مقاله در مورد پیامبر اکرم صلی‏ الله ‏علیه ‏و آله از نگاه امام صادق علیه‏السلام

بخشی از مقاله

پيـامبر اكرم صلي‏الله‏عليه‏و‏آله از نگـاه امام صادق عليه‏السلام
انديشه‏ها
در طول تاريخ بشريت، كم تر انساني وجود دارد كه مانند پيامبر اسلام تمام خصوصيات زندگي اش به طور واضح و روشن بيان و ثبت شده باشد.
خداوند متعال در قرآن كريم ـ كتابي كه خود حافظ اوست و بدون هيچ تغييري تا قيامت باقي است ـ با زيباترين عبارات و كامل‏ترين بيانات، آن حضرت را معرفي نموده و با عالي‏ترين صفات ستوده است. خداوند متعال مي‏فرمايد: «انك لعلي خلق عظيم»؛ اي پيامبر! تو بر اخلاقي عظيم استوار هستي.
نيز مي‏فرمايد: «محمد رسول‏اللّه و الذين معه اشداؤ علي الكفار رحماء بينهم.»محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله فرستاده خداست و كساني كه با او هستند در برابر كفار سر سخت و در ميان خود مهربانند.

محققان، تاريخ نويسان و دانشمندان در ابعاد گوناگون زندگي حضرت محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله سخن گفته‏اند.
اما ائمه عليهم‏السلام با نگاهي ژرف و دقيق سيماي آن شخصيت بي نظير و درّ يكتاي عالم خلقت را به تماشا نشسته، به معرفي زندگي، مبارزات و آموزه‏هاي آن حضرت پرداختند.
در اين نوشتار بر آنيم تا گوشه هايي از زندگي و شخصيت حضرت محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله را از نگاه امام صادق عليه‏السلام به تماشا بنشينيم.

تولد نورامام صادق عليه‏السلام به نقل از سلمان فارسي فرمود: پيامبر اكرم صلي‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود: خداوند متعال مرا از درخشندگي نور خودش آفريد
نيز امام صادق عليه‏السلام فرمود: خداوند متعال خطاب به رسول اكرم صلي‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود: «اي محمّد! قبل از اين كه آسمان‏ها، زمين، عرش و دريا را خلق كنم. نور تو و علي را آفريدم...».
ثقة‏الاسلام كليني(ره) مي‏نويسد: امام صادق عليه‏السلام فرمود: «هنگام ولادت حضرت رسول اكرم صلي‏الله‏عليه‏و‏آله فاطمه بنت اسد نزد آمنه (مادر گرامي پيامبر) بود. يكي از آن دو به ديگري گفت: آيا مي‏بيني آنچه را من مي‏بينم؟

ديگري گفت: چه مي‏بيني؟ او گفت: اين نور ساطع كه ما بين مشرق و مغرب را فرا گرفته است! در همين حال، ابوطالب عليه‏السلام وارد شد و به آن‏ها گفت:
چرا در شگفتيد؟ فاطمه بنت اسد ماجرا را به گفت. ابوطالب به او گفت: مي‏خواهي بشارتي به تو بدهم؟ او گفت: آري. ابو طالب گفت: از تو فرزندي به وجود خواهد آمد كه وصّي اين نوزاد، خواهد بود

نام‏هاي پيامبر
كلبي، از نسب شناسان بزرگ عرب مي‏گويد: امام صادق عليه‏السلام از من پرسيد: در قرآن چند نام از نام‏هاي پيامبر خاتم صلي‏الله‏عليه‏و‏آله ذكر شده است؟ گفتم: دو يا سه نام.
امام صادق عليه‏السلام فرمود: ده نام از نام‏هاي پيامبر اكرم در قرآن آمده است: محمد، احمد،
عبدالله، طه، يس، نون، مزّمّل، مدّثّر، رسول و ذكر.

سپس آن حضرت براي هر اسمي آيه‏اي تلاوت فرمود. نيز فرمود: «ذكر» يكي از نام‏هاي محمّد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله است و ما (اهل‏بيت) «اهل ذكر» هستيم. كلبي! هر چه مي‏خواهي از ما سؤال كن.
كلبي مي‏گويد: (از ابهّت صادق آل محمد عليه‏السلام ) به خدا سوگند! تمام قرآن را فراموش كردم و يك حرف به يادم نيامد تا سؤال كنم.
برخي چهارصد نام و لقب پيامبر صلي‏الله‏عليه‏و‏آله كه در قرآن آمده است، را بر شمرده‏اند.

عظمت نام محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله
جلوه نام محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله براي امام صادق عليه‏السلام به گونه‏اي بود كه هر گاه نام مبارك حضرت محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله به ميان مي‏آمد، عظمت و كمال رسول خدا صلي‏الله‏عليه‏و‏آله چنان در وي تأثير مي‏گذاشت، كه رنگ چهره‏اش گاهي

سبز و گاهي زرد مي‏شد، به طوري كه آن حضرت در آن حال، براي دوستان نيز نا آشنا مي‏نمود.
امام صادق عليه‏السلام گاهي بعد از شنيدن نام پيامبر صلي‏الله‏عليه‏و‏آله مي‏فرمود: جانم به فدايش. اباهارون مي‏گويد: روزي به حضور امام صادق عليه‏السلام شرفياب شدم. آن حضرت فرمود: اباهارون! چند روزي است كه تو را نديده‏ام. عرض كردم: خداوند متعال به من پسري عطا فرمود. آن حضرت فرمود: خدا او را براي تو مبارك گرداند چه نامي براي او انتخاب كرده‏اي؟ گفتم: او را محمد ناميده‏ام.

امام صادق عليه‏السلام تا نام محمد را شنيد (به احترام آن حضرت) صورت مباركش را به طرف زمين خم كرد، نزديك بود گونه‏هاي مباركش به زمين بخورد.
آن حضرت زيرلب گفت: محمد، محمد، محمد. سپس فرمود: جان خودم،
فرزندانم، پدرم و جميع اهل زمين فداي رسول خدا صلي‏الله‏عليه‏و‏آله باد! او را دشنام مده! كتك نزن! بدي به او نرسان! بدان! در روي زمين خانه‏اي نيست كه در آن نام محمد وجود داشته باشد، مگر اين كه آن خانه در تمام ايّام مبارك خواهد بود.

سيماي محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله
امام جعفر صادق عليه‏السلام فرمود: امام حسن عليه‏السلام از دائي‏اش، «هند بن ابي هاله» كه در توصيف چهره پيامبر صلي‏الله‏عليه‏و‏آله مهارت داشت، در خواست نمود تا سيماي دل آراي خاتم پيامبران صلي‏الله‏عليه‏و‏آله را براي وي توصيف نمايد. هند بن ابي هالة در پاسخ گفت: «رسول خدا صلي‏الله‏عليه‏و‏آله در ديده‏ها با عظمت مي‏نمود، در سينه‏ها مهابتش وجود داشت .قامتش رسا، مويش نه پيچيده و نه افتاده، رنگش سفيد و روشن، پيشانيش گشاده، ابروانش پرمو و كماني و از هم گشاده، در وسط بيني برآمدگي داشت، ريشش انبوه، سياهي چشمش شديد، گونه هايش نرم و كم گوشت.دندان هايش باريك و اندامش معتدل بود. آن حضرت هنگام راه رفتن با وقار حركت مي‏كرد. وقتي به چيزي توجه مي‏كرد به طور عميق به آن مي‏نگريست، به مردم خيره نمي‏شد، به هر كس مي‏رسيد سلام مي‏كرد، همواره هادي و راهنماي مردم بود.

براي از دست دادن امور دنيايي خشمگين نمي‏شد. براي خدا چنان غضب مي‏نمود كه كسي او را نمي‏شناخت. اكثر خنديدن آن حضرت تبسّم بود، برترين مردم نزد وي كسي بود كه، بيشتر مواسات و احسان و ياري مردم نمايد...»
سعدي با الهام از روايات، در اشعار زيبايي آن حضرت را چنين توصيف نمود:
سرو نرويد به اعتدال محمد ماه فرو ماند از جمال محمد
در نظر قدر با كمال محمد قدر فلك را كمال ومنزلتي نيست

ليله اسري شب وصال محمد وعده ديدار هر كسي به قيامت
آمده مجموع در ظلال محمد آدم و نوح و خليل و موسي وعيسي
روز قيامت نگر مجال محمد عرصه گيتي مجال همت او نيست
بو كه قبولش كند بلال محمد و آنهمه پيرايه بسته جنّت فردوس
تا بدهد بوسه بر نعال محمد همچو زمين خواهد آسمان كه بيفتد
پيش دو ابروي چون هلال محمد شايد اگر آفتاب و ماه نتابد

خواب نميگيرد از خيال محمد چشم مرا تا بخواب ديد جمالش
عشق محمد بس است و آل محمد سعدي اگر عاشقي كني و جواني
اوصاف پيامبر در تورات و انجيل
خداوند متعال در وصف پيامبر صلي‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود:«اَلَّذينَ ءاتَينهُمُ الْكِتبَ يَعرِفُونَهُ كَما يَعرِفُونَ اَبْناءَهُم وَ إِنَّ فَريقاً مِنهُم لِيَكتُمُونَ الْحَقّ وَ هُم يَعْلَمُونَ»
كساني كه كتاب آسماني به آنان داديم، او را همچون فرزندان خود مي‏شناسند؛ (ولي) جمعي از آنان، حق را آگاهانه كتمان مي‏كنند.

امام صادق عليه‏السلام فرمود:«يَعرِفُونَهُ كَما يَعرِفُونَ اَبْناءَهُم» زيرا خداوند متعال در تورات و انجيل و زبور، حضرت محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله ، مبعث، مهاجرت، و اصحابش را چنين توصيف نمود:«مُحَمَّد رَسُولُ‏اللّه وَ الَّذينَ مَعَهُ اَشِدّاءُ عَلَي الْكُفّار رَحِماءُ بَينَهُم...»
محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله فرستاده خداست؛ و كساني كه با او هستند در برابر كفّار سرسخت و شديد و در ميان خود مهربانند. پيوسته آن‏ها را در حال ركوع و سجود مي‏بيني، در حالي كه همواره فضل خدا و رضاي او را طلبند. نشانه آن‏ها در صورتشان از اثر سجده نمايان است. اين، توصيف آنان در تورات و توصيف آنان در انجيل است... .

امام صادق عليه‏السلام فرمود: اين، صفت رسول خدا صلي‏الله‏عليه‏و‏آله و اصحابش در تورات و انجيل است. زماني كه خداوند پيامبر خاتم صلي‏الله‏عليه‏و‏آله را به رسالت مبعوث نمود اهل كتاب (يهود و نصاري) او را شناختند اما نسبت به او كفر ورزيدند، همان گونه كه خداوند متعال فرمود: «فَلَمّا جاءَهُمْ ما عَرَجُوا كَفَرُوا بِهِ» هنگامي كه اين پيامبر نزد آن‏ها آمد كه (از قبل) او را شناخته بودند، به او كافر شدند.
خداوند متعال در قرآن كريم، در وصف پيامبر صلي‏الله‏عليه‏و‏آله مي‏فرمايد: «وَ ما اَرْسَلْناكَ إِلاّ رَحْمَةً لِلْعالَمين» ما تو را جز براي رحمت جهانيان نفرستاديم. قرآن نيز مي‏فرمايد:اَشِدّاءُ عَلَي الْكُفّار رُحَماءُ بَينَهُم...»،

در برابر كفّار سرسخت و شديد و در ميان خود مهربانند. اين دو چگونه با هم جمع مي‏شوند؟
توجه به اين آيه براي طرفداري انديشه تسامح و تساهل ضروري است. آيا ممكن است كامل‏ترين انسان، كه با كامل‏ترين كتاب آسماني براي هدايت تمام جهانيان مبعوث گرديده است در مقابل دشمنان دين هيچ عكس العملي جز مهرباني نداشته باشد؟!
براي اداره جامعه ديني و بقاي آن بايد در مقابل دشمنان دين ايستاد شدّت عمل نسبت به كافران و مبارزه با آن‏ها براي از بين بردن موانع هدايت عين رحمت است.

برترين مخلوق
حسين بن عبداللّه مي‏گويد: به امام صادق عليه‏السلام عرض كردم: آيا رسول خدا صلي‏الله‏عليه‏و‏آله سرور فرزندان آدم بود؟ آن حضرت فرمود: قسم به خدا، او سرور همه مخلوقات خداوند بود. خدا هيچ مخلوقي را بهتر از محمد صلي‏الله‏عليه‏و‏آله نيافريد
امام صادق عليه‏السلام در حديث ديگري فرمود: چون رسول خدا صلي‏الله‏عليه‏و‏آله را به معراج بردند

جبرئيل تا مكاني با وي همراه بود و از آن به بعد او را همراهي نمي‏كرد. پيامبر صلي‏الله‏عليه‏و‏آله فرمود: جبرئيل، در چنين حالي مرا تنها مي‏گذاري؟! جبرئيل گفت: تو برو. سوگند به خدا در جايي قدم گذاشته‏اي كه هيچ بشري قدم نگذاشته و بيش از تو بشري به آن جا راه نيافته است