجام كشش و تمرينهاي مقاومتي با شدت پيشرونده اساس درمان را تشكيل مي دهند . كاهش ميزان فعاليت و نيز استفاده از داروهاي ضد التهابي و فيزيوتراپي ( مثلا با اولتراسوند) ، بسته به شدت آسيب توصيه مي شود.
منظور از درد زانوي دوندگان (Runner's Knee) چيست؟ درمان اين عارضه چگونه انجام مي شود؟
اصطلاح علمي آن سندرم كشككي - راني ( Patello -Femural Syn.) است كه شايعترين آسيب هاي آنان را دربر ميگيرد. به نظر مي رسد درد از پايانه هاي عصبي در استخوان زير غضروف كشكك و يا التهاب سينوويوم منشا مي گيرد. علامت اصلي ، درد مبهم در زير كشككك زانو است كه به صورت تدريجي شروع شده و در بالا و پايين رفتن از پله ها و يا دويدن در سرازيري تشديد ميشود . مصدوم پس از يك دوره طولاني مدت نشستن ، تدر حين صاف كردن زانو احساس سفتي و ناراحتي مي كند.
هدف اصلي دردرمان ، تصيحيح اختلالات محوري استخوانهاي اندام تحتاني ، افزايش انعطاف پذيري عضلات ها مسترينگ و تمرينات كششي تبراي عناصر سطح خارجي ران مي باشد.
منظور از زانوي ورزشكاران شركت كننده درمسابقات پرش( Jumper's Knee) چيست ؟
اين آسيب شايع با درد در قسمت تحتتاني كشكك و در محل اتصال به تاندون ايجاد ميشود. اصطلاح پزشكي آن التهاب تاندون زير كشككي است. درمان ، مشابه ساير آسيب هاي ناشي از استعمال مفرط عضو بوده، ولي روي تقويت عضله چهار سر راني تاكيد بيشتري ميشود.
شايعترين محل شكستگي تنشي در دوندگان كجاست ؟
در كل ، استخوان تيبيا ( درشت ني ) در بيش از 30% موارد در دوندگان درگير مي شود. لته محل صدمه وابسته به نوع رشته ورزشي فرق مي كند، مثلا در دوندگان مسافت طولاني تيبيا شايعترين محل است، در حالي كه در دوندگان دو هاي سرعت و دوهااي با مانع ، شكستگي تنشي در استخوانهاي متاتارس شايعتر مي باشد.
