بخشی از مقاله
فوايد حجاب در عصر حاضر
ديباچه:حجاب شناسی (چالشها و کاوشهای جديد)
ای فرزند آدم, برای شما لباسی فرو فرستاديم که اندام شما را می پوشاند و مايه زينت شماست و لباس تقوا بهترين است. اين از آيات خداست, باشد که متذکر شده پند گيرند. ای فرزند آدم, مبادا شيطان شما را فريب دهد, چنانکه پدر و مادر شما را از بهشت بيرون کرد. پوشش از تن آانان برکند و قبايح آنان را در نظرشان پديدار نمود, همانا که شيطان و بستگانش شما را مي بينند, در صورتی که شما آنها را نمي بينيد, ما شيطان را دوست دار آنان که ايمان نمی آورند قرار داديم.
پيشينه حجاب و پوشش انسان به اندازه ي تاريخ آفرينش اوست. پوشش و لباس هر انسانی پرچم کشور وجود اوست. پرچمی که او بر در خانه ی وجودش نصب کرده است و با آن اعلام می دارد که از کدام فرهنگ تبعيت می کند, همچنان که هر ملتی با وفاداری و احترام به پرچم خود , اعتقاد خود را به هويت ملی خويش ابراز مي کند.
هر انسانی که به يک سلسله ارزشها و بينشها معتقد و دل بسته است, لباس متناسب با آن ارزشها و بينش ها را از تن به در نخواهد کرد. (غلامعلی حداد عادل, فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی, ص 40) حجاب و پوشش بارزترين نشانه فرهنگی و نماد ملی است.که به سرعت تحت تأثير ساير پديده های فرهنگی قرار ميگيرد.
مفهوم و ابعاد حجاب
حجاب د رلغت به معنای مانع, پرده و پوشش آماده است. استعمال اين کلمه, بيش تر به معنی پرده است. اين کلمه از آن جهت مفهوم پوشش می دهد که پرده, وسيله پوشش است, ولی هر پوششی حجاب نيست, بلکه ان پوششي حجاب است که از طريق پشت پرده واقع شدن صورت گيرد.
(استاد مطهری مسئله حجاب ص 78)
حجاب به معنای پوشش اسلامی بانوان, دارای دو بعد ايجابی و سلبی است.
بعد ايجابی آن , موجب پوشش بدن و بعد سلبی آن, حرام بودن خودنمايي به نامحرم است, و اين دو بعد بايد در کنار يکديگر باشند تا حجاب اسلامی محقق شود, گاهی ممکن است بعد اول باشد, ولی بعد دوم نباشد, در اينصورت نمی توان گفت که بعد اسلامی محقق شده است. گاهی مشاهده مي کنيم که بسياری از زنان محجبه در پوشش خود از رنگهای شاد و زيبا و تحريک برانگيز استفاده می کنند که به اندامشان زيبايي خاصی مي بخشد و در عين پوشيده بودن بدن زن,
زيبايي اش آشکار است, گويي که اصلاً لباس نپوشيده است, و اين دور از روح حجاب است.
پايه های حجاب:
پوششي که اسلام آن را به عنوان يک حکم شرعی اعلام کرده است يک عمل ظاهری و گسسته از عوامل, پايه و فرهنگ پوششی اسلام نيست بلکه حجاب ضميمه و عفاف بانوانی است که آن را بر پايه های خود استوار کرده اند و چنانچه اين پايه ها در وجود هر خانمی بوجود ايد حجاب ديني او بطور طبيعي شکل خواهد گرفت در غير اينصورت به عنوان يک عمل خشک فيزيکی مطرح خواهد بود که همواره در معرض تزلزل است.
الف: ايمان به خدا و آخرت:
ايمان به خدا و ترس از آخرت از مهمترين پايه های حجاب بشمار مي رود. وقتی زن به خدايتعالی و علم و حکمت او ايمان آورد و معتقد گردد اخلاقی که برای انسان تشريع کرده است بدون نقص و دارای فوائد و آثار مثبتی است و همچنين باور کند که بی توجهی به احکام خدای تعالی خزلان دنيا و عذاب آخرت را بهمراه دارد از حکم الهي حجاب استقبال می کند.
اميرالمومنين (ع) فرموده است: انسان به وسيله ايمان به کارهای خوب رهنمون می گردد.
ب: آگاهی:
شناخت سيمای زن, حقيقت حجاب و فلسفه و آثار آن از جمله پايه های مستحکم پوشش ديني است. وقتی خانمی به پاسخ درونی خود که چرا بايد پوشيده باشيم نائل شود پايه های حجاب ديني در درون او شکل ميگيرد و اين آگاهی به عمل او معنا و ارزش مي بخشد و دوام آن را نيز تضمين خواهد کرد.
ج : تقوا:
پرهيزکاری يکی ديگر از پايه های حجاب اسلامی است . تقوای آدمی ضامن اجرای احکام خداست و تا اين پايه قويم در فلب خانمی شکل نگيرد لباس تقوا در برنخواهد کرد. ايمان بدون تقوا انسان را به سر منزل مقصود نخواد رساند.
امير المومنين (ع) فرمودند:
لاينفع الايمان بغير تقوی : (ايمان بدون تقوا سود نمی بخشد.)
(تحليلي نو و عملی از حجاب در عصر حاضر) مولف:(حجه الاسلام و المسلمين محمدرضا اکبری)
رابطه حجاب و عفاف
حجاب و پوشش زن به منزله يک مانع در مقابل افراد نامحرم است که قصد نفوذ و تصرف در حريم ناموسی ديگران را دارند. همين مفهوم منع و امتناع در ريشه ي لغوی عفت نيز وجود دارد, بنابراين دو واژه (حجاب) و (عفت) در اصل معنای منع و امتناع مشترک اند. تفاوتی که بين منع و بازداری حجاب و عفت است, تفاوت بين ظاهر و باطن است, يعنی منع و بازداری در حجاب مربوط به ظاهر است, ولی منع و بازداری در عفت مربوط به باطن و درون است, چون عفت يک حالت درونی است , ولی با توجه به اينکه تأثير ظاهر بر باطن و تأثير باطن بر ظاهر, يکي از ويژگيهای عمومی انسان است.
(خسرو باقری ,نگاهی دوباره به تربيت اسلامی , ص 66-73)
بنابراين بين حجاب و پوشش ظاهری و عفت و بازداری باطنی انسان , تأثير و تأثر متقابل است, بدين ترتيب که هرچه حجاب و پوشش ظاهری بيشتر و بهتر باشد, اين نوع حجاب در تقويت و پرورش روحيه باطنی و درونی عفت تأثير بيشتری دارد, و بالعکس هرچه عفت درونی و باطنی بيشتر باشد حجاب و پوشش ظاهری بيشتر و بهتر و مواجه با هنامحرم ميگردد. قرآن مجيد به شکل ظريفی به اين تأثير و تأثر اشاره نموده است. نخست به زنان سالمند اجازه می د
هد که بدون قصد تبرج و خودنمايي, لباس های رويي خود مثل چادر را در مقابل نامحرم بردارند, ولی در نهايت »ي گويد: اگر عفت بورزند , يعنی حتی لباسهايي مثل چادر را نيز برندارند, بهتر است.
هدف و فلسفه حجاب:
هدف اصلی تشريع اکلام در اسلام, قرب به خداوند است که بوسيله ی تزکيه ی نفس و تقو
ا به دست مي آيد.(ناهيد طيبی , حجاب و عفاف مروری دوباره , ص 75)
در قرآن کريم آمده که هدف از تشريع کلام الهی, وجود حجاب اسلامی, دست يابی به تزکيه نفس, طهارت, عفت و پاکدامنی است. و آياتی همچون:
قٌل لِلمٌؤمِنيِنَ يَغُضُوا فِی أبصارِهِم وَ عَفظُوا فُرُوجَهُم ذلِک أربی لَهُم.
ای رسول ما مردان موفی را بگو تا چشم ها از نگاه ناروا بپوشانند و فروج و اندامشان را محفوظ دارند, که اين بر پاکيزگي جسم جان ايشان اصلح است. (سوره نور, آيه 30)
آثار و فوايد حجاب در ابعاد مختلف:
حجاب و پوشش در ابعاد مختلف, دارای آثار و فوايد زيادی است که بعضی از مهمترين فوايد آن عبارتند از:
الف) فايده حجاب در بعد فردی: يکی از فوايد مهم حجاب در بعد فردی , ايجاد آرامش روانی بين افراد جامعه است که يکي از عوامل ايجاد آن عدم تهييج و تحريک جنسی است.
در مقابل , فقدان حجاب و آزادی معاشرتهای بي بند و باز ميان زن و مرد, هيجانها و التهابهای جنسی را فزونی می بخشد و تقاضای سکس را بصورت عطش روحی و يک خواسته اشباع نشدنی در مي آورد.
ب) فايده حجاب در بعد خانوادگی: يکی ار فوايد مهم حجاب در بعد خانوادگی, اختصاص يافتن التذاذهای جنسی, به محيط خانواده و در کادر ازدواج مشروع است. اختصاص مذکور, باعث پيوند و اتصال قويتر زن و شوهر, و در نتيجه استحکام بيشتر کانون خانواده می گردد, و برعکس, فقدان حجاب باعث انهدام نهاد خانواده است.(مسئله حجاب استاد مطهری)
يکي از نويسندگان تأثير برهنگی را در اضمحلال و خشکيدن درخت تنومند خانواده, اي
نگونه بيان کرده است: در جامعه ای که برهنگی بر آن حاکم است, هر زن و مردی, همواره در حال مقايسه است, مقايسه آنچه دارد با آنچه ندارد, و آنچه ريشه خانواده را مي سوزاند اين است که اين مقايسه آتش هوس را در زن و شوهر و مخصوصاً در وجود شوهر دامن می زند. زن که بيست يا سي سالی در کنار شوهر خود زندگی کرده و با مشکلات زندگی جنگيده و در غم و شادی او شريک بوده است, پيداست که اندک اندک بهار چهره اش شکفتگی خود را از دست می دهد و روی در خزان مي گذارد در چنين حالی که سخت محتاج عشق و مهربانی و وفاداری همسر خويش است, ناگهان زن جوانتری از راه می رسد و در کوچه و بازار, اداره و مدرسه, با پوشش نا مناسب خود, به همسر او فرصت مقايسه ای مي دهد, واين مقدمه ای می شود برای ويرانی اساس خانواده و بر باد رفتن اميد زنی که جوانی خود را نيز بر باد داده است!
(غلامعلی حداد عادل , فرهنگ برهنگی و برهنگی فرهنگی, ص 69-70)
ج)فايده حجاب در بعد اجتماعی:يکی از فوايد مهم حجاب در بعد اجتماعي, حفظ استيفای نيروی کار در سطح جامعه است.در مقابل بدحجابی و بي حجابی باعث کشاندن لذتهای جنسی از محيط و کادر خانواده به اجتماع, و در نتيجه, تضعيف نيروی کار افراد جامعه می گردد. بدون ترديد, فردی که در خيابان, بازار , اداره , کارخانه و... همواره با قيافه های محرک و مهيج زنان بدحجاب آرايش کرده مواجه باشد تمرکز نيروی کار او کاهش مي يابد. اسلام مي خواهد با رعايت حجاب و پوشش, محيط اجتماع از اين گونه لذتها پاک شده , و لذتهای جنسی, فقط در کادر خانواده و با ازدواج مشروع انجام شود.
(مسئله حجاب, استاد مطهری)
د)فايده حجاب در بعد اقتصادی: استفاده از حجاب و پوشش, به ويژه تيره در شکل چادر مشکی, به دليل سادگی و ايجاد يکدستی در پوشش بانوان در بيرون منزل, می تواند از بعد اقتصادی نيز تاثير مثبت در کاهش تقاضاهای مدپرستی بانوان داشته باشد, البته به شرط اينکه خود چادر مشکی دستخوش اين تقاضاها نگردد.
نگاهی اجمالی به شکل های حجاب قرآني بانوان:
در قرآن و احاديث برای تامين حجاب واجب زنان, از چند نوع پوشش خاص نام برده است که دو نوع معروف آن «خمار» و «جلباب» است.
الف)خمار
وَليَضرِبنَ بِخُمُرِهِنَ عَلي جُيُوِبِهِنَ؛ زنان بايد سر, سينه و دوش خود را با مقنعه بپوشانند.
(سوره نور,آيه 31)
خُمُر جمع خمار, و مراد از آن پوشش مخصوص سر و اطراف سر بانوان, مثل مقنعه است.
ب)جلبات:
يا أيُهَا النبیُ قُل لِآَ زواجِکَ و بَناتِکَ و نِساءِ المومِنينَ يُدنينَي عَلَيهِنَ مِن جَلابِيهِنَ ذلکَ أدنی أن يُعرَفنَ فَلا يُؤذَينَ وَ کانَ اللهُ نَمفُوراً رَحيِماً.
اي پيغمبر به زنان و دختران خود و زنان مؤمن بگو که خويش را به چادر فرو پوشند , که اين کار برای اينکه آنها به عفت و مريت شناخته شوند, تا از تعرضو جسارت هوس رانان آزار نکشند. برای آنان بسيار بهتر است و خدا در حق خلق آمرزنده و مهربان است. (سوره احزاب آيه 59)
جلابيب در آيه شريفه جمع جلباب است و جلباب به معنای پوشش گسترده و فراگير تمام بدن است, که زنان بر روی لباسهای ديگر مي پوشند, امروزه در زبان فارسی به چنين پوششی چادر گفته می شود.
فلسفه تفاوت پوشش زن و مرد:
تحقيقات علمی در فيزيولوژی و روانشناسی , درباب تفاوتهای جسمی و روحی زن و مرد, ثابت کرده است که مردان نسبت به مرحکهای چشمی حساس تر از زنان اند و برعکس, زنان در مقابل محرکهای لمسی حساسيت بيشتری دارند. (غلامعلی حداد عادل,فرهنگ برهنگی و برهنگی
فرهنگی, ص 63)
تحقيقات و تجربه های علمی نشان می دهد که آن اندازه که مرد از نگاه کردن به تن و اندام زن تحريک می شود, زن از مشاهده مرد تحرذيک نمی شود. در روانشناسی جنسی نيز ثابت شده که تمامی سطح بدن زن برای مرد محرک است, اما در مرد چنين نيست.
