بخشی از مقاله
چکیده
نگرش نوین به ارزشهای فرهنگی و هویت دینی جوامع شهری، بهعنوان یکی از پایههای اصلی هویت شهری میتواند نقش بسیار مهمی را در تقویت ارزش شهری ایفاء نماید. بناها و شخصیتهای تاریخی- مذهبی بهعنوان نمادی از هویت جوامع شهری گذشته، وظیفه نگهداری از هنجارهای ارزشی و فرهنگی جوامع معاصر خود را به دوش می کشند، در سطح شهرها بهمنظور تقویت برندینگ ماندگار شهری از جایگاهی قابل ارج و ارزش برخوردارند که می توانند، باعث پویایی و ظهور ریشههای تاریخی فرهنگی توسعه شهری در قالب »برندینگ یک منطقه شهری« شوند.
در این راستا هدف پژوهش حاضر تحلیل و بررسی برندینگ مذهبی و جایگاه آن در توسعه شهری - مطالعه موردی کلانشهر مشهد - میباشد. روش تحقیق در این پژوهش از نوع کاربردی رویکرد حاکم بر فضای تحقیق کمی و نوع تحقیق کاربردی است و بهمنظور تجزیهوتحلیل یافته های تحقیق از نرمافزار SPPS و مدل AHP، استفادهشده است.
نتایج تحلیل سلسله مراتبی نشان میدهد که در شاخص های اجتماعی، افزایش ورود گردشگران با امتیاز معیار - 0.390 - در شاخصهای اقتصادی، ایجاد پایداری اقتصادی در منطقه با امتیاز - 0.460 - و درنهایت در شاخصهای کالبدی، تغییر کاربری اراضی با امتیاز - 0.446 - در اولویت قرار میگیرد. درنهایت نتایج آزمون نشان میدهد که سطح معناداری بهدستآمده در میان شاخصهای مطرحشده 0/000 میباشد که نشاندهنده این میباشد که بین هویت و برندینگ مذهبی کلانشهر مشهد و توسعه در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و کالبدی رابطه معناداری وجود دارد. لذا H1 تأیید و فرضیه به اثبات میرسد.
-1 مقدمه
زمانی از هویت یک شهر سخن به میان میآید و در خط فکری و تصویر ذهنی از این اصطلاح یکسری ویژگیها خودنمایی میکند که نشان دهنده شهر موردنظر ماست
یکی از زمینهها و عوامل احراز هویت و بهویژه احراز هویت جمعی و فرهنگی، تاریخی و تمدن یک جامعه و آحاد آن آثار تمدنی و انسانساخت است که یکی از بارزترین جلوههای این آثار، شهر و بهتبع آن فضاها و نمادهای موجود در این فضاها برمیگردد
به عبارتی ازجمله عناصر مهم هویت بخشی شهرها نمادها هستند که بهصورت شناسنامهای گویا از گذشته و حال شهر، نقش اصلی در معرفی آن به مخاطب دارند
امروزه شهرها و مناطق شهری در زمینههای مختلفی مانند سرمایهگذاری و سرمایه پذیری، توریسم، مراکز خرید و رخدادهای اجتماعی و فرهنگی با یکدیگر رقابت میکنند که این امر بهواسطه فشارهای ناشی از سرعت جهانیشدن تشدید شده است. بهطوریکه دیگر رقابت در میان شهرهای همجوار مطرح نیست و در شبکهای از شهرهای جهانی اتفاق افتاده که ممکن است بسیار از هم دور باشند، اما یکی از مهمترین ابزارهای قابلرقابت در این شبکه برخورداری از »برند شهری« معتبر یا یک هویت ویژه است.
برند و شناسه شهری اگر با راهکارهای اساسی و با در نظر گرفتن مبانی لازم آن هدایت نشود، شانس بسیار کمی وجود دارد که آن شهر بتواند بهعنوان یک کل، ارزشها و پتانسیلهای خود را به محیط بیرونی نشان داده و از این محل، ارزش ویژه و منحصربه فردی برای شناسه و برند خود خلق نماید.
امروزه شهرهای کوچکی را میبینیم که به خاطر نمادهای مشهور خود بهسرعت رشد و توسعه مییابند و گاهی شهرهای بزرگی را شاهدیم که با از دست دادن جاذبه های عمدتاً اقتصادی خویش رشد منفی را در تمام بخشهای خوددارند. نمادسازی در شهرها به ارتقای شاخصهای کلان توسعه منجر میگردد؛ اگر توجه شود اکثر شهرهایی که نتوانستهاند معیار و شاخصه خاصی برای خود مطرح کنند به همان نسبت از توسعهیافتگی کمتری برخوردارند
هر فضای شهری دارای ویژگیهای هویتی خاص خود است و هویت نهایی فضای شهری، برآیند هویتهای عملکردی، کالبدی، محیطی، فرهنگی و معنایی آن است
بنابراین هویت شهری با مفهوم فضای شهری رابطه مستقیمی دارد و بیانگر مفهومی است که شاکله شهر را شکل میدهد. هویت شهرهای مذهبی و زیارتی - مجموعهای از ظرفیتها، بایستهها و فضای دینی و مذهبی - ، رابطه مستقیمی با حفظ و رعایت اصول و مبانی مرتبط با آموزههای اسلامی دارد و موجب حفظ هویت کالبدی، هویت معنایی و هویت عملکردی آنها میشود
