بخشی از مقاله
چکیده
هدف: پژوهش حاضر به بررسی دیدگاهها و نظرات موجود در مورد ملاکهای همسرگزینی پرداخته بود. روش: روش پژوهش توصیفی- مروری - روش کتابخانهای - و رجوع به منابع معتبر علوم تربیتی و اطلاعات علمی - اینترنتی مربوطه گردآوری شده بود. یافته ها و نتیجه گیری: نتایج حاصل از بررسی یافتههای تحقیق نشان داد که انتخاب همسر یکی از مسائلی است که تصمیم در مورد آن بیش از هر مسئله دیگری در زندگی نیاز به تأمل و دقت دارد که عجله و شتاب در آن نتایج ناخوشایندی به همراه دارد. بنابراین هر فرد ملاکهایی را در نظر می گیرد و این ملاکها در زمانهای مختلف به دلیل عوامل گوناگون، دچار تغییراتی شده است.
مقدمه:
فرآیند همسرگزینی، در گذشته کمتر در اختیار دختر و پسری بود که قصد ازدواج داشتند. معمولاً بزرگترها به ویژه والدین، بیشترین نقش را در ازدواج فرزندان ایفا میکردند. دلیل این امر، شاید ازدواج در سن کم به ویژه در مورد دختران بود. به علاوه، ویژگیهای خانواده گسترده و وابستگی زوجین جوان به خانواده موجب میشد که تصمیمگیری اصلی، بر عهده خانوادهی دختر و پسر در آستانه ازدواج باشد.
اما امروزه، به تدریج، خواست دختر و پسر، در امری که بزرگترین اقدام در تعیین سرنوشتشان محسوب میشود، عامل اساسی شده است. اختیارات و آزادیهای فردی دختر و پسر، در گزینش همسر فزونی یافته است. با این وجود، آنان در انتخاب شریک زندگی باید قواعد پیچیده و دقیقی را رعایت کنند و در این میان نقش والدین هنوز برجسته است. دختر و پسر، باید در فرآیندی که هم عواطف و هم شناخت نقش بسزایی در آن دارد؛ به انتخاب شریک زندگی بپردازند.
روشهای مطالعه برای انتخاب همسر به دو گروه تقسیم شده است:
الف : روشهای غیرمستقیم
در ابتدا برای شناخت فرد مورد نظر باید از افرادی که با وی در تماس هستند اطلاعات لازم کسب شود.
منابع کسب اطلاع به روش غیرمستقیم عبارت اند از:
-1همسایگان
-2خویشاوندان و دوستان خانواده
-3همکاران پدر و مادر و سایر اقوام
-4محل تحصیل و شغل
-5همکلاس ها و… معمولاً کسی که می خواهد ازدواج کند باید در اطراف و جوانب به تفحص و جستجو بپردازد و درباره خانواده و همکاران، همکلاسی ها و دوستان فرد تحقیق و بررسی کند و از بین افراد ذی صلاح برای تکمیل اطلاعات خود اقدام کند. برای انتخاب باید در زمینه های اجتماعی - فرهنگی - تحصیلات - وضعیت مالی- اخلا ق و سن و شغل اطلاعات لازم کسب شود و فرد از نظر تطبیق وضعیت طرف مقابل با شرایط خودش بررسیهای کافی به عمل آورد.
ب : روشهای مستقیم دین اسلام بررسی های مستقیم زن و مرد را در صورتی که قصد ازدواج داشته باشند، مجاز دانسته است. پیغمبر اکرم - ص - در حدیثی فرموده است: » وقتی خداوند خواستگاری زنی را به دل کسی انداخته باشد مانعی نیست که او را بنگرد. - «سعیدی، . - 1381
هدف و روش تحقیق:
پژوهش حاضر به بررسی دیدگاهها و نظرات موجود در مورد ملاکهای همسرگزینی پرداخته است و روش پژوهش توصیفی - مروری - روش کتابخانهای - و رجوع به منابع معتبر علوم تربیتی و اطلاعات علمی - اینترنتی مربوطه گردآوری شده است.
یافتهها:
دیدگاهها و نظرات موجود در مورد ملاکهای همسرگزینی ملاکهای گزینش همسر از دیدگاه جامعهشناسی خانواده در بررسی ملاکهای همسرگزینی در حوزه جامعهشناسی خانواده، پنج گونه ملاک کلی مطرح گردیده است: جسمانی، روانشناختی، اقتصادی، اجتماعی و خانوادگی - ساروخانی، . - 1370
- زیبایی چهره و اندام؛ با وجود تعالیم خردمندانهی بیشتر فرهنگها، مبنی بر اهمیت خصائل درونی، واکنش بیشتر افراد بر اساس زیبایی چهره و ظاهر خوشایند صورت میگیرد. البته بررسیها نشان میدهد که مردان بیشتر از زنان تحت تأثیر زیبایی ظاهری قرار میگیرند. - آذربایجانی، - 1382
- توانایی باروری نیز ملاک جسمانی دیگری است که در گذشته در مورد زنان بیشتر مورد توجه بود؛ ولی در حال حاضر، باروری مردان نیز به عنوان یک ملاک مهم محسوب میشود.
- رنگ پوست و به عبارت دقیقتر نژاد، ویژگی جسمانی است که در گزینش همسر چنان حائز اهمیت است که برخی گمان کردهاند، همسان همسری نژادی، پدیدهای غریزی است. در هر صورت گرایش انسان ها به این پدیده قابل انکار نیست. - ساروخانی، - 1370
ب - - روانشناختی
دومین دسته از ملاکها، به صفات روانشناختی افراد مربوط است که به بعضی از آنها اشاره میشود:
هوشمندی و همگونی زن و شوهر؛ تحقیقات در مورد رابطه هوشمندی همسران و سعادت خانوادگی نشان میدهد که اگر زن یا مرد، شریک زندگی خود را کمهوشتر از خود بداند، میزان رضایت زناشویی در این خانوادهها کمتر خواهد بود. - همان منبع -
- تحصیلات؛ در عصر حاضر، این ملاک، اهمیت ویژهای یافته است. فزونی ازدواجهای دانشجویی، شاهدی بر اهمیت تحصیلات در انتخاب همسر است.
- تشابه در نگرشها؛ این مهم، عامل ویژهای برای جذب افراد به یکدیگر است. - آذربایجانی، - 1382
- عواطف و شخصیت؛ برای نمونه، اقتدار در مرد و در مقابل همراهی و پذیرش در زن، به نوع عواطف آنها باز میگردد.
- ملاکهای رفتاری و اخلاقی؛ صفات اخلاقی مناسب، میتواند به عنوان یکی از شرایط لازم به حساب آید. نظرسنجیها نشان میدهد که صفاتی مانند اخلاق و رفتار خوب، نجابت، صداقت و گذشت، از نظر بیش از نیمی افراد، مهمترین خصوصیت یک مرد یا زن خوب برای ازدواج به حساب میآید. - ارزشها و نگرشهای ایرانیان، - 1381 از آنجا که رفتار، یکی از مهمترین ابعاد روانشناختی افراد محسوب میشود و صفات اخلاقی نیز در رگههای شخصیت جای میگیرد، این دو بعد را میتوان در ضمن ملاکهای روانشناختی در نظر گرفت.
ج - - اقتصادی
توانایی اداره خانواده، نوع شغل، میزان ثروت و درآمد بالا در مرد و کمهزینه بودن، توانایی کافی برای انجام کار و ادارهی خانه در زن، خصوصیاتی است که برای زن و مرد در آستانهی ازدواج در نظر گرفته میشود. - همان منبع -
د - - اجتماعی
نوع فرهنگ، طبقه اجتماعی، قومیت، ملیت، دین و مذهب، به جنبههای اجتماعی هویت هر فرد باز میگردد. در همهی دنیا، اعتقادات دینی از مهمترین عوامل مؤثر بر گزینش همسر است.
