بخشی از مقاله
چکیده
پدیده جهانی شدن باعث به وجود آمدن فرصت ها و چالش های فرا مرزی و به تبع آن مفهوم حکمرانی جهانی شده است که این امر باعث ظهور بازیگران جدید بین المللی در قالب سازمان ها ، نهادها و انجمن های بین المللی مدنی در عرصه جهانی شده است. در این راستا کلانشهرها و شهرهای جهانی سعی می کنند با ابزار دیپلماسی شهری، میزان مشارکت و همکاری های بین المللی خود را در موضوعات جهانی بالا ببرند تا از این طریق موقعیت برتری را در سیاست گذاری ملی و جهانی کسب کنند. مفهوم دیپلماسی شهری به عنوان مولفه های تأثیرگذار می تواند در ارتقای موقعیت کلانشهرها و شهرهای جهانی در حکمرانی جهانی و ایجاد برندینگ شهری تاثیر به سزایی داشته باشد. امروزه نوع نگاه به شهرها و اجزای آنها اعم از دولتی یا خصوصی، از واحدهای انفعالی به برندهای پویا و اثرگذار تغییر یافته است. در این حالت شهرها در عین هماهنگی با دولت کل، از نوعی استقلال اثر گذار و محرک برخوردارند و میتوانند در جهت حداکثر سازی منافع شهروندانشان ابتکار عمل به خرج دهند.
مدیران شهری با در نظر گرفتن مصالح شهری و شهروندان، سیاست های کلان و استراتژیک را به نوعی تدوین یا اصلاح میکنند که ضمن انطباق با دیدگاه ها، گرایش ها، تمایلات، نقاط قوت و خواست های اجزای تشکیل دهنده شان، منافع این اجزا را حداکثر کنند و با توانا کردن مدیریت در بالا بردن کیفیت و سطح زندگی تمامی ذی نفعان می کوشند تا تجربه افراد از شهر را معنی دار و به یاد ماندنی کنند. شهرت و آوازه شهرها که از آن به برند شهری - city brand - نیز تعبیر میشود، آمیزه ای از هویت تاریخی، ویژگی های اجتماعی، نهاد های تمدنی، فعالیت های تجاری، امکانات رفاهی و تفریحی و مناسبات سیاسی و بین المللی هر شهر است که برآیند آن معمولاً به طور فشرده در قالب یک کلمه یا یک عبارت کوتاه خلاصه میشود آنچه که این امر مهم را عملی می سازد استفاده از ابزار و مولفه تأثیر گذار دیپلماسی شهری در عرصه بین المللی است چرا که کارگزاران دیپلماسی شهری می توانند با تکیه بر دانش و مهارت خود سیاست گذاران و همچنین افکار عمومی را در جهت منافع شهر متبوع خود هدایت کنند.
واژههای کلیدی: جهانی شدن، حکمرانی جهانی، دیپلماسی شهری، برند شهری - - city brand ، برندینگ شهری.
مقدمه
با توجه به توسعه ی تجربیات شناختی آدمی از هستی و درک مفهوم نسبیت گرایی - Relativism - مهمترین دغد غه ی امروزی بشر شاید از ذات هستی به رابطه انسان و هستی تغییر یافته است و این در حالی است که انسان امروز دیگر نه در محیطی طبیعی، بلکه در فضایی مصنوع تحت عنوان شهر می زید و ناچار آمال و آرزوهایش را در این مکان جستجو میکند و بنابراین یکی از مهمترین دغد غه های امروز بشر فهم رابطه ها و سعی در تاثیر گذاری بهینه بر آنهاست. هزاره سوم میلادی را عصر شهر نشینی نامیده اند، زیرا جمعیت شهری از 29 میلیون نفر در سال 1800 به 2/8 میلیارد نفر در سال 2000 افزایش یافته است. از عمده ترین پیامدهای این افزایش جمعیت، رشد شهر ها میلیونی در نظام شهری است، به طوریکه در سال 1800 تنها 4 شهر با بیش از یک میلیون نفر در جهان وجود داشته که در سال 2000 به 411 شهرمیلیونی افزایش یافته است - رنه شورت، . - 1 :1388 شکل گیری و توسعه شهرها کوچک و بزرگ در سیستم های شهری کشور های صنعتی عمدتاً هماهنگ با مراحل رشد و توسعه صنعتی بوده و دارای الگوی متعادلی است.
اما در کشور های در حال توسعه، رشد سریع شهر نشینی و عدم هماهنگی آن با مراحل توسعه صنعتی، مشکلات جدیدی در نظام شهری این کشورها بوجود آورده است - پارتر و ایوانز، . - 28 -26 :1384 برآیند چنین رشد شتابان، تمرکز بخش عظیمی از جمعیت شهری در یک یا دو شهر اصلی این کشور ها است - هال و فایفر،. - 66 :1388 درحقیقت این تمرکز گرایی می توان نتیجه واکنش به تقسیم کار اجتماعی و ادغام در اقتصاد جهانی دانست - گیلبرت و گاگلر، . - 31 :1375 از سوی دیگر مراحل دموکراسی و صنعتی شدن کشورها اهمیت زیادی درتعیین تعداد و اندازه شهرها دارد - هندرسون و گان وانگ، :2007 . - 283 شولتز در طبقه بندی مفهوم سکونت - Dwelling - از فضا به عنوان امکانات گوناگون آزمودن حیات، داد و ستد تولیدات، اندیشه ها و احساسات و به طور جامع تر عرصه دیدار با دیگران، نام برده است - شولتز، . - 46 :1381 او با توجه به ریشه ی های دیگری اندیشه هایش فضا را محل و ماوا ی دیالوگ بین اندیشه ها و حاصلی از جدل دیالکتیکی حضور افراد معرفی می نماید. در این نگرش، فضا همان دیالوگ بین ذهن و عین یعنی در تعریفی امروزی تر، گفت و گوی میان فرد و دیگر چیزها و یا با پردازشی دقیق تر بین فرد و حیات است، یعنی فضا همان ارتباط بین انسان و غیر یا رابطه بین درک و فهم ، آرزو و خیال است. فضا جایی در میان چیزها و اشیاء است - فکوهی، . - 26 :1383 به عبارتی صحیح تر فضا نه تنها عنصری جهت حضور و حصول رابطه ی بین انسان و همه چیز بلکه به تنهایی همه ی آن رابطه ها ست.
شهر به عنوان یکی از دستاورد های مدرن جامعه بشری سکونتی گسترده را شامل می گردد ومعمولاً تجمعی از مردم و فرهنگ های متفاوت را تداعی می کند. اما مهمترین نکته در مفهوم شهر کنش موجود میان سبک زندگی و محیط زندگی است - فیالکوف،. - 51 :1383 در اینجا تعریف محیط زندگی به عنوان یک محصول انسانی نیز ضروری به نظر می رسد. محیط زندگی که یک مفهوم بیشتر مکانی است، مجموعه ای از عوامل و آیتم های گوناگون فیزیکی را شامل می شود که به صورت یک محیط بوم - زیستی عمل می کند. اما به قول مامفورد، شهر توجه به عمده ترین نگرانی های انسان در قلب فعالیت های اوست، یعنی وحدت بخشی به اجزای پراکنده ی شخصیت انسانی و یا به عبارتی دیگر بازگرداندن انسانی که به طور مصنوعی مثله شده است - ساوجو وارد،. - 112 :1380 با توجه به این تعریف می توان به وجه تمایز میان محیط فیزیکی و شهر پی برد و از آنچه که فرانسیس تیبالدز، در زندگی یک شهر کاربری ها و فعالیت ها را از ساختمان های مهمتر دانسته، پا را فراتر نهاده و شهر را وحدتی میان مفاهیم و رفتار ها دانست.
دموکراسی با وجود آنکه کلمه ای متعلق به سده های چهارم و پنجم پیش از میلاد است، اما با توجه به معنایی که امروزه مورد استفاده قرار می گیرد، بیشتر به عنوان مفهومی نو به شمار می رود. مفهوم دموکراسی در ریشه به معنای اصل کلی نظارت همگانی بر تصمیم گیری های جمعی و داشتن حقی برابر در اعمال این نظارت است - بیتهام و بویل، . - 1376:137 بنا به تعریف فوق است که دو اصل اساسی دموکراسی یعنی آزادی و برابری تعریف می گردد - لاکومب، . - 103 :1381 آزادی و برابری در مفهوم فلسفی آنها حاصلی از قیاس رابطه ها و نتیجه رفتاری ذهنیت های انسانی است.
تعریف دیپلماسی شهری
دیپلماسی شهری به ابزار حکومت های محلی و انجمن های وابسته به آنها گفته میشود که در مواقعی که حکومت های محلی در حالت کشمکش و تنش به سر میبرند یا می خواهند در مورد چالش های مشترک و فرصت های موجود به تعاملات بین المللی بپردازند، کمک می کند تا از طریق گفتگو و مذاکره، راه های همکاری های بین المللی شهر با شهر را فراهم کند و زمینه محیطی آرام و صلح آمیز را برای شهروندان خود مهیا کنند. به عبارت دیگر دیپلماسی شهری به معنای تمرکز زدایی از مدیریت روابط بین الملل و نقش آفرینی نمایندگان شهر ها و مقامات محلی به عنوان بازیگران کلیدی تعاملات بین المللی در مورد موضوعاتی که ارتباط مستقیم با شهروندان دارد، دلالت میکند. دیپلماسی شهری با ایجاد و تشکیل دولت محلی نمود پیدا میکند و در سه مرحله: .1 قبل از جنگ و کشمکش، .2 در حین جنگ، .3 بعد از جنگ، به ایفا نقش می پردازد. باید خاطر نشان کرد که دیپلماسی شهری بدون حکومت محلی نمی تواند رسالت اصلی خود ، که خدمت رسانی به شهروندان محلی است، به انجام برسد .به عبارتی باید نماینده شهروندان باشد نه حکومت مرکزی.
