بخشی از مقاله
کلسترول واثرات زیانبار آن
کلسترول
تشكيل يافته از دو لايه مولكول فسفوليپيد (ليپوزومها) يكي از بهترين حاملهاي داروئي براي دستيابي به "ويژگي" اثر داروها مي‌باشند. در اين بررسي ليپوزومهاي چند جداره، يك جداره كوچك و يك جداره بزرگ تهيه و مورد مقايسه قرار گرفتند. ليپوزومهاي يك جداره بزرگ به روش تبخير فاز معكوس تهيه شد و از نظر كارآئي محصورسازي نسبت به دو نوع ديگر برتري نشان داد. مقادير كارآئي محصورسازي ليپوزومهاي تشكيل يافته از ليستين، در مورد كرومات سديم 25/5 درصد و در مورد سولفات نئومايسين 22/7 درصد بدست آمد. كارآئي محصورسازي كرومات سديم در
ليپوزومهاي تشكيل يافته از ليستين و كلسترول (با نسبت مولي 1: 1) 29/3 درصد بود. تراوائي ايپوزومهاي ليستين - كلسترول نسبت به آنيون كرومات كمتر از ليپوزومهاي ليستين بود، اما اين تفاوت كمتر از تفاوتي بود كه در مورد ليپوزومهاي يك حداره‌اي كوچك و آنيون كلريد گزارش شده است . احتمالا تاثير كلسترول در محكمتر كردن غشاء در مورد غشاء ليپوزومهاي يك جداره‌اي كوچك كه بخاطر انحناي زيادشان بازتر است بيشتر مي‌باشد. در مقايسه تراوائي ليپوزومهاي ليستين در دماهاي مختلف ، دوپيك مشاهده شد. در ليپوزومهاي ليستين - كلسترول شكل كلي منحني تا حدودي حفظ شده، ولي در مجموع منحني صافتر شده و مقادير تراوائي نيز كاهش يافته است . افزودن كلسترول به ليپوزومها تراوائي آنها را كاهش داده ئو پديده تغيير فاز را نيز توصيف مي‌كند. نتيجه اول براي كاربرد ليپوزوم بعنوان حامل داروئي مفيد است ولي نتيجه دوم امكان هدفگيري آنها را با استفاده از دما كاهش مي‌دهد. با كاربرد مقدار مناسبي از كلسترول مي‌توان به توازني مطلوب از اين دو نتيجه دست يافت .
کُلِستِرول، يکی از مولکول های زيستی و از دسته چربیها (لیپیدها) می‌‌باشد. اين مولکول ساختار چندحلقه‌ای (آروماتيک) دارد. نقش عمده آن اين است که به غشا سلولها، استحکام و انعطاف می‌‌بخشد.
کلسترول نوعی چربی و از مواد مهم پوشش خارجی سلولی(غشای سلولی)است کلسترول در خون هم وجود دارد کلسترول خون از دو منبع اصلی تامین می‌شود رژیم غذایی و تولید کبدی کلسترول رژیم غذایی به طور عمده از گوشت ،مغز،ماهی و غذاهای لبنی به بدن میرسد به خصوص گوشت اندام های مثل جگر از لحاظ کلسترول غنی هستند ولی غذاا هایی با منشا
گیاهی کلسترول ندارند پس از صرف غذا کلسترول از طریق روده جذب شده و سپس در داخل یک پوشش پروتئینی بسته بندی می‌شود این ترکیب کلسترول پروتئین شیلو میکرون نام دارد کبد هم میتواند کلسترول را از خون برداشته و هم می تواند ان را تولی و داخل ون ترشح کند.
پس از صرف غذا کبد شیلو میکرون را از خون برداشته و در مدت زمان بین وعده های غذایی کلسترول را تولید و داخل گردش خون میریزد تفاوت LDLو HDL : چون مقدار بالای کلسترول ال دی ال خطر بیماری های کرونری قلب در ارتباط است در حقیقت لیپوپروتئین ال دی ال کلسترول را روی دیواره رگ ها نشانده و موجب شکل گیری ماده سخت و زخیمی که همان پلاک کلسترول است می‌شود با گذشت زمان پلاک کلسترول موجب زخیم شدن دیواره شریان ونازک شدن مجرای
چون لیپوپروتئین اچ دی ال با برداشتن دیواره کلسترول از شریان و بردن انه به کبد از تشکیل پلاک جلوگیری می‌کند کلسترول خوب نامیده می‌شود بنابراین مقدار ال دی ال بالا و اچدی ال پایین (نسبت بالای ال دی ال /اچ دی ال) از فاکتور های خطر ایجاد تصلب شریان است در حالی که نسبت پایین ال دی ال به اچ دی ال برای بدن بسیار مطلوب است.
وفتی LDL بالا میرود
کبد نه فقط کلسترول را تولید و به داخل خون میریزد بلکه میتواند ان را از گردش خون بردارد حذفسریع کلسترول ال دی ال از خون و کاهش ان با تعدادگیرنده های فعال روی سطح سلول های کبدی مرتبط است دو عامل ارث و رژیم غذایی تأثیر چشم گیری بر ال دی ال و اچ دی ال و کلسترول فرد دارند بهعنوان مثال هاپیرکلسترولمیای فامیلی اف اچ یک اختلال ارثی است که در ان شخص بیمار دچار کمبود وفقدان گیرنده های ال دی ال روی سطح سلول های کبدی است در
نتیجه افراد مبتلا تمایل بیشتری به پیشرفت تصلب شرائین و حملات قلبی در سنین بالاتر دارند رژیم های غذایی که حاوی مقدار بالای چربی های اشباع و کلسترول هستند موجب افزایش مقدار ال دی ال خون می‌شوند چربی ها به دو گروه اشباع و غیر اشباع بر اساس ساختمان شیمیایی شان طبقه یندی می‌شوند چربی های اشباع از گوشت و محصولات لبنی تامین می‌شوند و میتوانند مقدار کلسترول خون را بالا ببرند همچنین برخی از روغن های گیاهی که از نار گیل، نخل، و کاکائو تهیه می‌شوند هم چربی اشباع بالایی دارند
چنانچه کلسترول خون شما ( Total Blood cholestrol) روی مرز یا فراتر از مرز تعیین شده قرار دارد بهتر است به توصیه های 6 گانه زیر، که شما را در کاهش کلسترول کمک و یاری می کنند، عمل نمایید.چربی را در رژیم غذاییتان کاهش دهید:
چربی رادر رژیم غذائی روزانه تان محدود کنید. به همین منظور می توانید با کمتر خوردن مواد چربی دار مانند گوشتهای قرمز و مواد غذائی که دارای چربیهای حیوانی اند، از افزایش چربی خون جلوگیری به عمل آورید. از چربیهای افزودنی مانند کره، مارگارین، سسهای سالاد، مایونز وانواع سسها کمتر استفاده کنید. غذاهای سرخ کرده را به کلی حذف کنید.
چنانچه کلسترول خون شماکل کالری دریافتی از چربیها
( Calories from fat یا Fat Cal) روزانه نباید بیشتر از 30٪ باشد. به همین منظور به برچسبهای مواد غذائی دقت کنید. اگر عدد روبروی Calories from fat یا fat Cal بسیار بیشتر از 30 باشد از آن مواد استفاده نکنید یا به ندرت استفاده کنید.
2- از چربیهای اشباع نشده یا Unsaturated fat استفاده کنید.
چربیهای اشباع شده یا ( Sat Fat یا Saturated Fat ) بیشتر از هر ماده غذائی دیگری، کلسترول خون راافزایش می دهند. بنابراین از چربیهای اشباع نشده( Unsaturated Fat ) به جای آنها استفاده کنید. چربیهای اشباع شده ، چربیهائی هستند که در دمای اتاق جامد هستند. اینگونه چربیها در انواع محصولات حیوانی مانند بیکن (Bacon) ، کالباسها و پنیر ها وجود دارند- البته تعداد اندکی از محصولات گیاهی نیز دارای چربیهای اشباع شده اند مانند روغن نارگیل ( Coconut Oil
) و روغن خرما ( Date Oil) .مواظب مصرف موادغذائی مانند بیسکویتهای شیرین و شور و سایر موادی که در ترکیبات آنها از روغن نارگیل یا روغن خرما استفاده شده است، باشید. حتماً قبل از خرید، بر چسب مواد غذائی را مطالعه کنید. چربیهای اشباع نشده به دو صورت در بر چسبهای غذائی دیده می شوند:
"Monousaturated" یا "Polyunsaturated".روغن گل مُعصفر( Safflower Oil) ، روغن ذرت (Corn Oil) ، روغن ماهی ( Fish Oil) ، روغن زیتون (Olive Oil) و روغن بادام زمینی (Peanut Oil) بیشترین منبع چربیهای اشباع نشده اند.
3- مواد کربوهیدرات و فیبر دار را بیشتر مصرف کنید
از مواد غذائی لستفاده کنید که از کربوهیدراتهای ترکیبی بر خوردار باشند( یعنی هم شامل نشاسته و هم شامل الیاف یا به عبارت بهتر فیبر باشند) . فیبر بخشی از گیاه است که در بدن انسان کاملاً هضم نمی شود و هنگام عبور از مجاری گوارشی باعث خروج کلسترول و چربیهای اضافی بدن می شود. کربوهیدراتهای ترکیبی شامل روغن اشباع شده و کلسترول نیستند یا اگر هم باشند، بسیار اندک است. نانهای 100٪ سبوس دار، حبوبات، جو، برنج قهوه ای، باقلا، میوه ها ، سبزیجات و صیفی جات ـ (به خصوص اگر با پوست مصرف شوند) دارای کربوهیدرات ترکیبی هستند.
4- غذا هائی را که دارای کلسترول هستند، کمتر استفاده کنید.
مصرف غذاهایی را که دارای در صد بالائی از کلسترول هستند، به حد اقل برسانید. دریافت کلسترول روزانه تان را به کمتر از 300 میلی گرم برسانید. کلسترول در محصولات حیوانی مانند زرده تخم مرغ، انواع گوشتها( به خصوص جگر و قلوه)، لبنیات و بعضی از خرچنگها وجود دارد.
کلسترول هم در مواد غذائی کم چرب و هم در مواد غذائی پر چرب وجود دارد. بنابراین ممکن است غذائی کم چرب باشد اما از کلسترول بالایی بر خوردار باشد و بر عکس. حتماً بر چسب مواد غذائی را در خصوص چربی و کلسترول مورد توجه قرار دهید و البته به مقدار مصرف ( Serving
Size) نیز عنایت داشته باشید و به خاطر بسپارید که میزان کالری دریافتی از چربی و یا کلسترول متناسب با مقدار (Serving Size) است. به طور مثال در بر چسب ماده غذائی اگر عدد مقابل Serving Size 2 قاشق غذا خوری (tbsp 2 ) باشد ، عدد روبروی کالری 20 و عدد روبروی کالری دریافتی از چربی ( Fat Cal ) 15 باشد به این معنی است که در 2 قاشق غذا خوری از آن ماده غذائی 20٪ کالری وجود دارد که 15 ٪ آن ناشی از چربی است. حال اگر میزان مصرف را 2 یا 3 برابر کنیم کالری دریافتی نیز 2 یا 3 برابر خواهد شد.
این نکته را به خاطر داشته باشید که عدد کالری همیشه بیشتر از عدد Fat Cal خواهد بود وهمیشه کالری دریافتی از چربیها بخشی از کل کالری است.
5- به طور منظم ورزش کنید:
اگرمی خواهید که از سلامتی کامل بر خوردار باشید باید حداقل هفته ای 3 مرتبه و هر دفعه 20 دقیقه تمرینات ایروبیک را انجام دهید. تمرینات ایروبیک بهترین راه افزایش کلسترول خوب( HDL) در بدن است. به علاوه ورزش منظم به شما در تخفیف فشار ، احساس آرامش و افزایش انرژی کمک می کند. پیاده روی تند، دوندگی کند، دوچرخه سواری و ورزش همراه با رقص (Arobic Dance) از جمله ورزشهایی است که در تخفیف "کلسترول بد"(LDL) به شما کمک می کند.
6- وزن مطلوب خود را بدانید و خود را در آن وزن حفظ کنید.
میزان وزن و چربی موجود در بدن شما بسیار مهم است. در صد بالای چربی ، احتمال افزایش حمله قلبی را بیشتر می کند. برای اینکه از وزن مطلوب خویش اطلاع حاصل کنید یا اگر تمایل به کاهش وزن دارید به مرکز مشاوره بهداشتی خود مراجعه نمایید.
این مشاوره در تصمیم گیری صحیح برای کاهش وزن یا تغییر رژیم غذایی به شما کمک خواهد کرد. موارد فوق را بکار گیرید تا سلامتی تان را تضمین کنید!
کلسترول واثرات زیانبار آن
تحلیل روز پژوهشگران به‌تازگي به نقش مفيد ويتامين B3 در حفظ و نگهداري از کلسترول خوب در بدن و در نتيجه کاهش خطر بروز بيماري‌هاي قلبي پي برده‌اند. اين پژوهشگران به سرپرستي يک متخصص هندي دريافتند که ويتامين B3 يا نياسين میتواند سطح کلسترول خوب پلاسمايي (HDL) را افزايش دهد اما هنوز مکانيسم چگونگي اين عملکرد براي پژوهشگران فاش نشده است. اين در حالي است که برخي از پژوهشگران معتقد بودند که نياسين در واقع نقشي در افزايش توليد
کلسترول خوب ندارد. اين پژوهشگران مي‌گويند: از آنجا که در حال حاضر هيچ دارويي براي توليد اين نوع کلسترول مفيد براي بدن وجود ندارد، لذا يافته جديد مي‌تواند اميدي براي کشف داروهاي جديد با قابليت توليد کلسترول خوب در بدن باشد. کلسترول از خانواده ليپيدها است. ليپيدها جزو مواد چربي هستند که توسط جريان خون منتقل مي‌شوند و در اين عمل به پروتئين‌ها مي‌چسبند. اين ترکيب ليپوپروتئين ناميده مي‌شود که دو نوع خوب HDL و بد LDL دارد. بعضي از اين ليپوپروتئين‌ها خوب هستند، مانند ليپوپروتئين‌هاي قرمز با چگالي بالا که وقتي اين اصطلاحات به خوبي درک
شود، فرد درک بهتري از عدد کلسترول خود خواهد داشت و در نتيجه متقاعد مي‌شود که همه تلاش خود را براي پايين آوردن آن به‌کار گيرد. کلسترول بد از اين جهت بد است که باعث بسته شدن رگ‌هاي خوني مي‌شود و اين فرايند تصلب شرايين نام دارد که احتمال بروز بيماري‌هاي قلبي را تشديد مي‌کند. اما از سوي ديگر، کلسترول خوب از اين جهت خوب ناميده مي‌شود که از انباشتگي چربي در ديواره رگ‌ها جلوگيري می‌کند و اين چربي‌ها را از رگ‌هاي خوني بيرون می‌کشد و به سمت روده‌ها هدايت مي‌کند تا در آنجا دفع شوند. هرچه عدد کلسترول خون بالا برود، بدين معناست که احتمال ابتلا به بيماري‌هاي قلبي وجود دارد و با توجه به اين عدد بايد تغييرات اساسي در شيوه زندگي اعمال شود. ما در بدن به مقداري کلسترول نياز داريم؛ چرا که به عملکرد صحيح قسمت‌هاي مختلفي از بدن مثل بافت‌ها و هورمون‌ها کمک مي‌رساند. همچنين اين ماده براي ساخته شدن صفرا مورد نياز بدن است. کلسترول در روده ساخته مي‌شود و در کيسه صفرا ذخيره مي‌شود. زماني که بدنمان کلسترول مي‌سازد، به آن کلسترول دروني گفته مي‌شود، اما زماني که کلسترول را از رژيم هاي غذايي‌مان و آنچه مي‌خوريم، مي‌گيريم کلسترول بيروني ناميده مي‌شود. در بدن فقط به ميزان بسيار کمي کلسترول نياز است و آنچه که بيش از حد توليد مي‌شود، همان کلسترولي است که براي سلامتي جسم ما خطر دارد. اين کلسترول در ديواره رگ‌هاي خوني انباشته شده و همان‌طور که گفته شد، باعث تصلب شريان‌ها مي‌شود. به همين دليل است که مي‌گوييم کسي که عدد کلسترول خونش عدد بالايي است، بايد درک صحيحي از اين اعداد داشته باشد تا بداند که براي از بين بردن آنها چه بايد بکند. به گفته پژوهشگران، معمولاً تغيير در رژيم غذايي اين مشکل را برطرف مي‌کند. تري گليسيريد نوع ديگري از انواع ليپيدها است که در خون يافت مي‌شود. اساساً انرژي مورد نياز بدن از اين ماده فراهم مي‌شود. روده قندها را به تري‌گليسيريد تبديل مي‌کند. سطح بالاي تري‌گليسيريد معمولاً در افرادي که مبتلا به ديابت و چاقي
هستند، ديده مي‌شود و خيلي خوب است که هميشه مراقب آن باشيم. همچنين سه نوع مختلف از چربي‌هاي رژيمي وجود دارد که روي سالم يا ناسالم شدن کلسترول خون تاثير مي‌گذارد. اين سه نوع چربي شامل کلسترول، چربي اشباع‌شده و چربي غيراشباع است. چربي‌هاي غيراشباع مي‌توانند به دو نوع چربي غيراشباع مونو و پلي تجزيه شوند. چربي‌هاي اشباع‌شده ميزان کلسترول خون را بالا مي‌برند. از اين رو بهتر است استفاده از اين نوع چربي را محدود کنيم. هر نو
ع گوشت يا غذايي که از روغن‌ها و چربي‌هاي حيواني درست شده باشد، لبنيات مثل کره، خامه، شير با درصد چربي بالا، نه‌تنها حاوي کلسترول هستند، بلکه ميزان بالايي چربي اشباع‌شده هم در آنها يافت مي‌شود. با محدود کردن مصرف اين غذاها يا حتا حذف بعضي از آنها از برنامه غذايي مي‌توانيد به پايين آوردن سطح کلسترول خون کمک کنيد. در عين حال برخي از محصولات ممکن ه مي‌کنند هميشه به برچسب مواد غذايي که مي‌خريد، توجه کنيد. به علاوه چربي‌هاي غيراشباع پلي مي‌توانند به پايين آوردن کلسترول خون کمک کنند. يکي از انواع اين چربي‌ها، روغن ماهي است، همچنين برخي از انواع روغن‌هاي گياهي مثل روغن ذرت، روغن آفتابگردان و حتا روغن زيتون حاوي اين نوع چربي هستند. براي بهره‌مندي از يک رژيم غذايي، متخصصان به چند نوع از
انتخاب‌هاي غذايي اشاره کرده‌اند که در زير به اختصار آورده شده است. مرغ: حتماً قبل از مصرف
، پوست مرغ را جدا کرده و آن را به حالت‌هاي پخته، بريان‌شده و کبابي استفاده کنيد. از سرخ کردن مرغ جداً خودداري کنيد. ماهي: ماهي تن، آزاد، قزل‌آلا و ماهي اسقومري انتخاب‌هاي خوبي محسوب مي‌شوند، چون حاوي چربي خوب هستند. ماهي را هم خوب است که به حالت‌هاي پخته، کبابي و يا حتا آب‌پز استفاده کنيد. گوشت قرمز: بهتر است که به ميزان بسيار کم و از قسمت‌هاي کم‌چرب آن استفاده کنيد. متاسفانه گوشت قرمز حاوي ميزان زيادي کلسترول است و بايد تا حد امکان از آن پرهيز کرد. در مورد گوشت قرمز هم توصيه مي‌شود که از سرخ کردن آن پرهيز کرده و به‌صورت کبابي و پخته مصرف شود. لبنيات: خامه‌هاي غيرلبني حاوي ميزان زيادي چربي اشباع‌شده هستند. پنير حاوي ميزان زيادي چربي غيراشباع است. پنيرهاي خامه‌اي نيز چربي اشباع‌شده دارند. تخم‌مرغ: سفيده تخم‌مرغ را بخوريد و زرده آن را مصرف نکنيد. اگر تخم‌مرغ را به‌طور کامل مصرف مي‌کنيد، به ياد داشته باشيد که حاوي 213 ميلي‌گرم کلسترول است. ميوه‌ها و سبزيجات: هيچ محدوديتي براي استفاده از ميوه‌ها و سبزيجات وجود ندارد. مي‌توانيد هر چقدر مي‌خواهيد، از اين محصولات استفاده کنيد اما از مصرف سس‌هاي چرب همراه با آنها جداً بايد پرهيز کنيد. نان و غلات: اين مواد غذايي بدون استفاده از هر نوع چربي يا روغن مضر درست
مي‌شوند، اما در مصرف انواع کلوچه‌هاي شکري و شيرين بايد مراعات کرد. پاستا، حبوبات و برنج: استفاده از اين مواد غذايي بسيار خوب است و حتماً بايد در رژيم‌هاي غذايي از آنها استفاده شود؛ چراکه فيبر مورد نياز بدن را تامين کرده و به پايين آوردن کلسترول خون نيز کمک مي‌کند. تنقلات: هنگام مصرف تنقلات حتماً به برچسب‌هاي روي آنها توجه کنيد تا از مصرف خوراکي‌هاي حاوي کلسترول و چربي‌هاي اشباع‌شده بپرهيزيد. در عين حال پياده‌روي و ورزش کردن، سطح کلسترول خون را پايين مي‌آورد و با ورزش مداوم مي‌توان ميزان چربي و وزن بدن را کاهش داد.
رژيم غذايى ضد كلسترول
سالومه آرمين ـ كارشناس ارشد تغذيه
كلسترول در خون باعث تشكيل پلاكهايى مىشود كه رگ‌ها را تنگ نموده و فرد را مستعد بيمارىهاى قلبى مىسازد. با وجود اين، كلسترول مادهاى ساده محسوب نمىشود. برخى تركيبات كلسترول براى رگ‌ها خطرناكند و بعضى مفيد. به علاوه، نوع مواد غذايى مصرفى ما ممكن است كلسترول بد را از نظر آسيبرسانى خنثى كنند به طورى كه نتواند به رگ‌ها آسيب برساند.
چه نوع غذاهايى مصرف كنيم تا كلسترول را در كنترل داشته باشيم؟
اساسا غذايى كه ما مصرف مىكنيم بايد ميزان كلسترول بد يا LDL را كاهش داده و باعث افزايش كلسترول خوب يا HDLشود. كلسترول بد سبب تنگ شدن رگ‌ها مىشود. از سوى ديگر، كلسترول خوب، با جمعآورى كلسترول بد آن را به كبد راهى مىكند تا در آنجا از بين برود. به طور كلى هر چه مقدار كلسترول خوب در خون بيشتر باشد، عروق سالمتر است. با توجه به تحقيقات بسيارى كه در مورد اثر كلسترول بر روى عروق وجود دارد، با مصرف غذاهاى مناسب مىتوان به راههاى گوناگونى به كنترل كلسترول پرداخت.
لوبيا و خواص آن
انواع لوبيا و حبوبات را، هم مىتوان به صورت تازه و هم به صورت خشك مصرف كرد. لوبيا ارزانترين، متداولترين، مؤثرترين و سالمترين ابزار مبارزه با كلسترول است. مطالعات نشان مىدهد كه لوبياى پخته به ميزان يك فنجان در روز سبب 20 درصد كاهش در كلسترول مىگردد. نتيجه را هم در كمتر از سه هفته مىتوان مشاهده كرد. تمام انواع لوبيا از نظر مبارزه با كلسترول يكسان عمل مىكنند. در تحقيقى مصرف نيم فنجان لوبياى كنسرو شده در مردان ميانسالى كه سطح كلسترولشان بالا بود باعث كاهش 12 درصد در كلسترول آنها شد.
مصرف روزانه يك فنجان حبوبات، ميزان كلسترول خوب را تا 9 درصد افزايش مىدهد و اين اثر ناگهانى نيست بلكه ظرف يك الى دو سال اتفاق مىافتد. مصرف حبوبات نسبت كلسترول بد به كلسترول خوب را كاهش مىدهد. براى كسب نتيجه بهتر نيم فنجان از حبوبات را در روز و نيم فنجان ديگر را هنگام شب مصرف كنيد.
بر اساس تحقيقات صورت گرفته بر روى لوبياى سويا، مصرف روزانه 25 گرم پروتئين سويا به مقدار زيادى ميزان كلسترول خون كاهش مىيابد.
