بخشی از مقاله
چکیده
زندگی اجتماعی امروزبشردرعین برخوداری نسبی ازفضایل اخلاقی وانسانی،درمواردی با نا بسامانیها و ناملایمات اجتماعی اخلاقی مختلفی همراه است؛ ازاین رولازم است با وضع قوانین ومقررات مناسب از یکسو وفرهنگ سازی وارائه راهکاری درست جهت تشویق مردم به تبعیت و پایبندی عملی به قوانین از سوی دیگر، زندگی آنان را سروسامانی داد تا براحتی بتوانند درکنارهم یک زندگی خوش و با نشاطی داشته باشند.درحوزه روابط اجتماعی یکی از مواردی که نیاز به وضع قوانین اخلاقی وحقوقی دارد،جایگاه همسایگان می باشد .قرآن وروایات که تامین کننده سعادت دنیا و آخرت انسانها می باشند ، دستورات برنامهو های متنوعِاجتماعی واخلاقیِ بسیاری را برای همسایگان در نظر گرفته است که با تبعیت وبکارگیری آنها، مردم می توانند درکنارهم براحتی و آسایش زندگی نمایند.
ازآنجایی که به انجام رسیدن این مهم جزباهمکاری وکمک یکدیگر میسرنیست،ضروریست همگان به زندگی اجتماعی و رعایت حقوق دیگران و تعامل سازنده با دیگران به ویژه همسایگان ا هتمام ورزند.البته گاهی نیزبرخی ازافرادجامعه مایلند با همسایگان خود رابطه خوبی داشته باشند ولی بخا طرعدم آشنایی ازوظایف وحقوق همدیگر ، به این خواسته انسانی وفطری خود نمی رسند . این تحقیق با موضوع سبک زندگی دینی در تعامل باهمسایگان،ضمن بیان وظایف وحقوق همسایگان واصول حاکم بر رفتارآنان،آسیب ها، موانع وشیوه های برخورد با آنان رامورد بررسی قرار داده است.
مقدمه
خدای متعال دین مبین اسلام را بر پایه قوانین متقن و برنامه های دقیق به منظور هدایت و سعادت انسان قرار داد؛ و درتشریع قوانین و مقرارت هدایتگر خود ،به همه ی ابعاد وجودی انسان نظر داشته و برای هریک ازشوون زندگی قانون وبرنامه ای جامع، منظم و متناسب با عدل و انصاف و عدالت قرار داده است .وانسانها برای رسیدن به شکو فایی و تامین نیازمندی های ضروری خود احتیاج به ارتباط گیری درست با دیگران و محیط پیرامون خود هستند .والبته محیط اجتم اعی نیز مواهب خودش را رایگان در اختیار آدمی قرار نمی دهد و درمقابل بر هویت و شخصیت و رفتار و گفتارشان تاثیر می گذارد .ساختن محیطی سالم وایجاد فضایی مفید وموثر نیازمند ارتباط وتعامل با مردم است.
چگونگی رفتار با دیگران به ویژه باهمسایگان در بوجود آوردن فضایی صمیمی و آکنده از مهر و محبت نقش بسیار اساس ی دارد. و بدون شک رفتار صحیح با همسایگان یکی از زمینه های رشد و تربیت و اصلاح اجتماعی است که به عنوان یک ضرورت و نیاز جدی درحوزه روابط اجتماعی مورد توجه اسلام قرار گرف ته است .قرآن و روایات با تبیین حقوق همسایگان وتعیین حدود وثغورآن، همگان را به مراعات بدان تاکید نموده است ودربرابر حسن همجواری وعده پاداش داده وبا نکوهش شدید نسبت به همسایه آزاری ، مرتکبین این عمل زشت راتهدید به کیفر و عذاب نمودهاست.
دراین بیان حضرت - ص - ، نیکی به همسایه راطریق ویا شرط مسلمانی معرفی می کند .این تفسیرازمسلمانی نشان میدهد که ازنظربنیانگذاران دین اسلام،رعایت حقوق دیگران، بخصوص همسایگان و دوری از آزردن آنان ،نخستین شرط گرایش به اسلام است و انتخاب نام »مسلمان« برای پیروان این دین ،به همین مناسبت میباشد. و درحقیقت مومن ومسلمان بودن هر فردی بستگی به میزان رعایت حقوق دیگران بخصوص همسایگان دارد وهر کس به میزان که موجب آزار و اذیت دیگران شود به همان اندازه از اسلام فاصله میگیرد.ودر اهمیت مسئله همین بس که دراسلام ازمطلق آزار رسانی ،به دلیل آن که تجاوز به حقوق دیگران است نهی شده است.
مفهوم همسایه
درفرهنگ و زبان فارسی ، به دو یا چند فرد که درزیریک سقف باشند ویا اتاق یا خانه آنه ا متصل ویا نزدیک هم باشند همسایه گفته میشود. - معین،:1375ج4، - 5184 ودرفرهنگ دینی وزبان عربی واژه ی »الجار« بیانگرمفهوم همسایه است.»الجار«کسی است که نزدیک تو خانه و م سکن دارد و زندگی می کند . به گفته راغب ،این واژه از اسمهایی است که معانی نزدیک به هم دارد زیرا کسی همسایه دیگری نمی شود مگر این که برای او مانند برادر و دوست باشد و چون حق همسایگی عقلا و شرعا بسیار بزرگ و سنگین می شود . وبه هرکسی که حقش بردیگران بزرگ است وحقی بردیگران پیدا میکند یا حق همسایگی رغیخویشاوند را بزرگ میشمارد ، درآن صورت »جار« اطلاق میگردد.
