بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی رابطه بین اضطراب اجتماعی، ترس از تنهایی و حمایت اجتماعی با رضایت از زندگی در سالمندان شهر اهواز بوده، نمونه این پژوهش شامل 200 نفر از سالمندان ساکن و غیرسالکن سرای سالمندان از 3 منطقه از اهواز می باشد که به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب شده اند. طرح پژوهش از نوع همبستگی می باشد. برای جمع آوری داده ها از آزمون های اضطراب اجتماعی واتسون و فرند - 1969 - و رضایت از زندگی swls داینر و همکاران - 1985 - ، احساس تنهایی - 1980 - uclA و حمایت اجتماعی - 1997 - PILLIPS استفاده شده است. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش رگرسیون چند متغیری نشان داد که بین اضطراب اجتماعی و حمایت اجتماعی با رضایت از زندگی رابطه معنی دار وجود دارد ولی بین ترس از تنهایی و رضایت از زندگی رابطه معنی دار یافت نشد. همچنین نتایج تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد که بین سالمندان ساکن و غیر ساکن خانه سالمندان از نظر متغیرهای اضطراب اجتماعی و ترس از تنهایی و حمایت اجتماعی با رضایت از زندگی و همچنین بین زن و مرد تفاوت معنادار وجود ندارد.
کلید واژه: اضطراب اجتماعی، ترس از تنهایی، حمایت اجتماعی، رضایت از زندگی
مقدمه
سالمندی1 مرحله ای حساس از عمر است که اگر با سلامت و رفاه نسبی توام شود از ایام خوش زندگی خواهد بود. سالمندی سالهای درایت و پشت سر گذاشتن تجربه های ارزشمند و لذت بردن از اندوخته هاست. سالهای خلوت کردن با خاطرات و تجربه ها و بازبین و مرور آنها و بازگویی آن به دیگران است که با لذتی شگرف همراه است. اما این دورنمای خوش همواره چنین نیست - آقا میری، . - 1378 تغییر و تحولات اقتصادی، سیاسی و تغییر بافت فرهنگی و تحول در رفتارهای روزمره که بخصوص در 50 سال گذشته روندی سریع داشته، لاجرم آثار خود را در زندگی افراد سالمند نیز به جای گذاشته است. خانواده گسترده که در جامعه سنتی ما وجود داشت و امکان آن را فراهم می آورد که فرزندان در پیرامون خانه پدری یا در داخل آن با هم زندگی کنند و تعامل داشته باشند، امروزه رو به انهدام گذارده است، همچنین به علت پیشرفت تکنولوژی و ماشینی شدن کارها، پیران مجرب به تنهایی یا در گوشه خانه سالمندان بسر می برند و جوانان و میانسالان هر یک در پی کار و تلاش خویشند و این باعث عوارض روانی در افراد سالمند می شود که مزید بر سایر مشکلات است - عامری و دیگران، . - 1377
سالمندی حاصل تغییرات انحطاطی خودبخودی و پیشرونده و غیر قابل برگشت است که در آن توان روحی و جسمی هر دو به نحو قابل ملاحظه ای کاهش می یابد - معماریان ، 65 . - 1378 سالگی را بصورت قراردادی سن پیری بیان نمودند که تعیین کننده سن بازنشستگی است - استون4 ودیگران ، - . - 1999 حقیقت موجود در سالمندان این است که جمعیت آنها در حال افزایش است، براساس برآوردهای انجام شده سالانه حدود 2/5 درصد به طور متوسط به تعداد افراد 65 ساله و بیشتر افزوده می شود - جغتایی ، . - 1375 امروزه رشد شتابان جمعیت کشورهای در حال توسعه نیز در اثر بهبود شرایط تغذیه و بهداشت افزایش یافته است. آمار و ارقام موجود حاکی از افزایش متوسط طول عمر در ایران در سه دهه گذشته است و این مسیر کماکان ادامه دارد - معماریان ، . - 1378
از سویی دیگر با پیشرفت جامعه رشد تکنولوژی و کاهش تماس با سایرین، احتمال بروز عوامل روانی نامطلوب در سالمندان افزایش می یابد. وجود چندین عامل خطر آفرین روانی - اجتماعی مانند فقدان نقش های اجتماعی ، فقدان استقلال و مرگ دوستان و بستگان، کاهش سلامت و افزایش انزوا ، محدودیت های مالی و کاهش عملکرد شناختی فرد سالمند را نسبت به اختلالات روانی آسیب پذیر می نماید - کاپلان و سادوک5، . - 1997 یکی از مهمترین مشکلات رنج بار که کمتر به آن توجه شده است، مسئله احساس تنهایی در سالمندان می باشد. احساس تنهایی ، انزوا ، ناامیدی یکی از مهمترین و شایعترین شکایت سالمندان می باشد و 25 تا 50 درصد کل جمعیت بالای 65 سال را بر حسب سن و جنس تحت تأثیر قرار می دهد - شیر رودیویدهازار6 ، . - 1999 این اساس به عنوان یک وضعیت روانشناختی تأثیر قطعی بر بهداشت و سلامت افراد سالمند خواهد داشت و علاوه بر ایجاد مشکل در فرد، خانواده و جامعه را نیز تحت تأثیر قرار خواهد داد. نتیجه احساس تنهایی بشدت تخریب کننده، موجب تشدید ناخوشی های جسمی شده و می تواند اثرات شدیدی بر سلامت روانی فرد بگذارد و خطر خودکشی را افزایش دهد - دراپر2، . - 1995
سالمندانی که درخانه سالمندان بسر می برند بیشتر احساس تنهایی و خستگی می کنند و دید پایین تری نسبت به سلامت خود دارند و بیشتر از سایرین دارو مصرف می کنند و اغلب این نشانه ها بوسیله بیماری مشخصی بوجود نمیآید، بلکه با عدم فعالیت و انزوا مشخص می شود - ابرسول و هیس ، . - 1998 احساس تنهایی همچنین با الکلیسم و بیماریهای جسمانی مرتبط می باشد. لذا به علت عواقب تهدید کننده ای که بر زندگی دارد، پرستاران باید تلاش نمایند تا اثرات مخرب احساس تنهایی را شناسایی کنند خواه فرد در جامعه باشد یا در بیمارستان، زیرا هدف این است که از اثرات زیان بار احساس تنهایی بر سلامتی پیشگیری شود .
در جهت نیل به این اهداف مهم، پرستاران بایستی به مددجویان خود کمک کنند تا به احساس تنهایی و پیامدهای ناشی از آن مقابله نمایند - معتمدی، . - 1388 شناسایی احساس تنهایی از سوی پرستاران و سایر متخصصان حرفه ای که با سلامت خانواده و اجتماع سر و کار دارند بسیار با ارزش می باشد. زیرا سالمندان شاد و سرحال کمتر مشکل ساز بوده و هزینه های درمانی و پرسنلی کمتری خواهند داشت. آنها کمتر دچار احساس گناه، اضطراب و پرخاشگری می شوند و هزینه اقتصادی و پرسنلی کمتری در مقایسه با افراد منزوی و دارای مشکل احساس تنهایی، به جامعه تحمیل می کنند. با عنایت به این مهم لازم است مطالعات گسترده ای در جهت شناخت عوامل فردی که بطور معنی دار با ایجاد احساس تنهایی مرتبط هستند انجام شود - نبوی، . - 1390 با توجه به اینکه مسائل سالمندان به یک نگرانی مشترک جهانی تبدیل شده است. به همین دلیل سازمان ملل متحد، سال 1999 میلادی را سال بین المللی افراد سالخورده نام گذاری کرده و کشورها باید وضعیت
