بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با عنوان رابطه ی عزت نفس با خودکارآمدی تحصیلی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر کوهدشت در سال تحصیلی 1394-95 انجام شد جامعه آماری این پژوهش کلیه دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهر کوهدشتمیباشد و نمونهی این پژوهش شامل 100 نفر بود. که از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شده است. اطلاعات اصلی این پژوهش با استفاده از دو پرسشنامه پرسش نامه آلیس پوپ - 1989 - ،پرسش نامه خودکارآمدی مورگان-جینکز - - 1999بدست آمد. به منظور تجزیه و تحلیل دادهها و آزمون فرضیههای تحقیق از آزمونهای آمار استنباطی مانند آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به شیوه گام به گام استفاده شد. نتایج نشان داد که بین عزت نفس و خودکارآمدی رابطه مثبت و معنادار وجود دارد - . - sig < 0/01 همچنین بر اساس نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه به روش گام به گام از بین متغیرهای پیش بین وارد شده در تحلیل، ابعاد عزت نفس پیش بینی کننده ی قوی برای خودکارآمدی بودند.
واژههای کلیدی : عزت نفس ، خودکارآمدی تحصیلی ، دانش آموزان دختر
مقدمه
امروزه تصور و آگاهی آدمی نسبت به ویژگی های خویشتن و ارزیابی از آن ، یکی از مهم ترین موضوعات مورد مطالعه به شمار می آید . یافته های پژوهشی نشان می دهد که باور انسان نسبت به ظرفیت ها و توانایی های خود ، عامل تعیین کننده ای در بهداشت روان و موفقیت او در عرصه های مختلف زندگی می باشد. باورهای خودکارآمدی از جمله باورهایی هستند که نقش بنیادینی در کیفیت زندگی و ایجاد تعادل و توازن بین ابعاد مختلف زندگی دارند . از نظر بندورا - 1997 - خودکارآمدی به باورهای افراد در مورد قابلیت های خود در یادگیری و انجام رفتار در سطحی معین مربوط می شود در حقیقت خودکارآمدی یک نوع پیش بینی موفقیت براساس توانایی های فعلی است - حاتم زاده عربی، . - 1394
به نطر بندورا نحوه رفتار افراد را اغلب بهتر می توان از روی باورهایی که آنها در مورد قابلیت هایشان دارند-یعنی از روی خودکارآمدی آنها B پیش بینی کرد تا از روی قابلیت هایی که آنها واقعا دارند . افراد همانی هستند که می اندیشند ، بنابراین دانش آموزی که فکر می کند از پیشرفت ناتوان است ، قطعا پیشرفتی نخواهد داشت . دانش آموزانی که فکر می کنند توانایی پایینی دارند ، ندانسته و ناخواسته ، خود را خراب می کنند . به طور مثال در کلاسی که یکی از دانش آموزان به عنوان یک دانش آموز دشوار شناخته می شود ، این باور که "او در هر صورت عملکرد ضعیفی خواهد داشت "، تبدیل به بهانه ای برای از دست دادن کلاس ها یا گرفتن نمرات پایین در امتحان می شود و البته آن باور هر چه بیشتر در مورد تایید شده و به تدریج آنقدر تقویت می گردد که نهایتا تاثیر آن تمام سرنوشت دانش آموزان را تحت اشعاع قرار می دهد - لیونز - شنک ، . - 2006
تحقیقات نشان داده است که باورهای خودکارآمدی ، تاثیر نیرومندی بر انگیزش پیشرفت ، انتخاب ها و میزان تلاش و سطح پشتکار افراد و نهایتا بر پیشرفت و موفقیت آنها دارد . دانش آموزانی که باورهای خودکارآمدی بالا دارند ، تکالیف دشوار را به عنوان چالش می بینند ، نسبت به اهدافشان متعهد باقی می مانند و در صورت شکست بر تلاش خود می افزایند و نهایتا پشتکار آن ها موجب موفقیت می شود ، اما برای دانش آموزان دارای باورهای خودکار آمدی پایین ، تکالیف دشوار در حکم تهدید شخصی هستند و مواجه شدن با شکست ، موجب درماندگی و دست کشیدن از تلاش و نهایتا اکتفا به عدم موفقیت می شود - لانگ و همکاران ، . - 2007
از نظر بندورا ، خودکارآمدی مختص به زمینه و مختص به موقعیت است و می توان آن را در رابطه با زمینه های مختلف کارکرد انسان مورد بررسی قرار داد . این بدان معناست که ادراکات کارآمدی وابسته و مرتبط به تکالیف و موقعیت هایی هستند که در مورد آنها ارزیابی و مطالعه می شوند .براین اساس،باور دانش آموزان در مورد توانایی هایشان برای انجام موفقیت آمیز تکالیف تحصیلی خودکارآمدی تحصیلی آنان را تشکیل می دهد - بندورا 2007 به نقل از نجمی - . در برسی عزت نفس اولین کار توسط ویلیام جیمز انجام شده است.او معتقد بود که تصور فرد از خود در حین تعاملات اجتماعی،یعنی زمانی که متولد شده و مورد شناسایی دیگران قرار می گیرد شکل می گیرد.به اعتقاد جیمز هر چه فرد به موفقعیت بیشتری دست یابد،عزت نفس او بیشتر خواهد شد.یعنی شخص پیشرفت هایی را که در راه رسیدن به آرزوهایش - انتظارات - دارد مورد ارزیابی قرار می دهد. اگر در رسیدن به آرزوهای خود موفق باشد.عزت نفس او بالا می رود،اما اگر نتواند در جهت رسیدن به آرزوهایش پیش برود،عزت نفس او کاهش می یابد - استادیان،مریم،. - 1388
کوپراسمیت - - 1992 برای بررسی عزت نفس 5 مولفه به شرح زیر را بیان می کنند:مولفه ی عزت نفس عمومی ، مولفه ی عزت نفس تحصیلی،مولفه ی عزت نفس خانوادگی ، مولفه ی عزت نفس اجتماعی و مولفه ی دروغ سنج - کوپر اسمیت،به نقل از رابینز،. - 2012 اکثر محققان برخورداری از عزت نفس را به عنوان عامل مرکزی و اساسی در سازگاری عاطفی -اجتماعی افراد می دانند. از آنجا که عزت نفس کودک زمینه و اساس ادراک وی از تجارب زندگی را فراهم می سازد، دارای ارزش ویژه ای است. شایستگی عاطفی- اجتماعی که از خود ارزیابی مثبت منتج می شود، می تواند به عنوان نیرویی در مقابل مشکلات خطیر آینده به کودک کمک کند - بیابانگرد،. - 1384 بسیاری از مشکلات انسان در رابطه با عزت نفس او ایجاد می شود ، اگر او به خود بها دهد کمتر به احساس های منفی و افکار آزاردهنده تن می دهد و بین اعمال خویش و باورها و اعتقادات خود هماهنگی ایجاد می کند.
