مقاله در مورد افت تحصیلی و تاثیر آن بر جامعه

بخشی از مقاله

افت تحصیلی و تاثیر آن بر جامعه

افت تحصیلی
مقدمه :
در جامعه امروز افت آموزشی و عدم موفقیت دانش آموز در مدرسه نگران کننده ترین مشکلی است که والدین و مربیان با آن مواجه هستند . ترک تحصیل ، اعتیاد و فشار روانی که ممکن است حتی منجر به خودکشی شود تنها برخی از مشکلاتی هستند که شکست در مدرسه به همراه دارد در بسیاری از موارد معضل افت آموزشی و شکست در مدرسه یکی از اولین علایم بروز مشکلات جدیدتر محسوب می شوند

ازآن جایی که پیامدهای افت آموزشی برای جامعه بسیار گرانبار است بررسی علل و عوامل موثر بر آن وهمچنین ارائه راهکارهای لازم برای رفع این مشکلات گوناگون و بغرنج ضروری به نظر می رسد.
جامعه آماری تحقیق کلیه دانش آموزان منطقه نوخندان افزون بر 800 نفر هستند .
روش اصلی این پژوهش پیمایشی است که دادههای آن بااستفاده ازپرسشنامه ومصاحبه انجام شده است
در گردآوری داده های تحقیق با توجه به اینکه نگارنده این مقاله سالها در سمت های مدیریت مقاطع سه گانه انجام وظیفه نموده است تا حدودی به مسائل کمی و کیفی آموزش و پرورش منطقه نوخندان واقف بوده لذا از طریق تدریس در دبیرستانهای منطقه کیفیت ( دانش آموز ، معلم ، امکانات و تجهیزات آموزشی ) را بررسی نموده و از آنجائی که معتقد است می توان با برنامه ریزی دقیق و مدون تا حدود زیادی در جهت کاهش افت تحصیلی گام برداشت پس از بررسی ابعاد مختلف افت آموزشی راهکارهایی جهت رفع مشکلات ارائه نمود . و امیدوار است با عنایت خدا

ی بزرگ تحولات و پیشرفت ها به صورتی شکل گیرد که دردها درمان شوند و فرایند آموزش و پرورش در مسیری قرار گیرد که در مجموع انسانهایی از نظر رفتار متقی و پرهیزگار از جهت توانایی و مهارت کارساز و فعال به جامعه روانه کند .

بیان مسئله :
بررسی نتایج امتحانات دوره متوسطه منطقه نوخندان در سالهای اخیر حاکی از آن است که افت آموزشی خصوصا در مقطع دبیرستان مشهود و ملموس است .
باتوجه به اینکه آموزش و پرورش هر کشور کلید پیشرفت در تمامی زمینه ها است و آموزش کلید ورودی عبور از قرن 21 توصیف شده است لذا اهمیت این حرکت به خوبی آشکار می گردد .
مدعای این مقاله این است که دانش آموزان در مقطع دبیرستان خصوصا در پایه اول افت تحصیلی شدیدی داشته به طوری که می توان گفت این معضل مشکلاتی از قبیل ترک تحصیل ، انحراف ، بیکاری و اعتیاد و غیره ......ایجاد نموده است و پیامد آن برای جامعه بسیار زیانبار است .
بدین ترتیب بر اساس این مدعای تبیینی پرسش اساسی تحقیق را می توان چنین مطرح کرد :
سئوال تحقیق :

میزان افت تحصیلی در مدارس اداره آموزش و پرورش منطقه نوخندان چگونه قابل تبیین است .

هدف اصلی تحقیق توصیف و تبیین علل افت آموزشی در مدارس منطقه نوخندان و ارائه راه حل است.
مباحث نظری

بانگاهی به مطالعات و تحقیقات انجام شده درباره بهبود آموزش در کلاس درس ، مسائل آموزش و پرورش در قرن 21 - کیفیت آموزشی و تحصیل موثر - آموزش در عصر اطلاعات ، مشکلات و دیدگاه های تازه می توان پدیده افت آموزشی موجود در مدارس این منطقه را بر اساس متغیرهای زیر دسته بندی نمود.

1-3 پیشینه تحصیلی دانش آموزان :
برگزاری آزمونهای تکوینی و تحلیل نتایج آن در کلاس ، مدرسه و منطقه بیشتر حاکی از آن است که دانش آموزان ورودی جدید به مقطع دبیرستان پیشینه تحصیلی مطلوبی نداشته و در دروس مختلف از جمله ریاضی ، زبان خارجه ، فیزیک و شیمی و ادبیات و زبان فارسی دچار ضعف تحصیلی شدید بوده به طوریکه این ضعف تحصیلی عدم توفیق در امتحانات و تکرار پایه تحصیلی را پدید می آورد و ثمره آن ناکامی و عدم توفیق در تحصیل و تکرار پایه منشا و آثار متعددی است و بعضا آثار روانی پدید می آورد که نقش آنها را در متزلزل کردن سلامت دانش آموزان نباید از نظر دور داشت .
2-3 انگیزه آموختن
امروزه ادامه تحصیل برای دانش آموزانی که فاقد انگیزه و مفهوم روشنی از مسیر هستند نارضایت بخش و سرچشمه تشویش و نگرانی سایر دانش آموزان است . در کشورما و منطقه ما دانش آموزان به آموزش نگرش ابزاری دارند . وظیفه مدرسه و آموزش را گشودن فرصت ها به ویژه فرصتهای شغلی می دانند و هنگامی که آموزش و پرورش نتواند آن را برآورده سازد نتیجه آن دلسردی ، کسالت ، دشمنی و گسستن از مدرسه است .
در جامعه ما نبود شغل برای دانش آموختگان باعث گردیده دانش آموزان نسبت به تحصیل بی علاقه شده تحصیل را رها کرده و از همان ابتدا به کار مورد علاقه خود مشغول شوند .
3-3 محرومیت منطقه
فقر مالی ، جمعیت زیاد خانواده ها ، فقر فرهنگی ، پایین بودن سطح سواد والدین ، اعتیاد ، کمبود امکانات و تجهیزات آموزشی ، نداشتن ساختمانهای مجهز آموزشی ، نبود مدارس خصوصی و غیرانتفاعی از ویژگیها و شاخصه های منطقه نوخندان است که در افت آموزشی مدارس منطقه تاثیر بسزایی دارند که اهم آن عبارتند از :

1-3-3 فقر مالی
یکی از عواملی که کیفیت دانش آموز را تحت تاثیر قرار می دهد فقر است .
آموزش برای خانواده هایی که دچار فقر و تنگدستی می باشند فشار بیشتری ایجاد می کند و انگیزه آموختن را کاهش می دهد . به علاوه فقر توانایی های جسمی برای آموختن را تحت تاثیر قرار می دهد . دانش آموزانی که دارای سوء تغذیه می باشند عموما بی حوصله اند و آرامش فکری لازم را ندارند عموما افت تحصیلی در خانواده های فقیر بالاتر است و علت آن را باید در سوءتغذیه و عدم توانایی های لازم برای درس خواندن جستجو کرد .

2-3-3 جمعیت زیاد خانواده ها
اکثر خانواده ها در این منطقه پرجمعیت هستند و خانواده های پر جمعیت اغلب از فقر مالی نیز برخوردارند و چون قادر نیستند امکانات تحصیل را برای فرزندان خود فراهم آورند فرزندان آنها مجبورند با دشواری تحصیل نمایند و یا اصلا تحصیل نکرده و از همان ابتدا به کسب درآمد مشغول شوند .
3-3-3 فقر فرهنگی
والدین فرزندان این منطقه چون از تحصیلات پایین تری برخوردارند مشارکت کمتری در امر آموزش فرزندان خود دارند ، در چنین شرایطی آنان نسبت به آموزش و پرورش و پیشرفت تحصیلی فرزندان خود بی تفاوت بوده و زمینه افت آموزشی یا ترک تحصیل آنان را فراهم می آورند این در حالی است که نقش والدین در پیشرفت تحصیلی فرزندان یکی از عوامل بسیار مهم در ارتقاء کیفیت دانش آموزان قلمداد می شود ، همچنان که مطالعات بانک جهانی در 29 کشور گوناگون موید این حقیقت است که والدین دانش آموزان در ارتقاء کیفیت آموزشی از نقش والایی برخوردارند .
4-3-3 اعتیاد

آثار ویرانگر اعتیاد بر همه واضح و مبرهن است متاسفانه اکثر خانواده های دانش آموزان در این منطقه مصرف کننده انواع گوناگون مواد مخدر هستند . پر واضح است در خانواده هایی که پدر یا مادر و یا هر دو معتاداند قادر نیستند هزینه های تحصیل فرزندانشان را بپردازند و این مسئله زمانی تاسف برانگیزتر است که فرزند خانواده برای تامین مخارج اعتیاد والدین مجبور به رها کردن درس و تحصیل و کارکردن از سنین کودکی نماید .

5-3-3 کمبود امکانات و تجهیزات آموزشی
امکانات و تجهیزات آموزشی می تواند نقش موثری در کیفیت آموزشی داته باشد . متاسفانه برخی از واحدهای آموزشی این منطقه هیچگونه جذابیتی نداشته ، فاقد هر گونه کتابخانه ، وسایل کمک آموزشی و تاسیسات زیربنایی هستند . با توجه به اینکه اینگونه امکانات کارایی تدریس را دوچندان می کند و چون در برخی واحدهای آموزشی موجود نیست دانش آموزان نیز رغبت کمتری به درس و تحصیل دارند .
6-3-3 مدارس خصوصی و غیر انتفاعی
منطقه نوخندان فاقد هر گونه مدارس خصوصی و غیرانتفاعی است .
در مدارس خصوصی چون والدین در هزینه ها مشارکت مستقیم دارند کیفیت معلمین پیوسته زیر سئوال است و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان هم در مدرسه و هم در خانه تحت کنترل شدید قرار دارد برعکس در مدارس دولتی چون مشارکت خانواده در هزینه های آموزشی کمتر است و عموما والدین از تحصیلات پایین تری برخوردارند نه تنها به کیفیت معلمین توجه کمتری می شود . بلکه پیشرفت تحصیلی فرزندان در منزل نیز به دقت دنبال نمی گردد پس می توان گفت نبود مدارس خصوصی در این منطقه مطلوب نیست و باعث عدم رقابت سازنده بین واحدهای آموزشی گشته و در نهایت افت تحصیلی را ایجاد می گردد .
7-3-3 نارضایتی معلمان
نارضایتی شغلی دبیران که از احساس نابرابری و تبعیض در محل کار سرچشمه می گیرد موجب کاهش کارایی وافزایش هزینه هادر محل کار می شود ، و پیامد آن افت تحصیلی دانش آموزان است .
تحقیقات انجام شده در این رابطه همواره این فرضیه را ثابت کرده است « هر چه میزان احساس بی عدالتی معلمان بالاتر باشد بر میزان نارضایتی شغلی آنان نیز افزوده خواهد شد .» با توجه به اینکه راه رسیدن به توسعه همه جانبه از بزرگراه توسعه انسانی می گذرد و توسعه منابع انسانی نیازمند تحقق عدالت اجتماعی و سپردن کار به افراد کاردان و اجرای اصل شایسته سالاری است اما متاسفانه مشاهده می شود علاوه بر آنکه کار به کاردان سپرده نمی شود تغییر مدیران نیز که رهبران آموزشی محسوب می شوند غالبا بر اساس وابستگیهای جناحی و سیاسی است و نه شایستگی افراد ، که این امر تاکنون به آشفتگی های بیشتر فعالیتهای آموزشی و اداری دامن زده است ثمره آن کاهش کارایی و عملکرد و افزایش هزینه ها در محل کار است

8-3-3 کیفیت حمایت و پشتیبانی اداره آموزش و پرورش منطقه نوخندان
اداره آموزش و پرورش بایستی قادر باشد تا در قالب قوانین ، مقررات و آئین نامه های اجرایی اهداف برنامه ریزان آموزشی را به مدارس هر منطقه ابلاغ و به تدریج شاهد تحولات پیش بینی شده باشند . سرعت ، دقت و رعایت تقویم زمان بندی شده برنامه ها باید به عهده اداره باشد و کارایی چنین دستگاه هایی می تواند نقش مهمی در کیفیت آموزشی مدارس باشد اما واقعیت ها نشان می دهد اداره آموزش و پرورش منطقه قادر نیست پشتیبانی های لازم را در اختیار مدارس قرار دهد و کیفیت آموزشی را ارتقاء دهد .
9-3-3 خدمات مشاوره ای
با توجه به اینکه وظایف مهم مشاوران توجه به تفاوتهای فردی دانش آموزان ، رفع سرگردانی آنها در انتخاب رشته تحصیلی و شغلی ، کمک به حل مسائل عاطفی ، روانی ، شخصی و خانوادگی آنان است به نظر می رسد ارائه خدمات مشاوره ای توسط مشاوران محترم محسوس و ملموس نبوده و در این رابطه نظرات دانش آموزان در مورد مشاوران گواه این قضیه است .

10-3-3 نظارت بر امتحانات
یکی از ابزارهای مهم اداره نظارت و کنترل دقیق بر امتحانات است که با کمک آن می تواند :
1-نحوه تدریس معلمین و کیفیت دانش آموزان را کنترل نماید .
2-بین مدارس یک منطقه رقابت سازنده ای بوجود آورد .
3- در توزیع امکانات و فرصتهای آموزشی تجدید نظر به عمل آورد .
4-از نظر تجهیز امکانات آموزشی به مناطق محروم توجه بیشتری مبذول دارد .
اما واقعیت ها نشان می دهد اداره تا کنون نتوانسته از این ابزار به خوبی در جهت کیفیت بخشی به آموزش مدارس استفاده نماید .
4-ارائه اقدامات و راهکارهای اجرایی در آموزشگاهها

به منظور جلوگیری از صرف هزینه های فراوان ناشی از مردودی دانش آموزان دوره متوسطه و چاره اندیشی برای از دست رفتن فرصتها و سالها عمر گرانبهای نوجوانان به منظور کاهش بخشی از اثرات روانشناسی تکرار پایه در دانش آموزان از قبیل ایجاد افسردگی ، اضطراب ، اغتشاش در نقش و هویت تحصیلی و اجتماعی ،کاهش اعتماد به نفس و انگیزه ادامه تحصیل و کاهش احساس سرخوردگی ، خشم نسبت به جامعه و پیامدهای دیگر مهمترین اقدامات و راهکارهای به شرح ذیل پیشنهاد می گردد :

1-اگر بپذیریم آموزش و پرورش توانایی های فردی را افزایش می دهد و این توانایی ها منشاء پیشرفت و تحولات در آینده است ، هر قدر کیفیت موسسات آموزشی بهتر باشد امکان تحرک و ظهور و بروز استعدادهای نهفته دانش آموزان نیز بیشتر است .
2-امروزه این حقیقت مورد تایید همکاران قرار گرفته که نقش دانش آموزان در ارتقاء کیفیت آموزشی ، به مراتب از سایر متغیرها نظیر ، کیفیت معلم ، امکانات و تجهیزات و سیاست های آموزشی ، به مراتب مهم تر است . کیفیت دانش آموزان عمدتا به توانایی های ذاتی ، محیط خانوادگی و اوضاع اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی والدین آنان است . هر قدر آمادگی آنان برای آموزش بیشتر باشد ، کیفیت آموزشی نیز ارتقاء سریع تری خواهد یافت .
3-کیفیت آموزشی را نه تنها در میزان توفیق دانش آموزان در طی مدارج تحصیلی و سطح نمرات آنان باید جستجو کرد بلکه تغییرات و تحولات که دانش آموزان ناشی از حضور در مدرسه دارند و بسیاری از مسائل اجتماعی ارزشمندی که در کنار درس و تحصیل می آموزند همگی می تواند در کیفیت دانش آموزان تاثیرگذار باشد .
4-بی شک بین هزینه سرانه هر دانش آموز و کیفیت آموزشی ارتباط وجود دارد ، می توان با تخصیص بهتر و عادلانه منابع با هزینه های کمتری به کیفیت برتر آموزشی دست یافت .

5-ارتقاء کیفیت نیازمند زمان ، سرمایه و اهتمام تمامی دست اندرکاران امر آموزش است . تمامی مدارس بایستی حداکثر تلاش خود را به کار برند تا کیفیت کار خود را بهبود بخشند .
6-برای ارتقاء سطح آموزشی در دبیرستانها بایستی در کیفیت دانش آموزان مقطع ابتدایی سرمایه گذاری بیشتری صورت گیرد تا تحولات لازم در روحیه و اذهان کودکان پدید آید .
7-در سپردن مسئولیت ها و کارها بایستی اصل شایسته سالاری رعایت شود . بدیهی است توجه به معیارهایی از قبیل وابستگیهای حزبی و جناحی ، احساس بی عدالتی و نارضایتی شغلی در همکاران ایجاد کرده که پیامدهای آن برای جامعه بسیار گرانبار است .

8-ارائه بهتر خدمات مشاوره ای در مدارس باعث می شود تا دانش آموزان با احساس امنیت خاطر تمام مشکلات ( تحصیلی ، آموزشی ، خانوادگی و رفتاری ) را با مشاور در میان گذاشته و مشاورین نیز با رعایت رازداری و اصل احترام به آزادی و حق انتخاب و مسئولیت پذیری مراجعان برای حل مشکلاتشان ، اقدامات لازم را انجام دهند .
9-استفاده از مثل و ضرب المثل و تمثیل به عنوان یکی از شیوه های موثر و جذاب در تعلیم و تربیت همان جرقه ای است که ما برای هدایت فکر دانش آموزان در سطوح دبیرستان و پیش دانشگاهی بدان نیاز داریم . 10-استفاده از شیوه مشارکت و همیار معلمی :
اقدامی که یک دانش آموز مستعد مسئولیت یادگیری 2 تا 3 نفر از دانش آموزان را زیر نظر معلم مربوطه بر عهده می گیرد .
11- هر چه جلسات آموزش خانواده ویژه دانش آموزانی که دارای ضعف درسی هستند محتوایی تر و منظم تر باشد کیفیت آموزشی نیز بالاتر است .

12-آموزش روشهای صحیح مطالعه به دانش آموزان با راهنمایی دبیران مربوطه و مشاورین آموزشگاهها می تواند به بهبود کیفیت دانش آموزان کمک نماید .
13- تقدیر از دبیرانی که در جهت بهبود کیفیت آموزشی اقداماتی موثری داشته باشند .
14- برگزاری جشنواره های تقدیر توسط آموزشگاهها با همکاری اداره از دانش آموزانی که در طول یکسال پیشرفت تحصیلی داشته اند با حضور والدین ، مسئولین و دست اندرکاران .

15- استفاده از شیوه های نوین تدریس و یادگیری مشارکتی تا عزت نفس ، میزان تمرکز روی تکالیف،لذت بردن ازکلاس و مدرسه وعشق به یادگیری را افزایش و وابستگی به معلم را کاهش دهد .
16- تاسیس و راه اندازی رشته های جدید در مراکز فنی و حرفه ای و کار دانش متناسب با نیازهای منطقه و استعدادهای دانش آموزان تا آنان مجبور نشوند به دلیل ادامه تحصیل در برخی رشته ها از منطقه مهاجرت نمایند .
17-نظر به اهمیت نقش معلمان و با توجه به اینکه سرنوشت نزدیک به یک سوم جمعیت ک

شور یعنی حدود 19 میلیون دانش آموز به عملکرد معلمان گره خورده است . بایستی در تامین نیازهای اولیه معیشیتی آنان کوشید . اگر معلمان به دلیل کمی حقوق ، امکانات رفاهی و بی عدالتی های موجود در کار ، سطح زندگی خود را نامطلوب یافته و اعتبار و حیثیت اجتماعی مورد انتظار خود را در خطر ببینند ، کاهش کارایی آنان موجب ناکارآمدی نظام تعلیم و تربیت برای پرورش نسل آینده و کاهش تاثیرات الگویی معلمان برای دانش آموزان خواهد شد .
در خاتمه نگارنده امیدوار است باشناخت هر چه بیشتر عوامل تاثیرگذار در فرایند یادگیری و تقویت آنها ، کنترل و حذف عوامل بازدارنده در فرایند یاددهی و یادگیری و توجه بیشتر به دانش آموزانی که دارای بیشترین افت تحصیلی خصوصا در پایه اول می باشند وضعیت درسی آنان بهبود یافته ، آموزش و تربیت اجتماعی با زندگی دانش آموز همراه شود . و به جای انتقال انبوه مفاهیم علمی ، بر مفاهیم اساسی و کاربرد آنها در تحلیل موضوعات و مسائل زندگی دانش آموز ، از جمله کنکور ، انتخاب دوست ، استقلال طلبی ، بحران هویت و .. تاکید شود تا برای تلفیق علم با زندگی ، فرصت هایی پدید آید و زمینه و آمادگی لازم برای کاربرد آنها در موقعیت های گوناگون فراهم آید .
علل افت تحصیلی دانش‌آموزان
علل افت تحصیلی دانش‌آموزان
افت تحصیلی، کاهش نسبی فعالیت درسی و مطالعه یک دانش‌‌آموز در یک دوره نسبت به دوره قبل از آن است. افت تحصیلی، مصادف است. با حجم عظیم پیامدها، استرس‌ها، اضطراب‌ها و ناراحتی‌های والدین، برنامه‌ریزان اجتماعی، روان شناسان و جامعه‌شناسان که هر کدام به نحوی در پی رفع این معضل آموزشی می‌باشند. باید توجه داشته باشند که افت تحصیلی از چند شاخه نشأت می‌گیرد که عبارتند‌ از: عوامل مربوط به خود دانش‌آموز عوامل مربوط به خانواده، عوامل مربوط به مدرسه و عوامل مربوط به اجتماع.
اگر عوامل مربوط به خود دانش‌آموز مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد، پارامترهایی همچون ضعف‌های و جسمی مانند ضعف بینایی و شنوایی و غیره، عوامل ذهنی وروانی مانند هوش و قدرت حافظه و سلامت روانی، نداشتن هدف واقعی و عینی و روشن از تحصیل، عدم انگیزش درونی برای تحصیل و مطالعه، نداشتن اعتماد به نفس کافی، ضعف‌ اراده در تصمیم‌گیری‌های تحصیلی و مطالعه و اجرای تصمیمات را می‌توان نام برد. عوامل مربوط به خانواده از گزینه‌هایی گوناگون تشکیل شده

است که می‌توان به اختلاف خانوادگی و خانواده آشفته، طلاق فیزیکی و یا روانی والدین، وجود نامادری و یا ناپدری، تحقیر، سرزنش و مقایسه نادرست فرزندان با همسالان موفق اشاره نمود. عواملی که در مدرسه بر افت تحصیلی دانش‌آموز تأثیر فراوان دارد عبارتند از : مزاحمت‌ و شوخی‌های نابجا در کلاس درس، رفتارهای پرخاشگرانه ارکان مدرسه (مدیر، معاون، معلم و …)، سخت‌گیری بیش از اندازه دبیران و معلمان در نمره دادن به دانش‌آموز، باید به این امر مهم اعتراف نماییم که در چند سال اخیر با توجه به گسترش امکانات رفاهی و معیشتی و آموزشی خانواده‌ها و همچنین تجهیز و توسعه مراکز آموزشی، باز هم افت تحصیلی در جامعه آموزشی ما به وفور یافت

می‌شود به طوری که این موضوع هر ساله هزینه‌های بسیار بالایی را در برداشته و دور نمای پیشرفت و توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور را مبهم می‌کند. بر اساس مطالعات انجام شده در سر تا سر جهان، به این نکته مهم رسیده‌اند که حدود 10 درصد از موارد افت تحصیلی به علت ناتوانی ذهنی و عدم کشش فکری فرد منتهی می‌گردد. ولی باید توجه داشت که می‌توان با پشتکار و تلاش جدی‌تر این امر را به درصد‌های پایین‌تر منتهی کرد. زیرا در مطالعات آموزشی نشان

داده شده است که اگر دو دانش‌آموز با هوش مساوی در یک آزمون شرکت نمایند، دانش‌آموز که تلاش و پشتکار بیشتری دارد، موفق و پیروز است. یکی از عوامل مهم افت تحصیلی دانش‌آموز، در مورد نگرش دانش‌آموز نسبت به تحصیل در خانواده است. نگرش‌های منفی، تضادها، مساعد نبودن شرایط خانواده از نظر عاطفی و روانی از جمله عوامل مؤثر بر افت تحصیلی دانش‌آموزان می‌باشد، که می‌توان با ایجاد محیطی آرام و مساعد، محیطی مطلوب برای رشد تحصیلی ایجاد گردد. با اجتناب از ترتیب دادن جشن‌ها و مراسم مختلف یا عدم شرکت در آنها در ایام امتحانات می‌تواند بر پیشرفت تحصیلی تأثیر داشته باشند. والدین می‌توانند با خرید کتاب‌های آموزشی و کمک آموزشی

به جای خرید‌های غیر ضروری، در رشد تحصیلی دانش‌‌آموزان مؤثر باشند. شیوه تدریس معلمان، برنامه‌ درسی مدرسه، از جمله شاخص‌های مهم در افت تحصیلی دانش‌آموز بر شمرده می‌شود. باید توجه داشت که هر دانش‌آموز به روش خاصی مطالب درسی را درک و مفهوم می‌کند، لذا نباید در یک شیوه‌ تدریس در بین دانش‌آموزان پا فشاری شود. پیش داوری معلمان و حرکات مفهومی آنها می‌تواند تأثیر زیادی در افت تحصیلی دانش‌آموزان داشته باشد، لذا باید همواره از این حرکات جلوگیری نماییم. در برنامه‌ درسی مدرسه نباید دروس سخت و مشکل را در ساعت متوالی تدریس کرد که این امر خود بی‌انگیزگی را در بین دانش‌آموزان رواج می‌دهد. تعویض مکرر معلمان از جمله عوامل مؤثر بر افت تحصیلی دانش‌آموزان می‌باشد، لذا باید سعی گردد در دوره تحصیلی از تعویض

مکرر معلمان جلوگیری به عمل آید. به طور کلی افت تحصیلی و مردودی نه تنها یک مشکل مردمی است بلکه ابعاد و پیامدهای آن بسیار فراتر و وسیع‌تر از مسائل فردی است که می‌تواند هدایت کننده‌ی مقطعی از جامعه نیز گردد. لذا با توجه به این که آموزش و پرورش نهادی است که تربیت کنند انسان‌های امروز و فردای کشور عزیزمان می‌باشد، باید توجه ویژه‌ای به افت تحصیلی و پیامدهای آینده داشته باشیم.