بخشی از مقاله
خلاصه:
والدین از مهمترین عوامل موثر در توانایی سازگاری اجتماعی فرزندان و مهارتهای ارتباطی آنها هستند. در پژوهش حاضر نقش کمالگرایی والدین بر سازگاری اجتماعی و مهارتهای ارتباطی دانش آموزان دختر مورد بررسی قرار گرفت. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ی اول شهر رشت درسال تحصیلی 94-95 بود که 150 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه ها ی سازگاری سینها و سینگ - - 1993، کما لگرایی تری - شورت و همکاران - - 1995 و مهارتهای ارتباطی کوئین دام - 2004 - بود. داده ها به روش همبستگی کانونی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که کمال گرایی مثبت با سازگاری و مهارتهای ارتباطی رابطه مستقیم و کمال گرایی منفی رابطه معکوس دارد.
مقدمه
مطالعه روابط والدین و فرزند ، یکی از بحثهای مهم روانشناسی را تشکیل میدهد. روابط بین کودکان و سایر اعضاء خانواده را میتوان به عنوان نظام یا شبکهای از بخشهایی دانست که در ارتباط متقابل با یکدیگرند. والدین به مثابه عوامل تأثیرگذار بر زندگی فرزندان میباشند و در طول تاریخ مراقبت از کودک، آموزش، اعمال انضباط و مدیریت زندگی کودک را بر عهده داشته اند، آنها جزء عوامل اولیه و بنیادین تغییر و اجتماعی نمودن کودک محسوب می-شوند - بریسمیستر و شفر1، - 2007، لذا ویژگیهای رفتاری و شخصیتی آنها می تواند تاثیر عمیقی بر رفتار و شخصیت فرزندان داشته باشد، یکی از این ویژگیها می تواند کمال گرایی والدین باشد .
کمال گرایی یک سازه شخصیتی است و با ویژگی هایی هم چون تلاش برای کامل و بی نقص بودن و تعیین معیا رهای بسیار افراطی در عملکرد همراه با گرایش به ارزیابی انتقادی رفتار مشخص می شود - استوبر و اتو2، . - 2006 بر اساس تقسیم بندی بهنجار - نوروتیک، د و نوع کمال گرایی مثبت و منفی وجود دارد . کمال گرایی مثبت یا انطباقی استانداردهای شخصی سطح بالا اما قابل دسترس، گرایش به نظم و سازماندهی در امور، احساس رضایت مندی از عملکرد خود، جستجو برای تعالی در امور و انگیزش برای رسیدن به پاداش های مثبت، مشخص می شود .
کمال گرایی منفی یا غیر انطباقی با استانداردهای سطح بالا و غیر واقع بینانه، نگرانی مفرط درباره اشتباهات و نقایص شناختی، ادراک فشار زیاد از محیط برای کامل بودن، ادراک فاصله زیاد بین عملکرد شخصی و استانداردها و شک و تردید اجبارگونه در امور و پرهیز از عواقب کارکر دهای شخصی تعریف می شود - خرمایی و همکاران ، . - 1390 کمال گرایی مثبت با احساس پیشرفت و کمال، رضایتمندی و سلامت روانی و عاطفه مثبت رابطه دارد - رایس و دلو3، - 2002 و کمال گرایی منفی با مشکلات روانشناختی مانند افسردگی، اضطراب، اختلال های خوردن و نگرش های غیر انطباقی همراه است - بلینگ، اسرائل و آنتونی4 ،. - 2004 عزیزی و بشارت - - 2011 نشان دادند که کمالگرایی والدین موجب کمالگرایی فرزندان می شود. کمال گرایی از سازه های شخصیتی می باشد که نقش مهمی را در سازش یافتگی افراد ایفا می نماید.
یک بعد از سازش یافتگی سازگاری اجتماعی است که شامل سازگاری فرد با محیط اجتماعی خود است و این سازگاری ممکن است با تغییر دادن خود و یا محیط به دست آید - زاهد، رجبی، امیدی، . - 1391 سازگاری فرآیندی است در حال رشد و پویا که شامل توازن بین آنچه افراد می خواهند و آن چه جامعه شان می پذیرد است. به عبارت دیگر سازگاری یک فرایند دو سویه است، از یک طرف فرد به صورت مؤثر با اجتماع تماس برقرار می کند و از طرف دیگر اجتماع نیز ابزارهایی را تدارک می بیند که فرد از طریق آن ها توانایی های بالقوه خویش را واقعیت می بخشد.
در این تعامل فرد و جامعه دستخوش تغییر و دگرگونی شده و سازشی نسبتا پایدار به وجود می آید. به طور کلی سازگاری به تسلط فرد بر محیط و احساس کنار آمدن با خود اشاره دارد - خدایاری فرد و همکاران، . سازگاری اجتماعی انعکاسی از تعامل فرد با دیگران ، رضایت از نقش های خود و نحوه ی عملکرد در نقش هاست که به احتمال زیاد تحت تأثیر شخصیت قبلی ، فرهنگ ، و انتظارات خانواده قرار دارد - ویزمن1 ، . - 1975 ویژگیهای کمالگرایانه والدین می تواند بر سازگاری فرزندان موثر باشد در پژوهش بهرامی، بیگی و فرهانی - - 2012 نتایج نشان داد که کمالگرایی والدین با سازگاری اجتماعی فرزندان رابطه دارد و موجب کاهش سازگاری در فرزندان می شود.
توانایی برقرراری ارتباط موثر با دیگران و داشتن مهارتهای ارتباطی یکی از جنبه های سازگاری است. این توانایی موجب تقویت رابطه ی گرم و صمیمی ما با دیگران به ویژه اعضای خانوده می شود و سلامت روانی و اجتماعی ما را بیش از پیش فراهم می کند و به قطع روابط ناسالم ما منجر خواهد شد - شولتز و شولتز به نقل از سید محمدی، . - 1384 مهارتهای ارتباطی به رفتارهایی اطلاق میشود که به فرد کمک میکند عواطف و نیازمندیهای خود را به درستی بیان کند و به اهداف بین فردی دست یابد . این مهارتها از چنان اهمیتی برخوردارند که نارسایی آنها میتواند با احساس تنهایی و اضطراب اجتماعی، افسردگی، عزت نفس پایین و عدم موفقیتهای تحصیلی و شغلی همراه باشد.
در پژوهشهای مختلف نشان داده شده است که کمالگرایی والدین در مهارتهای ارتباطی و روابط بین فردی فرزندان نقش داردبه طور مثال در پژوهش لارنتی ، براچ و هاس - 2 - 2008 نشان داده شد که کمال گرایی با اضطراب اجتماعی و عدم توافق با دیگران رابطه مثبت دارد و نتایج پژوهش دانکلی، زارف و بلک استین - 2006 - 3 نشان داد انتقادات والدین، با استفاده از راهبردهای اجتنابی درموقعیتهای اجتماعی، جرو بحث کردن و خلق منفی رابطه مثبت؛ و با خلق مثبت و توانایی دریافت حمایت اجتماعی رابطه منفی دارد .
با توجه به اهمیت نقش مهارتهای ارتباطی و سازگاری اجتماعی در موفقیت افراد و بالاخص کودکان و نوجوانان، ضرورت ایجاب می کند که عوامل موثر بر این متغییرها شناسایی و در جهت پیشگیری و کاهش عوامل تضعیف کننده ی مهارتها و ارتقا این مهارتها به کمک عوامل تقویت کننده آنها، مورد استفاده قرار گیرد. پژوهش حاضر در جهت نیل به این اهداف، رابطه کمال گرایی والدین با سازگاری اجتماعی ، مهارتهای ارتباطی فرزندان را مورد بررسی قرار داده و در پی پاسخگویی به این سوال بود که، آیا بین کمال گرایی والدین با سازگاری اجتماعی و مهارتهای ارتباطی فرزندان رابطه وجود دارد؟
روش پژوهش
روش تحقیق توصیفی - همبستگی بود . جامعه آماری کلیه دانش آموزان دختر مقطع متوسطه ی اول شهر رشت درسال تحصیلی 94-95 بود. به روش نمونه گیری نمونه گیری تصادفی خوشه ای 150 نفر به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. پس از جمع آوری پرسشنامه ها و تصحیح ونمره گذاری شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . ابزار مورد استفاده در پژوهش عبارتند از: پرسشنامه کما لگرایی مثبت و منفی : این آزمون دارای 40 عبارت می باشد.
