بخشی از مقاله
فك خزري تنها پستاندار درياي خزر
فك خزري تنها پستاندار درياي خزر محسوب مي‌شود كه به دليل صيد بي‌رويه و بهم خوردن شرايط زيستي و كاهش شديد جمعيت نيازمند حمايت بين‌المللي است. دراوايل قرن گذشته، وجود بيش ازيك ميليون فك در درياي خزر گزارش شده كه ساليانه ۱۶۰هزار قلاده ازاين فكها توسط روس‌ها شكارمي‌شد،درحالي كه هم‌اكنون براساس آمارهاي موجود جمعيت اين جانور به حدود يكصد هزار قلاده رسيده است. دانشمندان مي‌گويند، اين جانور به يك خيك پر از روغن ماهي منجمد بيشتر
شباهت دارد تا به يك حيوان. فكها ارزش تجاري دارند وگوشت وپوست آنها ازارزش صنعتي وتجاري برخوردار است و دراتحادجماهيرشوروي سابق عموما فكهاي بالغ را براي استفاده ازپوست، گوشت و روغن آنها شكار مي‌كردند. بعدها به سبب برداشت بي‌رويه از جنس بالغ اين جانور و به‌هم خوردن ساختار جمعيتي اين گونه، توجه روس‌ها به شكار كوتوله‌هاي دو هفته‌اي براي دوخت پالتوهاي زنانه معطوف شد. دكتر "هرمز اسدي" محقق و مسوول طرح پژوهشي و آموزشي حفاظت از فك خزر، فعاليتهاي بيش ازاندازه صيد وصيادي چه نوع قانوني و غيرقانوني و استفاده از سموم خانواده ددت را از مهمترين عوامل كاهش جمعيت اين جانور درياي خزر برشمرد. وي گفت: صيادان با صيد طعمه‌هاي اين جانور رقيباني براي فكها محسوب مي‌شوند و ماهيگيران با صيد انواع ماهيان موجب كم شدن مواد غذايي فكها در درياي خزر شده‌اند. وي بااشاره به نقش آلودگيهاي زيست
محيطي دركاهش جمعيت‌اين تنها پستاندار درياي خزر تصريح كرد: براساس بررسي‌هاي انجام‌شده،بيشترين آلودگي‌ها درسواحل باكو در جمهوري آذربايجان سپس در آستارا و تنكابن در كشور ايران ديده شده است.
دكتر اسدي، از ديگر عوامل كاهش جمعيت فكها را يك نوع ويروس متعلق به سگ سانان دانست كه در حوزه شمال شرقي خزر درسواحل يخ زده باحمله گرگ‌ها و روباه‌ها به اين حيوان انتقال يافته است. وي گفت: اين ويروس بطوردوره‌اي عمل مي‌كند و درسالهاي ۷۹و ۸۰بسيار فعال بود و مرگ و مير وسيع فكها را سبب شد. وي اظهارداشت: لانه‌سازي و زايمان فوك‌ها بر روي يخ انجام فكهاي ماده منجر به تلفات نوزدان اين فكها شد. به گفته وي، در ماه گذشته(فروردين) ۱۰۹بچه فك به‌سبب نبود يخ تلف شدند. اين فك شناس و استاددانشگاه تهران يادآورشد: آماربرداري از فكها در دو سال گذشته با استفاده از هواپيما در كرانه‌هاي خزر از توله‌ها، فكهاي بالغ و نابالغ نشان داد كه‌هم‌اكنون درسواحل خزر فقط ۱۱۰هزارقلاده فك وجود دارد. اين جانوران (فك) ۱۱ماه آبستن مي‌شوند و در ماه دوازدهم براي زايمان به مناطق يخي در شمال درياي خزر مهاجرت مي‌كنند. اين فكها در تابستان، بهار وپاييز بيشتر در آبهاي ايران زندگي مي‌كنند.
دكتر اسدي تنها صاحب نظر ايراني و استاد دانشگاه تهران است كه‌بطور وسيع درباره فكهاي درياي خزر تحقيق و بررسي مي‌كند. وي گفت: با مرگ و مير فكهاي درياي خزر در سال ۱۳۷۹طرح " نقش سموم در اكوسيستم" در قالب طرح بزرگ محيط زيست درياي خزر درمورد فكها اجرا شد. وي خاطرنشان كرد: امسال طرح جديد پژوهشي و آموزشي در مورد فكهاي درياي خزر ازسوي انستيتو داروين انگلستان و دانشگاه "لييدز" با همكاري دانشگاه، سازمان شيلات و اداره كل محيط زيست گيلان در استان گيلان در حال انجام است. وي ازمسوولان منطقه‌اي و صيادان شمال خواست تاباهمكاري هم ازكشتار مستقيم اين جانوران جلوگيري كنند. مدير روابط عمومي اداره كل محيط زيست گيلان نيز در اين‌باره گفت: در سطح جهاني نگراني‌هايي در خصوص فك خزري وجود دارد. "محمود فرج پور" اظهارداشت: محيط زيست در تلاش است تا اهميت وجودي اين جانور را به مردم بشناساند. وي خاطرنشان كرد: اولين جشنواره فك خزري بزودي با همكاري شيلات ايران، موسسه داروين انگلستان وسازمان عمران ملل متحد دراستان گيلان برگزارمي‌شود. وي تاكيدكرد:طبق قانون محيط زيست ايران فك خزري تحت پوشش وحمايت سازمان حفاظت محيط زيست قرار دارد و كسي اجازه كشتن اين جانور را ندارد. مسوول پروژه پژوهشي آموزشي انستيتو داروين انگلستان در ايران از كاهش شديد جمعيت فك درياي خزر و خطر انقراض اين جانور خبر داد. دكتر "هرمزاسدي" درگفت وگو باايرنا بااشاره به‌اينكه جمعيت فك درياي خزر نسبت به يك قرن پي
ش با ۹۰درصد كاهش به حدود ۱۱۰هزار عدد رسيده، گفت:اين درحالي‌است كه تايك قرن پيش بيش‌از يك ميليون فك در درياي خزر زندگي مي‌كرد. وي، علت كاهش اين‌گونه جانوري را كشتاربي‌رويه آن درسالهاي گذشته، برداشت بي‌رويه منابع آبزيان مورد تغذيه فكها و ورود انواع آلاينده‌ها به درياي خزر عنوان كرد. وي خاطرنشان كرد: صيد بي‌رويه كيلكا توسط انسان، فك خزري را باكمبودمواد غذايي و درنتيجه ضعف فيزيكي و ورود نوعي ويروس به سيستم عصبي اين حيوا
ن و در نهايت مرگ و مير دست جمعي فكهاي خزري مواجه ساخت. اين پژوهشگر بااشاره به اجراي برنامه محيط زيست خزر CEPاز سال ۱۳۷۹كه مطالعه فكهاي خزر يكي ازموضوعات آن است، اظهارداشت:گرچه درطول اين شش سال نتوانستيم براي حفظ فكهاي خزري كار زيادي انجام دهيم، ولي در زمينه شناخت تهديدات اين گونه جانوري مطالعات خوبي صورت گرفته است. به گفته وي،نتايج اين مطالعات مي‌تواند شيوه‌هاي مناسبي را براي حفاظت از فكهاي خزري به ما نشان دهد. وي افزود: گرچه مهار و جلوگيري از آلودگي در كوتاه مدت ممكن نيست، ولي مي‌توان جلوي كشتار اين جانور را گرفت و مواد غذايي مورد نياز فكها را نيز با مديريت مناسب ذخاير آبزيان در اختيار اين جانور قرار داد. اسدي باابرازخشنودي ازاقدام سازمان شيلات براي تعديل شناورهاي صيد كيلكا گفت: توقف صيد براي حداقل سه سال بهترين راه حفاظت از فك خزري است. وي اضافه كرد: حتي خود صيادان نيز باتوجه به درك شرايط موجود با تعطيلي صيد براي سه تا پنج سال به منظور بهبود وضعيت ذخاير آبزيان موافق هستند. اين محق يادآورشد: پروژه‌آموزشي وپژوهشي انستيتو داروين درمورد فك درياي خزر از پاييز سال گذشته آغاز شد و امسال تيم تحقيقاتي در جزيره آشوراده گلستان و سال آينده در مازندران شروع به فعاليت مي‌كند. وي افزود: براساس برنامه اين پروژه هر سال سه تا چهار نفر از هر استان انتخاب و براي كارهاي تحقيقاتي بر روي اين گونه جانوري آموزش مي‌بينند. "انستيتو داروين وابسته به دانشگاه ليدز انگلستان است."
مهندس "محمود فرج پور" كارشناس محيط زيست گيلان نيز دراين‌باره گفت:محيط زيست گيلان با همكاري شيلات كشور و هماهنگي با مجموعه نيروهاي شهرهاي ساحلي علاوه‌بر اين
كه برفعاليت صيادان و تورهاي جمع‌آوري شده نظارت دارد با موسسه تحقيقاتي داروين نيز درمورد فك خزري همكاري دارد.
"فك خزر، كوچكترين گونه فكهاي واقعي يعني بدون گوش است و تنها در اين درياچه يافت مي‌شود. اين يگانه پستاندار خزر در اغلب نقاط دريا زندگي مي‌كند، محل زيست آن بر حسب در دسترس بودن موادغذايي و به‌صورت فصلي متغير است. در فصل تابستان وپاييز اكثر فكهاي خزر در آبهاي حوزه ايران بسر مي‌برند. قبل از فروپاشي شوروي، كشتار فك خزري حتي به
۱۶۰هزار فك بالغ در سال مي‌رسيد. مشاهده جسد اين جانور زيبا كه گاه همراه با موجهاي خزر به ساحل مي‌آيد منظره بسيار دلخراشي را براي علاقمندان به محيط زيست فراهم مي‌آورد.
بیشتر بخوانید:
فكهاي خزر در حال نابودي هستند.
براورد تعداد و تراکم فک خزری در آبهای جنوبی خزر (ایران)
مطالعات اولیه امکان سنجی بررسی جمعیت فک خزری بر روی یخهای شمال شرقی خزر (قزاقستان)
يگور ماكاراف" رييس شركت انرژي روسيه "ايترا" روز چهارشنبه با"قربان قلي بردي‌محمداف" رييس جمهوري تركمنستان درباره نحوه همكاري‌هاي متقابل در
بخش انرژي گفت وگو كرد. به گزارش ايرنا از عشق‌آباد و به نقل از خبرگزاري تركمنستان ، دو طرف در اين ديدار به افزايش همكاري در بخش نفت و گاز تاكيد كردند. بردي محمداف رييس جمهوري تركمنستان به نمايندگان اين شركت بين‌المللي روسيه پيشنهاد كرد تا براي رسيدن به تفاهم بيشتر با برخي از اعضاي دولت اين كشور مذاكره كنند. شركت‌هاي نفتي "ايترا"، زاروبژ نفت" و "روس نفت" روسيه چهار سال پيش با تشكيل كنسرس
يومي موسوم به "زاريت" اقدامات خود را براي آغاز فعاليت هاي استخراج منابع هيدروكربور در بخش تركمني درياي خزر آغاز كردند. اين كنسرسيوم فعاليتهاي اكتشافي و استخراجي خود را در بلوك‌هاي ۳۰ ، ۲۹ و ۳۱بخش تركمني درياي خزر انجام مي‌دهد. به غير از كنسرسيوم زاريت تاكنون چندين شركت خارجي‌ازجمله "دراگون‌اويل" با مالكيت عربي انگليسي ، "پتروناس" مالزي و
"مايرسك‌اويل" دانمارك در بخش تركمني درياي خزر براساس "قراداد تقسيم محصول" به فعاليتهاي اكتشافي و استخراجي منابع هيدروكروبور مشغول هستند. بخش تركمني درياي خزر از يكي از منابع مهم ذخاير هيدروكربور تركمنستان به شمار مي‌رود.
پايگاه اطلاع رساني زيست محيطي روسيه " اكوسرور.رو" ((www.ecosever.ru روز چهارشنبه در مطلبي خواستار تسريع در حل مسائل زيست محيطي درياي خزر از سوي كشورهاي ساحلي اين دريا شد. اين پايگاه اطلاع رساني نوشت : اختلاف نظر درباره كنوانسيون رژيم حقوقي دريا
ي خزراز ۱۵سال پيش تا كنون ادامه دارد و برخي از كشورها نيز با اطلاع از اين وضعيت اقدام به سرمايه‌گذاري زير دريا كردند، بنابراين تعيين رژيم حقوقي درياي خزر چه زماني انجام مي‌شود. اين خبرگزاري تاكيد كرد كه مهمترين مسئله اين دريا حل مسايل زيست محيطي مي‌باشد چرا كه سواحل اين دريا در حقيقت به پايانه واحدهاي صنعتي كشورهاي روسيه ، جمهوري آذربايجان ، قزاقستان و تركمنستان درآمده است. اكوسرور نوشت كه ۱۳۰رودخانه كوچك و بزرگ به درياي خزر مي‌ريزند و آلودگي واحدهاي صنعتي را به اين دريا منتقل مي‌نمايند. اين پايگاه اطلاع رساني روسيه در ادامه تاكيد كرد كه تنها ۱۰گرم نفت مي‌تواند سبب نابودي آبزيان در يك متر مكعب آب شود. پايگاه اطلاع رساني خبرگزاري روسي نوشت : توسعه غير منطقي صنايع نفت و گاز و چگونگي حمل و نقل آن در درياي خزر مي‌تواند منجر به فاجعه زيست محيطي گردد. اين پايگاه اطلاع رساني تصريح كرد كه حضور نيروهاي نظامي كشور ثالث در درياي خزر به روابط كشورهاي ساحل اين دريا لطمه مي‌زند.
جمعي از كارشناسان بر اين باورند كه با به خطر افتادن تنوع زيستي درياي خزر، ارايه برنامه همه‌جانبه براي حفظ "فك" به عنوان قديمي‌ترين پستاندار خزر
الزامي است. آنان در گفت و گو با ايرنا، افزايش آلودگيهاي نفتي و شيميايي، صيد غير مجاز، كمبود مواد غذايي، شيوع بيماري ويروسي و نبود برنامه را از دلايل انقراض و كاهش شمار تنها گونه پستاندار درياي خرز برشمردند. اكنون فكهاي خزر با نام علمي ( فوكاكاسپيكا) در ليست قرمز سازمان بين‌المللي حفاظت از طبيعت قرار دارد. اين يگانه پستاندار درياي خزر از نظر ديرين‌شناسي نسب، متعلق به نسل سوم زمين شناسي است و طول آن در زمان بلوغ ۱۶۰سانتيمتر و وزن اين حيوان به ۱۰۰كيلوگرم مي‌رسد و در طول زندگي پنجاه ساله خود بيشتر به سواحل ايران نزديك مي‌شود. يافته‌هاي پژوهشگران نشان مي‌دهد كه تا يك قرن
پيش، بيش از يك ميليون فك در درياي خزر زندگي مي‌كرد ولي اين رقم سال گذشته به حدود ۱۱۰هزار راس رسيده است. براساس منابع موجود، هدايت سالانه بيش از يك ميليارد و ۱۰۰ميليون متر مكعب انواع آلاينده‌ها و سموم كشاورزي بر كيفيت و جمعيت ذخاير درياي خزر تاثير منفي مي‌گذارد. درياي خزر داراي ۱۱۴گونه، ۶۳زير گونه و ۱۴نژاد از كمياب‌ترين ماهيان جهان است. افزايش شمار تعاونيهاي صيد نيز از ديگر عوامل تهديدكننده حيات آبزيان درياي خزر از جمله فك معرفي شده است. اكنون ۱۳شركت از حدود ۲۰۰تعاوني صيادي فعال در نوار ساحلي خزر در حوزه غرب مازندران وجود دارد. يك پژوهشگر محيط زيست درياي خزر گفت: فكها از جمله نادرترين جانوران شناخته شده روي زمين هستند كه در تقسيم‌بندي بين‌المللي در فهرست قرمز قرار دارند. "رضا صيادي" به ايرنا افزود: تحقيقات نشان داد كه بيشتر فكهاي خزر در سالهاي اخير بر اثر ابتلا به نوعي بيماري ويروسي به نام " سي.دي.وي" منقرض شدند. وي تصريح كرد: در گزارشها مشخص شد اندامهاي داخلي و توليد مثلي فكها پوشيده از زخمهاي ناشي از ضايعات ويروسي بوده است. وي ادامه داد: همچنين وجود انواعي از سموم كشاورزي نظير ( د.د.ت ) و سموم حاصل از پساب كارخانجات صنعتي در بافتهاي چربي فكها از ديگر دلايل مرگ و مير اين جانور آبزي اعلام شد. صيادي تاكيد كرد: در صورتي كه براي رفع مشكلات زيستي اين جانور فعاليتي نشود، بزودي شاهد انقراض كامل آن در درياي خزر خواهيم بود. اين پژوهشگر يادآور شد : بايد با توافق كشورهاي همسايه ايران در حاشيه درياي خزر، تصميم قطعي براي مبارزه با انقراض اين گونه باستاني در نظر گرفته شود. وي علاوه بر وجود آلودگي در آبهاي خزر، صيادان و شكار را ازجمله عوامل تهديدكننده فكها برشمرد و گفت: صيادان، اين گونه‌هاي نادر را شكار كرده و مي‌كشند زيرا آنرا عامل كم شدن ماهيان مي‌دانند. صيادي، برگزاري كلاسهاي آموزشي براي صيادان را در جلوگيري از مرگ و مير فكهاي درياي خزر مفيد دانست. رئيس اداره محيط زيست شه
رستانهاي نوشهر و چالوس گفت : متاسفانه در سالهاي اخير، آلاينده‌هاي صنعتي، برداشت بي‌رويه منابع آبزيان منجر به ايجاد محيط زيست نامناسب دريايي شد. "علي شمس ناتري" به ايرنا افزود: كاهش گونه‌هاي غذايي مناسب مانند كيلكا، ابتلا به بيماري ويروسي و حمله مهاجم شانه‌دار، مرگ و مير فكها را در پي داشته است. وي اظهار داشت: تعديل شناورهاي صيد و جلوگيري از صيد پره از جمله راه‌كارهاي حفاظت از اين گونه آبزي
است كه بايد مورد توجه قرار گيرد. شمس تاتري خاطرنشان كرد: اگر منطقي نگاه شود در درازمدت نمي‌توانيم صيد را كنترل كنيم ولي مي‌توان كشتار را محدود كرد. وي بر لزوم ارايه طرحهاي جامع براي بهره برداري از منابع پايدار درياي خزر تاكيد كرد. مديركل حفاظت محيط زيست استان مازندران نيز از در معرض انقراض قرار گرفتن فك درياي خزر ابراز نگراني كر
د. "رسول علي‌اشرفي‌پور" در گفت و گو با ايرنا افزود: متاسفانه روند انقراض اين تنها پستاندار موجود درياي خزر به دليل افزايش آلودگيهاي دريايي شدت يافته است. وي تصريح كرد: بايد براي حفظ اين گونه زيستگاههاي دريايي را سالم نگه داريم. وي اظهار داشت: در حال حاضر به دليل افزايش فعاليتهاي نفتي در درياي خزر، دو ايستگاه گشت دريايي در بندر اميرآباد و نوشهر راه‌اندازي شد. به گفته علي‌اشرفي پور، صيد غيرمجاز نيز از ديگر دلايل كاهش شمار فكهاي درياي خزر را تشكيل مي‌دهد كه براي جلوگيري ازآن به برنامه جامع نياز است. مديركل محيط زيست مازندران ادامه داد: سعي داريم از طريق "كنوانسيون تهران " مسايل مربوط به حيات زيست محيطي درياي خزر را بررسي كنيم. وي يادآور شد: در اين كنوانسيون كشورهاي حاشيه درياي خزر ازجمله ايران عضويت دارند. علي‌اشرفي‌پور گفت: تنوع زيستي فراوان در مازندران لزوم ارايه طرحهاي جامع براي حمايت از حيات وحش و گونه‌هاي زيست محيطي را ضروري مي‌سازد.
جمعي از كارشناسان بر اين باورند كه با به خطر افتادن تنوع زيستي درياي خزر، ارايه برنامه همه‌جانبه براي حفظ "فك" به عنوان قديمي‌ترين پستاندار خزر الزامي است. آنان در گفت و گو با ايرنا، افزايش آلودگيهاي نفتي و شيميايي، صيد غير مجاز، كمبود مواد غذايي، شيوع بيماري ويروسي و نبود برنامه را از دلايل انقراض و كاهش شمار تنها گونه پستاندار درياي خرز برشمردند. اكنون فكهاي خزر با نام علمي ( فوكاكاسپيكا) در ليست قرمز سازمان بين‌المللي حفاظت از طبيعت قرار دارد. اين يگانه پستاندار درياي خزر از نظر ديرين‌شن
اسي نسب، متعلق به نسل سوم زمين شناسي است و طول آن در زمان بلوغ ۱۶۰سانتيمتر و وزن اين حيوان به ۱۰۰كيلوگرم مي‌رسد و در طول زندگي پنجاه ساله خود بيشتر به سواحل ايران نزديك مي‌شود. يافته‌هاي پژوهشگران نشان مي‌دهد كه تا يك قرن پيش، بيش از يك ميليون فك در درياي خزر زندگي مي‌كرد ولي اين رقم سال گذشته به حدود ۱۱۰هزار راس رسيده است. براساس منابع موجود، هدايت سالانه بيش از يك ميليارد و ۱۰۰ميليون متر مكعب انواع آلاينده‌ها و سموم كشاورزي بر كيفيت و جمعيت ذخاير درياي خزر تاثير منف
ي مي‌گذارد. درياي خزر داراي ۱۱۴گونه، ۶۳زير گونه و ۱۴نژاد از كمياب‌ترين ماهيان جهان است. افزايش شمار تعاونيهاي صيد نيز از ديگر عوامل تهديدكننده حيات آبزيان درياي خزر از جمله فك معرفي شده است. اكنون ۱۳شركت از حدود ۲۰۰تعاوني صيادي فعال در نوار ساحلي خزر در حوزه غرب مازندران وجود دارد. يك پژوهشگر محيط زيست درياي خزر گفت: فكها از جمله نادرترين جانوران شناخته شده روي زمين هستند كه در تقسيم‌بندي بين‌المللي در فهرست قرمز قرار دارند. "رضا صيادي" به ايرنا افزود: تحقيقات نشان داد كه بيشتر فكهاي خزر در سالهاي اخير بر اثر ابتلا به نوعي بيماري ويروسي به نام " سي.دي.وي" منقرض شدند. وي تصريح كرد: در گزارشها مشخص شد اندامهاي داخلي و توليد مثلي فكها پوشيده از زخمهاي ناشي از ضايعات ويروسي بوده است. وي ادامه داد: همچنين وجود انواعي از سموم كشاورزي نظير ( د.د.ت ) و سموم حاصل از پساب كارخانجات صنعتي در بافتهاي چربي فكها از ديگر دلايل مرگ و مير اين جانور آبزي اعلام شد. صيادي تاكيد كرد: در صورتي كه براي رفع مشكلات زيستي اين جانور فعاليتي نشود، بزودي شاهد انقراض كامل آن در درياي خزر خواهيم بود. اين پژوهشگر يادآور شد : بايد با توافق كشورهاي همسايه ايران در حاشيه درياي خزر، تصميم قطعي براي مبارزه با انقراض اين گونه باستاني در نظر گرفته شود. وي علاوه بر وجود آلودگي در آبهاي خزر، صيا
دان و شكار را ازجمله عوامل تهديدكننده فكها برشمرد و گفت: صيادان، اين گونه‌هاي نادر را شكار كرده و مي‌كشند زيرا آنرا عامل كم شدن ماهيان مي‌دانند. صيادي، برگزاري كلاسهاي آموزشي براي صيادان را در جلوگيري از مرگ و مير فكهاي درياي خزر مفيد دانست. رئيس اداره محيط زيست شهرستانهاي نوشهر و چالوس گفت : متاسفانه در سالهاي اخير، آلاينده‌هاي صنعتي، برداشت بي‌رويه منابع آبزيان منجر به ايجاد محيط زيست نامناسب دريايي شد. "علي شمس ناتري" به ايرنا افزود: كاهش گونه‌هاي غذايي مناسب مانند كيلكا، ابتلا به بيماري ويروسي و حمله مهاجم شانه‌دار، مرگ و مير فكها را در پي داشته است. وي اظهار دا
شت: تعديل شناورهاي صيد و جلوگيري از صيد پره از جمله راه‌كارهاي حفاظت از اين گونه آبزي است كه بايد مورد توجه قرار گيرد. شمس تاتري خاطرنشان كرد: اگر منطقي نگاه شود در درازمدت نمي‌توانيم صيد را كنترل كنيم ولي مي‌توان كشتار را محدود كر
د. وي بر لزوم ارايه طرحهاي جامع براي بهره برداري از منابع پايدار درياي خزر تاكيد كرد. مديركل حفاظت محيط زيست استان مازندرانت و گو با ايرنا افزود: متاسفانه روند انقراض اين تنها پستاندار موجود درياي خزر به دليل افزايش آلودگيهاي دريايي شدت يافته است. وي تصريح كرد: بايد براي حفظ اين گونه زيستگاههاي دريايي را سالم نگه داريم. وي اظهار داشت: در حال حاضر به دليل افزايش فعاليتهاي نفتي در درياي خزر، دو ايستگاه گشت دريايي در بندر اميرآباد و نوشهر راه‌اندازي شد. به گفته علي‌اشرفي پور، صيد غيرمجاز نيز از ديگر دلايل كاهش شمار فكهاي درياي خزر را تشكيل مي‌دهد كه براي جلوگيري ازآن به برنامه جامع نياز است. مديركل محيط زيست مازندران ادامه داد: سعي داريم از طريق "كنوانسيون تهران " مسايل مربوط به حيات زيست محيطي درياي خزر را بررسي كنيم. وي يادآور شد: در اين كنوانسيون كشورهاي حاشيه درياي خزر ازجمله ايران عضويت دارند. علي‌اشرفي‌پور گفت: تنوع زيستي فراوان در مازندران لزوم ارايه طرحهاي جامع براي حمايت از حيات وحش و گونه‌هاي زيست محيطي را ضروري مي‌سازد.
رييس موسسه تحقيقات بين‌المللي ماهيان خاوياري ايران گفت: زنگ خطر انقراض ماهيان خاوياري مدتها است به صدا درآمده و بايد آن را جدي گرفت. "محمد پوركاظمي" روز دوشنبه در مصاحبه با خبرنگار ايرنا افزود: اگر روند صيد غيرمجاز ماهيان خاوياري و ناهماهنگي در مديريت حفاظت و بهره‌برداري از ذخاير مشترك پنج كشور حاشيه خزر طبق روال فعلي ادامه يابد، تا ۱۴سال آينده اين ذخاير با ارزش به صفر مي‌رسد. وي يكي از عوامل اصلي تهديد ذخاير ماهيان خاوياري را ضعف مديريت منطقه‌اي در بعد مبارزه با قاچاق و مقابله با صيد غيرمجاز، مديريت صيد و تكثير مصنوعي عنوان كرد. پوركاظمي افزود: ديگر عامل مهم تهديدكننده ذخاير ماهيان خاوياري دستكاري نوع بشر در محيط زيست درياي خزر و رودخانه‌هاي منتهي به آن مانند احداث سد، پل، توسعه نامتوازن صنعت و ورود آلاينده‌ها به دريا است. به گفته وي اين مساله بتدريج روي ساختار ژنتيكي و فيزيولوژيكي ماهيان خاوياري اثر مي‌گذارد و شانس بقا و تداوم زيست تاس ماهيان را كاهش مي‌دهد. رييس موسسه تحقيقات بين‌المللي ماهيان خاوياري ايران تصريح كرد: پنج كشور حاشيه درياي خزر بايد به شكل جامع و كاربردي تر به مسائل منطقه‌اي بپردازند و ضعفها و مشكلاتي را كه در سطح ملي و منطقه‌اي وجود دارد به شك
ل واقع‌بينانه و با آمار صحيح مطرح كنند و براي حل معضلهاي موجود همفكري و اقدام مشترك داشته باشند. پوركاظمي درباره راه‌حلهاي اين مشكل گفت: با توجه به واقعيت تلخ موجود در خزر و با فشار صيد موجود، نسل اين ماهي در معرض انقراض قرار دارد و كشورهاي حاشيه اين دريا بايد در اسرع وقت به سمت تشكيل بانك ژن تاس‌ماهيان بروند. به گفته وي بايد مجموعه‌اي از نژادهاي تاس‌ماهيان بومي هر كشور تا زمان بهبود وضع م
ديريتي خزر در بانك ماهي زنده، بانك اسپرم منجمد شده و بانك جنين حفظ شود. نماينده قاره آسيا در كنوانسيون سايتس افزود: كميسيون منابع زنده درياي خزر بايد ديد باز و دورانديش داشته باشد و از حالت انزوا خارج شود تا از توانمنديهاي منطقه‌اي و بين‌المللي استفاده كند. وي يادآور شد: در چهار سال گذشته از سازمانهاي بين‌المللي حدود پنج ميليون يورو براي منطقه خزر تخصيص داده شده بود ولي كميسيون منابع زنده درياي خزر از اين فرصت طلايي براي احياء و حفاظت ذخاير تاس ماهيان بهره‌اي نگرفت. همچنين به گفته وي فائو
سال ۲۰۰۶و ۳۸۰ ، ۲۰۰۷هزار دلار در قالب كمكهاي تكنيكي و ارائه روشهاي نوين ارزيابي و مديريت ذخاير خاوياري تخصيص داد كه به طور مشترك براي ذخاير خاوياري درياي خزر هزينه شود ولي به جز ايران كشورهاي ديگر حاشيه خزر از اين امر استقبال نكردند و تاكنون به رغم گذشت يك سال از زمان اعتبار طرح مزبور هزينه‌اي صورت نگرفته است و پروژه فوق راكد مانده است. پوركاظمي ديگر راهكار حفاظت از ذخاير ماهيان خاوياري را توجه ملي مسوولان اول كشورها از رييس جمهور گرفته تا هيات دولت، سازمان مديريت و برنامه‌ريزي و مجلس عنوان كرد. وي تصريح كرد: گنجينه با ارزش ژنتيكي ماهيان خاوياري در خطر انقراض را نمي‌توان با اعتبارات اندك و حمايتهاي جزئي و بخشي حفظ كرد بلكه براي حل اين مشكل همت، مسووليت و حمايت فراسازماني بايد وجود داشته باشد. رييس موسسه تحقيقات ماهيان خاوياري ايران گفت: خوشبختانه در سفر رييس جمهوري به گيلان ۱۵ميليارد ريال براي تشكيل بانك ژن تاس‌ماهيان تا پايان برنامه چهارم توسعه تصويب شده است. وي از سازمان مديريت درخواست كرد اين زنگ خطر ا
نقراض ماهيان خاوياري را جدي بگيرد و هرچه زودتر اين اعتبار را براي جلوگيري از انقراض ماهيان مولد باقي‌مانده در اختيار اين موسسه قرار دهد. به گفته وي موسسه تحقيقات ماهيان خاوياري دكتر دادمان كه زير نظر موسسه تحقيقات شيلات ايران فعاليت مي‌كند طرحهاي تحقيقاتي كاربردي مهمي در دست اجرا دارد كه ازجمله آن مي‌توان به طرح بانك اسپرم اشاره كرد. پوركاظمي متذكر شد: بررسي ساختار ژنتيكي تاس ماهيان خزر از چهار سال پيش شروع
شده و امسال تمام مي‌شود. رييس موسسه تحقيقات بين‌المللي ماهيان خاوياري ايران اظهار داشت: زمان تخم‌ريزي ماهيان خاوياري ۱۰اسفند تا پايان ارديبهشت و محل تخم‌ريزي اين گونه رودخانه‌هاي سفيد رود، تجن و گرگانرود است. وي افزود: بيش از ۹۶ميليون عدد بچه‌ماهي خاوياري توسط چهار كشور ايران، روسيه، آذربايجان و قزاقستان در سال ۲۰۰۶در خزر رهاسازي شد.
