بخشی از مقاله
ليبل (صنايع غذايي)
مقدمه
هدف از انتخاب موضوع.
پس از انقلاب اسلامي و بهم ريختن نظام گذشته،تلاش درراه گسترش صادرات غيرنفتي،سير صعودي خود را پيموده و دست اندركاران توليد با اعمال روشهاي جديد و استفاده از تكنيكهاي بسته بندي به ارتقاء‌صادرات توجه قابل ملاحظه اي كرده اند.اما اين صنعت دهز مانند ديگر صنايع در كشورهايي مانند ايران از جايگاه واقعي برخودار نبوده و براي رسيدن به سطح كشوري پيشرفته هنوز راه طولاني در پيش است.
اكنون به دليل نو بودن موضوع، و عدم وجود منابع و مراجع فارسي،مشكلاتي براي بررسي كامل به وجود آمده است اما اميداست اين تحقيق مقداري باشد براي تحقيقات گسترده تر از سوي دانشجويان آتي رشتة گرافيك.
باشد كه روزي فرا رسد،تا صادرات اين مرز وبوم با بسته بنديهاي عالي،بازارهاي جهاني را به تسخير درآورده و چهرة توليدات و صادرات كشورمان را تغيير دهد.
ليبل:
ليبل شاحراز از بسته بندي است كه در انواع و اقسام فرم ها،طرحها و رنگها تهيه مي شود.براي ليبلهاي تاريخچه اي طولاني دارند.داروسازان رومي معتقد بودند كه گياهان بايستي در كوزه هاي كوچكي كه نام دارد و فروشنده بر آن نوشته شده،فروخته شوند،تا اينكه بطريهاي ساده در قرن هفدهم معمول شد.بعد از اين واقعه،ساخت ليبل آنهم از نقره و عاج مرسوم شد.اين ليبلها را به دور گردن بطري ها مي آميختند و بيشتر جنبة نمايش داشتند تا اطلاع رساني به مصرف كننده.
به درستي هيچ كس نمي داند كه براي اولين بار چه كسي بسته را براي تشخيص محتوياتش علامتگذاري كرد و بازهم هيچكس نمي داند چه كسي اولين بار ليبل هاي كوچكي را چاپ و سپس به روي شيشه نصب نموده اند آنچه مسلم است اين است كه پيچيدن كاغذ به دور محصول از قرن 16 آغاز شد.ارزش رواج ليبل تا اواخر قرن حاضر شناخته شده نبوده تا اينكه فرانسويان شروع به چاپ تصوير خوشه ي انگور به روي ليبل ظروف سركه نمودند كه قبلاً فقط از كلمات استفاده مي كردند.
ليبل ها ازيك سري مولد گوناگون شامل: كاغذ،مقوا، نوار يا ورقه هاي
پلاستيكي،فويلها و مواد متاليك تهيه مي شوند.ليبل هاي فويل متاليك در جائيكه كيفيت تصوير مورد نظر است،به طور وسيعي مورد استفاده قرار مي گيرند به عنوان مثال براي بطريهاي نوشابه.
بيشتر گفتيم كه ليبل يكي از شاخه ي بسته بندي است كه در انواع و اقسام ورنها و رنگها و طرحها با مترپالهاي مختلف تهيه مي شود.براي بهتر توصيه كردن موضوع بهتر آن است بر روي اجمالي بر پديدة بسته بندي داشته باشند.
پديدة بسته بندي شايد در جوامع ابتدايي از اهميت چنداني برخوردار نباشد.ولي در صنعت و تكنولوژي مدرن،جايگاه بسته بندي داراي اولويت والايي است و روزبه روز بر اهميت آن در جوامع مترقي و پيشرفته افزوده مي شود.بي ترديد نياز بشر همواره در طي تاريخ سير صعودي داشته و احتياجات انسانهاي امروزي نسبت به لوران اوليه حتي قابل مقايسه هم نيست چرا كه نياز به
آسان زيستن و آسان برخودار شدن از مواهب و توليدات،خود ناخواسته موجب بالارفتن درخواستهاي بشر مي گردد. همزمان با افزودن طبي انسان،تكنولوژي مدرن نيز،توليدات را افزايش داده و همواره توليد،بر نياز در جوامع پيشرفته يا در كشورهاي شمال (كشورهاي شمال در اصطلاح سيالي به كشورهايي اطلاق مي شود كه علاوه بر برتري اقتصادي از برتري سياسي در سياست جهاني نيز برخوردارند مثل آمريكا و فرانسه)برتري زيادي داشته است،از طرفي تورم قيمتها و ركورد بازارهاي جهاني چهره خود را به بازارهاي توليد نشان داده است و دست اندركاران توليد موارد مورد نياز
جوامع، مي بايست به هر طريق ممكن كالاها و فرآورده هاي خود را ه فروش برسانند.
بسته بندي براي پاسخ گفتن به اين نياز توليدكنندگان و نيز براي حمل ،ذخيره و توزيع كالا،پا به ميدان گذاشت و اكنون مي توان گفت كه بدون امر بسته بندي كه خود در حيطة‌بزرگتري،در دايرة تبليغات قراردارد،تقريباً فروش كالا غيرممكن مي نمايد.
• «بسته بندي چيزي است كه نفس كالا را تغيير مي دهد وبدون بسته بندي آن كالا وجود ندارد*«ليستر باتلر» اين جمله همواره فرا راه توليد كنندگان و صاحبان صنايع بوده و خواهد بود كه بسته بندي خوب نيمي از فروش خود را از قبل كرده است و براي فروش نيم ديگر نيز به عواملي چون كيفيت كالا،نام آور بودن توليدكنندگان و امر تبليغات نيازدارد.
در اين عصر بسته بندي يعني،آميزه اي از قراردادن كالا دربسته،موادي كه به عنوان بسته از كالا محافظت مي كرد و موادي كه به عنوان بسته به شكلي جذاب و جلوه گر ارائه مي شود.
يقيناً بسته بندي در صنعت پيشرفته با توجه به ماهيت كالا،رنگ و شكل متفاوتي به خود مي گيرد كه مستلزم توجهي ويژه در قبال انتخاب و طراحي بسته بندي است.صاحب نظران امر بسته بندي از دير باز معتقد بودند كه طرح بسته بندي بايد در 3 زمينه اقتصادي،تكنيكي و تبليغاتي تا توجيه پذير باشد.در اين صورت ناهنگوني شكل و محتوا نمي تواند خواسته هاي خريدار را برآورده كند و بي
ترديد بازار از آن كسي خواهد بود كه به امر بسته بندي در فروش،حمل و ذخيرة‌مواد،اهميت داده باشد.در كشورهاي اقماري (در اصطلاح اقتصادي به كشورهايي اطلاق مي شود كه با وجود داشتن مواد اوليه خود قادر به تبديل آن به كالانيستند و از فروش مواد اوليه به كشورهاي متروپل درآمد خود را كسب مي كنند.صنعت مشخصه اين كشورها توليد مواد اوليه و صنايع مونتاژ است
مثل ايران و عربستان)توجه به بسته بندي خوب همراه از ارزش و اهميت درجه دوي برخودار بوده و صاحبان توليدات بهاي لازم را براي بسته بندي كالاها و توليدات خود نمي پردازند،ولي در كشورهاي متروپل(به كشورهايي اطلاق مي شود كه داراي توليدات بالايي هستند و اين برتري توليدات در گرو پيشرفت صنايع آنهاست.اين كشورها مواد اوليه را از كشورهاي حاشيه اي به كشور خود مستقل
مي كنند و بعد از تبديل آن به كالا،دوباره دركشورهاي حاشيه اي به فروش مي پردازند.در اين كشورها خدمات و توليدات از اولويت برخودار است.آمريكا و ژاپن در اين دسته قراردارند)به دليل برتري توليد بر نياز همواره بسته بندي به عنوان يك ضرورت در امر توليد و توزيع مي باشد و علاقه مندان به بسته بندي براي آشنايي با آخرين دستاوردها بسته بندي تلاش و كوششي در خور تحسين از خود نشان مي دهند و حتي در برخي از كشورهاي پيشرفته براي يادگيري كلاسيك بسته بندي،دانشكده هاي مخصوصي به اين امر اختصاص داده اند.
در كار بسته بندي همواره عواملي چون:رنگ، جنس و نوع كالا بايد مورد نظر باشد و طراح بسته بندي بايد از روانشناسي رنگها آگاهي لازم را كسب كرده و ازسليقه خريداران نيز باخبر باشد.
طرح بايد بداند كه سير و دگرگوني بسته ها بايد از ارتباطي منطقي برخودار باشد.يك بسته بندي خوب به واقع يك فروشنده خوب است و حتي به قول «ميلت في رابينسون» بسته بندي عامل مهم و تعيين كننده اي بوده و در واقع فروشنده اي خاموش است و آخرين چيزي است كه مشتري قبل ازعملي كردن تصميمش آنرا مي بيند و بسته بندي خوب مي تواند با قدرت جاذبه خود،خريداران را به طرف خود بكشاند و درميزان خريد تأثير بسزايي را داشته باشد.
نتايج يك بررسي در آمريكا نشان مي دهد:
شخصي كه به يك سوپر ماركت مي رود،به طور متوسط 27 دقيقه در آنجا مي ماند و دراين مدت:
- با 6300 كالا روبه رو مي شود
- به طور متوسط 14 عدد از آنها را انتخاب مي كند
- و نسبت خريد ناشي از تحريك،بالاي 33% است.
يكي از محققين در اين زمينه مي گويد 70% خريدها غيرارادي است،يعني بدون تصميم سنجيده،انجام مي شود.
پي ريزي بسته بندي به شيوة نوين كه مناسب،محكم،بادوام،زيبا،نشانگر كالا وداراي قابليت توليد انبوه باشد از قرن 16 آغاز شد.نيكولاس لوئي رابرت فرانسوي در سال 1798 م.ماشين كاغذ سازي را اختراع كرد اما به دليل نابه سامنيهاي موجود درزمان بعد انقلاب كبير فرانسه،اختراع او در انگلستان تكميل شد.
در همان اعوان در آلمان زنفلدر(Alois zenfeld) ليتوگرافي را به سال 1798 به وجود آورد در كمترين زمان اين شيوه تمام اروپا وآمريكا را فراگرفت و بسته هاي چند رنگ و جذاب وارد بازار شد.تنها در لندن درسال 1854 تعداد 700 ليتوگراف وجود داشت.پيشرفتي كه در اين صنعت رخ داد،جعبه هاي مقوايي و فلزي و حتي بطريها را به صورتي جذا وارد بازار كرد.
قديمي ترين بسته بندي آمريكايي يك برچسب و پوشش مخصوص كاغذ است كه در كارخانه لوك بميس (Luok benuis) بين سالهاي 1805-1799 ساخته شده است اين برچسب با يك قطعه چوب خيلي ساده چاپ شده است.
اولين كسي كه ماشين بسيار ساده بسته بندي را ساخت «هورني من» در سال 1826 بود.دستگاه اوچاي را داخل پاكت و پلمب مي كرد.در انگلستان به سال 1880 (كادبري براس )(Cod Bury Bross)ماشيني ساخته كه روزانه 2000 بسته كاكائو را وزن و پر مي كرد.ده سال بعد (كوا كروات)دستگاهي ساخت كه بلوط را وزن و در كارتي مي ريخت و در هر دقيقه 20 كارتن را به اين شكل پر مي كرد.
سيرتكاملي بسته بندي ازابتداي قرن 16 ميلادي
سال 1500 خلق هنر برحسب (ليبل) كيسه هاي چنايي
سال1550 قديمي ترين بازمانده(نمونه)چاپ شده روي لفافه به وسيله «آنورياس برن هارد» مرد آلمان
سال 1700 كاغذ سازي تأثير گرفته از آمريكا و ساختن بطري هاي محكم و بستن درآنها به وسيلة‌چوب پنبه
سال 1800 ساختن قوطي در حلبي دست ساز كه قطعات آن به وسيلة جوش به يكديگر متصل مي شد براي بسته بندي و نگه داري غذاي هاي خشك ساختن اولين ظروف شيشه اي دان گشاد در اسكاتلند.
سال 1810 اختراع ظروف استوانه اي در دار به وسيلة پيته دوراند.
سال 1820 داروسازان در انگلستان قانوني براي تهيه برچسب سم ها وضع كردند.
سال 1841 ساختن جعبه هاي مقوايي دست ساز به وسيلة بريدن وتاكردن،استفاده از اولين تيوپ رنگ توسط نقاشان و اختراع در پيچ دار در سال 1856.
سال 1890 ظهور چاپ دوي كارتن هاي مقوايي و اختراع سر بطري در سال 1892.ظهور كوكاكولا در بيشترسال 1907 ،اختراع خميرداندان و پرشدن آن در تيوپ.
سال 1905 طراحي ظروفي ساخته شده از مقوا،قوطي حلبي و فيبر به شكل در پيچ دارد،براي بسته بندي پنير و ساخت ظروف فلزي براي حمل نفت و روغن توسط شركت استاندارد اويل،طراحي حروف سفيد روي ظروف حلبي ترمز توسط اوكسو Oxo.
سال 1909 ظهور جعبه هاي محصور شده با تسمه براي بسته بندي (حجيم 1900 الي سالهاي 1903 پوشش ورقه اي فلزي براي نگه داري شيشه هاي عطر و آب نبات .
سال 1924 پركردن شيشه هاي شير توسط دكي ديه لبنياتي انگلستان به وسيلة شيردوش .
سال 1927 در دسترس قرار گرفتن پلي ونيال كلرايد PVC و استفاده از پلاستيك در اجناس لوكس و خريده شدن امتياز پلي استر به وسيلة DU put و پخش آن در اروپا.
سال 1928 بسته بندي غذايي كودك در ظروف شيشه اي
