بخشی از مقاله
چکیده:
هدف از این تحقیق تبیین رابطه کمالگرایی والدین با عزتنفس و خودکارآمدي فرزندان در بین دانشآموزان دختر و پسر دبیرستانهاي نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شهر شیراز در سال تحصیلی 8988 است. بدین منظور تعداد 120 نفر از دانشآموزان دختر و 120 نفر از دانشآموزان پسر در دوره متوسطه از طریق روش نمونهگیري خوشهاي چند مرحلهاي انتخاب شدند. براي تجزیه و تحلیل دادهها از روش آماري همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون استفاده شده است. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل مقیاس کمالگرایی فراست، آزمون عزتنفس کوپراسمیت و آزمون خودکارآمدي شرر میباشد.
نتایج نشان داد که بین ابعاد کمالگرایی والدین با متغیر عزتنفس در بعد نظم و ترتیب مادر رابطه مثبت و معنادار و با انتقادات مادر، نگرانی از اشتباهات پدر، تردید نسبت به اعمال پدر و انتقادات پدر رابطه منفی و معنی داري وجود دارد و متغیر خودکارآمدي با ابعاد کمالگرایی والدین در استانداردهاي فردي مادر، نظم و ترتیب مادر و نظم و ترتیب پدر رابطه مثبت و معنیداري و با نگرانی از اشتباهات مادر، تردید نسبت به اعمال مادر، انتقادات مادر، نگرانی از اشتباهات پدر و تردید نسبت به اعمال پدر رابطه منفی و معنیداري وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که مؤلفه تردید نسبت به اعمال پدر از ابعاد متغیر کمالگرایی میتواند پیشبینی کننده خودکارآمدي و مؤلفه انتظارات پدر از ابعاد متغیر کمالگرایی میتواند پیشبینی کننده عزتنفس باشد. در نتیجه میتوان گفت که ابعاد کمالگرایی والدین با عزتنفس و خودکارآمدي فرزندان رابطه منفی و معناداري دارد.
مقدمه:
کمال گرایی عبارت است از گرایش فرد به داشتن مجموعه اي از معیارهاي بالاي افراطی و اهداف بلند پروازانه و جاه طلبانه و تلاش افراطی براي رسیدن به این اهداف و معیارهاي بسیار بالا براي عملکرد همراه با خود ارزشیابیهاي انتقادي و افراطی و عدم اعتماد به نفس - هیویت و فلت، . - 1990 دگرگونی هاي سریع در جوامع انسانی به مرور زمان به شیوه هاي فرزندپروري بر روي انسان ها اثر گذاشته و خانواده ها سعی می کنند که بچه هاي خود را از همان اوایل کودکی براي بردن گوي سبقت از همسالانشان آماده کنند و فرزندان زمانی خود را با ارزش می دانند که مورد تأیید والدین خود قرار گیرند و تلاش خود را دو برابر می کنند که به انتظارات آنها پاسخ مثبت دهند و گاهی همین انتظارات بیش از حد والدین به برخی عوامل شخصیتی و روان شناختی فرزندانشان اثر می گذارد.
والدین کمال گرا، پاداش دادن به کودکان را دشوار می پندارند و به جاي تأیید آن ها، آن ها را به انجام کارهاي بهتر وا می دارند و کودکانشان هیچگاه احساس خرسندي نمیکنند زیرا نمیتوانند نظر والدین خود را جلب کنند و این کمالگرایی میتواند بر عزت نفس که ارزشیابی و قضاوت فرد از خود می باشد - یاسایی، - 1357 و همچنین بر خودکارآمدي که باورهاي شخص درباره قابلیتهایش براي مدیریت موقعیتهایی که در آینده پیشبینی خواهند شد - بندورا، - 1997
می تواند اثر بگذارد. مهرابی زاده، بساك نژاد، شهنیییلاق، شکرکن و حقیقی - 1384 - در پژوهشی بررسی ساده و چندگانه ترس از موفقیت، عزت نفس، کمال گرایی و ترس از ارزیابی منفی با نشانگان وانمودگرایی در دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه چمران اهواز نشان داد که متغیرهاي ترس از موفقیت، کمال گرایی و ترس از ارزیابی منفی با نشانگان وانمودگرایی همبستگی مثبت و متغیر عزتنفس با نشانگان وانمودگرایی همبستگی منفی دارد. جمشیدي، دلاورپور، حقیقت و لطیفیان - 1388 - در پژوهشی روي دانش آموزان مدارس تیزهوش و عادي نشان داد که در جنبه هاي - منفی کمالگرایی - تفاوت معنیداري با دانشآموزان عادي نداشتنداما در ابعاد مثبت کمالگرایی نمرات کمتري کسب نمودند.
آنجلا و تیموتی - 1990 - در پژوهشی بر روي یک نمونه 188 نفري به بررسی الگوهاي کمالگرایی در میان دانشآموزان و والدین آن ها پرداختند نشان داد که سطوح کمال گرایی خودمدار در دانش آموزان با سطوح کمال گرایی خود مدار والد هم جنس آن ها رابطه مثبت دارد. پروسر، ریس وابشی - 1996 - امکان ارتباط عزتنفس و انواع کمالگرایی و همچنین رابطه میان انواع کمالگرایی و ویژگیهاي فضاي خانوادگی را بررسی کردند. نتایج نشان داد که کمال گرایان رواننژند والدین خود را کم تشویق کننده تجربه کردهاند. این مطالعه بیان می کند که همه افراد کمال گرا با درجات متفاوتی والدین را سخت گیر کمال گرا و پرتوقع در می یابند.
در پژوهشی رابطه میان کمال گرایی و عزت نفس در نتایج این بررسی نشان داد که بین کمال گرایی و عزت نفس همبستگی منفی وجود دارد. یونک، کلاپتون و بلاك لی - 2004 - در پژوهشی به بررسی رابطه کمال گرایی والدین و عزت نفس فرزندان پرداختند. نتایج نشان داد که بین کمال گرایی والدین و عزتنفس فرزندان همبستگی منفی وجود دارد. کنی بنسون و اوا - 2005 - در پژوهشی به بررسی نقش کمالگرایی مادران در بروز کمال گرایی فرزندان پرداختند، نتایج نشان داد که کمال گرایی در دانش آموزان که مادران کمال گرا داشتند به مراتب بیشتر گزارش شد.
هیل و تریل - 2007 - در پژوهشی به بررسی رابطه کمال گرایی و عزت نفس آشکار و نقش تعدیل گري عزت نفس ناآشکار پرداختند و نشان دادند که افراد با عزتنفس پایین متفاوت داراي مقدار اندکی از امیدواري میباشند و در این میان افراد با عزتنفس آشکار پایین نسبت به اشخاصی با عزت نفس ناآشکار بالا داراي درجات بیشتر کمال طلبی هستند. باتوجه به پژوهشهاي انجام شده در ارتباط با رابطه کمال گرایی والدین با خودکارآمدي و عزتنفس فرزندان این پژوهش در پی پاسخگویی به چهار سئوال زیر است:
1 آیا بین ابعاد کمال گرایی والدین - نگرانی از اشتباهات، تردید نسبت به اعمال، انتظارات، انتقادات، استانداردهاي فردي و نظم و ترتیب - با عزتنفس فرزندان رابطه معنادار وجود دارد؟
2 آیا بین ابعاد کمالگرایی والدین با خودکارآمدي فرزندان رابطه معنادار وجود دارد؟
3 آیا ابعاد کمالگرایی والدین قادر است عزت نفس فرزندان را پیشبینی کند؟
4 آیا ابعاد کمالگرایی والدین قادر است خودکارآمدي فرزندان را پیشبینی کند؟
روش
جامعه، نمونه و روش نمونه گیري: جامعه آماري این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر مقطع دبیرستان در شهر شیراز به تعداد 240 نفر 120 - پسر و 120دختر - می باشد که در سال تحصیلی 89-90 در این شهر مشغول به تحصیل میباشند. در پژوهش حاضر از روش تصادفی از نوع نمونهگیري خوشهاي چندمرحلهاي استفاده شده است. ابزارهاي اندازه گیري: در این پژوهش از مقیاس کمال گرایی فراست، آزمون عزت نفس کوپر اسمیت و مقیاس خودکارآمدي عمومی استفاده شد که در ذیل به معرفی آن ها پرداخته شده است. -1 مقیاس کمالگرایی والدین: مقیاس چند بعدي کمالگرایی فراست - فراست و همکاران، - 1990 به منظور ارزیابی ابعاد مختلف کمال گرایی ساخته شده است. این آزمون داراي 35 عبارت و داراي 6 زیر مقیاس دارد.
فراست و همکاران - 1993 - میزان ضریب همسانی درونی زیرمقیاسهاي بین 0/73 تا 0/93 و ضریب همسانی درونی کل آزمون را 0/90 گزارش کرده اند. -2 آزمون عزتنفس کوپر اسمیت: در تحقیق شکرکن و نیسی - 1373 - ضرایب پایایی عزتنفس کوپراسمیت با روش بازآزمایی براي دانش آموزان پسر و دختر به ترتیب 0/90 و 0/92 گزارش شده اند. همچنین اعتبار این آزمون بدین صورت که سؤالات موجود در آن عزت نفس را می سنجد مورد تأیید اساتید رشته هاي روان سنجی و آمار و روش تحقیق، آقایان دکتر بهرامی و دکتر دلاور قرار گرفته است. این پرسشنامه داراي 60 سئوال می باشد. -3 مقیاس خودکارآمدي عمومی: ضریب پایایی گزارش شده بوسیله شرر و همکاران - 1982 - نسبتاً بالا و رضایتبخش میباشد.
براتی - 1375 - جهت بررسی اعتبار مقیاس خودکارآمدي از دو روش نیمه کردن - تنصیف - استفاده کرد. این آزمون داراي 23 ماده است. روش اجرا: بدین ترتیب که در دو دبیرستان - یکی پسرانه و یکی دخترانه - در میان نواحی چهار گانه ي آموزش و پرورش شهر شیراز انتخاب شدند و سپس از هر دبیرستان یک کلاس به صورت تصادفی انتخاب و تمام دانش آموزان آن کلاس در این پژوهش شرکت داده شدند و به دانش آموزان اطمینان داده شد که اطلاعات آنها به صورت محرمانه باقی میماند.
سئوال1 آیا بین ابعاد کمال گرایی والدین با عزت نفس فرزندان رابطه معنادار وجود دارد؟ نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون در جدول شماره دو ارائه شده است. نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد که بین عزت نفس با متغیرهاي استانداردهاي فردي مادر و نظم و ترتیب مادر رابطه مثبت و معنی داري وجود دارد و این نتایج همچنین نشان داد که بین متغیر عزت نفس با انتقادات مادر، نگرانی از اشتباهات پدر، تردید نسبت به اعمال پدر و انتقادات پدر رابطه منفی و معنیداري وجود دارد.
سئوال2 آیا بین ابعاد کمال گرایی والدین با خودکارآمدي فرزندان رابطه معناداري وجود دارد؟ نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون نشان داد بین متغیر خودکارآمدي با نگرانی از اشتباهات مادر، تردید نسبت به اعمال مادر، انتقادات مادر، نگرانی از اشتباهات پدر، تردید نسبت به اعمال پدر رابطه منفی و معنادار وجود دارد. همچنین نتایج این آزمون نشان می دهد که بین متغیر خودکارآمدي با استانداردهاي فردي مادر، نظم و ترتیب مادر و نظم و ترتیب پدر رابطه مثبت و معنیداري وجود دارد.
