بخشی از مقاله
چکیده
اهدف این تحقیق پیدا کردن رابطه ی بین سابقه ی نواختن و برخی اندازه های آنتروپومتریک با درد، خطرات سلامت و ناهنجاری های عضلانی-اسکلتی در نوازندگان پیانو و ارائه ی راهکارهای پیشگیرانه می باشد. این پژوهش با هدف اصلاحی بوده است. مطالعات در برخی اندازه های آنتروپومتریک با درد و ناهنجاری های عضلانی اسکلتی که بر اثر نواختن در وضعیتی ثابت و انجام حرکات تکراری و طولانی مدت در پیانیست ها به وجود می آید به صورت متعدد توسط محققین انجام شده و نتایج متفاوتی حاصل گردیده است. تعداد 150نفر پیانیست با میانگین سنی 27/58 - و سابقه نواختن - 8/77 سال برای بررسی شیوع درد پرسشنامه کرنل را تکمیل کردند.
سپس 31 نفر آزمودنی بصورت داوطلبانه برای ارزیابی و اندازه گیری سه ناهنجاری - سر به جلو، کایفوز و لوردوز - انتخاب شدند. روش اندازه گیری ناهنجاری سر به جلو مارکر گزاری و نرم افزار کینوا و برای اندازه گیری کایفوز و لوردوز از خط کش منعطف استفاده شد، برای سنجش خطرات سلامت از آزمون رولا و برای اندازه های آنتروپومتریک از متر نواری استفاده گردید. نتایج آماری بدست آمده نشان داد که بیشترین میانگین ناهنجاری ها مربوط به لوردوز با - 67/13 26/90 - بیشترین میانگین درد مربوط به قسمت فوقانی پشت با - - 8/77 11/28 می باشد.
بین سابقه نواختن و شدت درد در نواحی مختلف بدن رابطه معنا داری - p>0/05 - وجود ندارد اما بین سابقه نواختن و شدت درد در قسمت فوقانی پشت رابطه معنا داری - p < 0 /05 - وجود دارد. نتیجه پژوهش حاضر نشان داد شایع ترین دردها به ترتیب شامل درد در قسمت فوقانی پشت، گردن، دست ها، شایع ترین ناهنجاری ها، هایپرکایفوزیس، هایپر لوردوزیس و سر به جلو می باشد. همینطور ارتباط معنی داری بین برخی مولفه های آنتروپومتریک، ارتفاع صندلی و ناهنجاریهای عضلانی- اسکلتی و درد دیده شد.
مقدمه
بسیاری از نوازنده های ماهر پیانو به هنگام نواختن دارای درد هستند اما به دلیل نوع فرهنگ خود تمایلی به بیان کردن آن ندارند - پیتربرگ و همکارانش، . - 2006 حالات نامناسب بدن هنگام نوازندگی ،حرکت تکراری و مداوم بدن هنگام نواختن ساز نیز فشار مضاعفی را به عضلات، مفاصل و رگ های نوازنده وارد می آورد. عضلات دست، بازو، شانه و پشت نوازندگان قادر به تحمل این فشارها نیست و آنان در معرض خطر آسیب دیدگی قرار می گیرند. - کلوپل،. - 1996
ناهنجاری های عضلانی B اسکلتی مرتبط با شغل که ناشی از وضعیت های مختلف شغلی، محیط کار، نیروها و حالات بدنی ویژه ای است که افراد اتخاذ می نمایند، نهایتاً منجر به بروز درد ، و از دست دادن موقعیت کاری فرد می شود - پاک و چسکی، . - 2001 با توجه به اینکه نواختن ساز پیانو به صورت یک حرفه ی جدی برای نوازندگان مطرح بوده و ساعات بی شماری از روز را به نواختن می پردازند، احتمال بروز مشکلات عضلانیاسکلتیB که ناشی از اتخاذ یک پوسچر خاصِ وجود دارد - ملفی و همکاران،. - 2011 در واقع ناهنجاری ناشی از نواختن را می توان به وسیله درد، ضعف، کمبود کنترل، بی حسی و دیگر نشانه ها که در توانایی های یک نوازنده اختلال ایجاد می کند تعریف کرد.
در نواختن ساز پیانو ارتفاع صندلی بسیار مهم است به طوری که این ارتفاع می تواند باعث بروز ناهنجاری هایی گردد - پژهانفر،. - 1384 محقق به دنبال پاسخ به این سوال است که آیا رابطه ای بین سابقه ی نواختن و برخی اندازه های آنتروپومتریک با درد، خطرات سلامت و ناهنجاری های عضلانی-اسکلتی در نوازندگان پیانو وجود دارد یا خیر؟ امروزه حفظ سلامتی و افزایش کیفیت زندگی از اولویت های مهم به شمار آمده و افراد با گرایش به ورزش سعی در ارتقاء آنها دارند. در حالت عادی هیچ پیانیستی نباید در اثر تمرین پیانو دچار درد دست و یا ضایعات عضلانی شود.
بعضی اوقات چالش های نوازندگی پیانو آنچنان دشوار می شود که آن ها را مجبور می کند که برای غلبه بر آن حداکثر توان خود را به کار بگیرند. در نتیجه استرس و تنش نه تنها در ذهن، بلکه در عضلات دستانشان نیز انباشته می شود - نحوی،. - 1394 در زندگی روزمره قرار گرفتن در وضعیت های بدنی مانند نشستن در حالات نامناسب یا خم شدن به اطراف و غیره می تواند باعث فشار بر رباط ها و عضلات پشت و در نتیجه باعث ناهنجاری های اسکلتی ستون فقرات مثل کیفوز، لوردوز، اسکولیوز و یا ترکیبی از عوارض مذکور شود - اظهری،. - 1385 بسیاری ازآسیب هایی که بر مفاصل وارد می شود به علت انجام حرکات مکرر در یک مفصل یا استفاده بیش از حد از یک مفصل در یک زمان طولانی است.
نوازندگان از جمله افرادی هستند که اغلب دچار این اختلالات جسمی می شوند و حتی دیده شده که نوازندگی را چهارمین دسته از 10 شغل خطرناک وآسیب رسان عنوان کرده اند - صادقی،. - 1390 با توجه به اینکه تاکنون هیچ تحقیق مشابه ای در ارتباط با تحقیق حاضرانجام نگرفته، تحقیق حاضر در نظر دارد که با شناخت شیوع و مکانیزم های بروز درد و ناهنجاری های وضعیتی در نوازندگان ساز پیانو که از سازهای پرطرفدار می باشد، به شناسایی علل بروز درد و ناهنجاری ها پرداخته و در جهت توصیه ی یک پروتکل پیشگیری و افزایش سطح سلامت نوازندگان گام مفید بردارد. هدف کلی این تحقیق تعیین رابطه ی بین سابقه ی نواختن و برخی اندازه های آنتروپومتریک - قد نشسته، قد ایستاده، وجب دست، طول بازو، طول ساعد، طول ساق پا، طول ران - با شدت درد، خطرات سلامت و ناهنجاری های اسکلتی-عضلانی - فورواردهد، کایفوز و لوردوز - در نوازندگان پیانو و ارائه ی راه کارهای پیشگیرانه می باشد.
روش بررسی:
جامعه ی آماری این تحقیق را پیانیست هایی با رده سنی 20 تا 60 سال تشکیل می دادند که از طریق آموزشگاه ها و دانشگاه های موسیقی استان البرز و تهران به محقق معرفی شدند. با توجه به موضوع و اهداف تحقیق، روش بکار گرفته شده در این تحقیق از نوع توصیفی و همبستگی بوده که به شکل میدانی و پرسشنامه انجام شده و بصورت کاربردی می باشد. نوع پرسشنامه ها در این تحقیق پرسشنامه کرنل و پرسشنامه رولا بود. آزمودنی های این تحقیق نوازنده های زن و مرد با دامنه ی سنی بین 20 تا 60 سال برای بررسی شیوع درد و نوازنده های بین 20 تا 40 سال برای ارزیابی سایر متغیرها با داشتن حداقل 5 سال سابقه نواختن پیانو - بطور مستمر و بدون وقفه نوازندگی پیانو در هفته - انتخاب شدند.
از میان داوطلبان مشارکت در این پژوهش، افرادی که دارای شرایط زیر بودند کنار گذاشته شدند - نواختن ساز دیگر به طور حرفه ای و مستمر همزمان با پیانو، سابقه آسیب جدی ناشی از تصادف، پرتاب شدن و ضربه و ...، اشتغال در شغل های خاص که مستلزم اتخاذ پوسچر طولانی مدت است مانند خیاطی، تایپ، مشاغل هنری خاص و ...، داشتن سابقه بیماری های اثرگذار بر وضعیت اسکلتی عضلانی مانند بیماریهای نورولوژیکی، آرتروز، روماتیسم و ...، سابقه ی جراحی در نواحی سر، ستون فقرات و تنه، انجام تمرینات ورزشی منظم به صورت ورزشکار حرفه ای با هفته ای حداقل 3جلسه تمرین منظم یا بیشتر - .
در این پژوهش فرم دموگرافی آزمودنی ها شامل سه بخش بود: اطلاعات فردی اولیه - سن، قد، شغل و... - ، اطلاعات مرتبط با نواختن پیانو - تعدادجلسات نواختن و سابقه نواختن پیانو - ، اطلاعات مربوط به سوابق آسیب یا بیماری - سابقه جراحی، بیماری پوکی استخوان و... - . ابزار و وسایل اندازه گیری در این تحقیق عبارت بودند از: پرسشنامه سنجش درد کرنل- ارزیابی وضعیت بدنی رولا - 1 خطرات سلامتی - - برگ ثبت اندازه های آنتروپومتریکی - دوربین عکاسی- خط کش منعطف - متر نواری - مارکر- نرم افزار کینوا- ماژیک تعداد 150 نمونه داوطلب پیانیست با میانگین سنی 27/58 و سابقه نواختن 8/77 جهت بررسی میزان شیوع دردهای عضلانی-اسکلتی پرسشنامه کرنل را تکمیل کردند.
31 نفر آزمودنی ها به صورت داوطلبانه برای ارزیابی و اندازه گیری ناهنجاری های - کایفوز، لوردوز و سر به جلو - انتخاب شدند که دامنه سنی آن ها بین 20 تا 40 سال بود و در ادامه اندازه های آنتروپومتریک از 31 نفر آزمودنی صورت گرفت. برای اندازه گیری اندازه های آنتروپومتریک نظیر - قد ایستاده، قد نشسته، اندازه وجب دست، طول بازو و ساعد، طول ساق و ران پا - از متر نواری استفاده گردید. از خط کش منعطف برای اندازه گیری ناهنجاری کایفوز سینه ای و لوردوز کمری در دو حالت نشسته روی صندلی و ایستاده استفاده شد. به این شکل که نوازنده 30 دقیقه به نواختن قطعات خود می پرداخت و سپس اندازه گیری به دو صورت نشسته و ایستاده انجام می شد.
اندازه گیری زاویه لوردوز کمری در دو حالت نشسته و ایستاده با خط کش منعطف
برای اندازه گیری ناهنجاری سر به جلو از دوربین عکاسی و بررسی آن با نرم افزارکینوا در دو حالت نشسته روی صندلی و ایستاده بعد از نواختن در حالت راحت و طبیعی انجام گرفت و در آخر برای سنجش خطرات سلامتی از آزمون رولا استفاده گردید. متغیرهای تحقیق با آمار توصیفی نظیر میانگین، انحراف استاندار توصیف شد. از ضریب همبستگی اسپیرمن برای آزمون فرضیه ها استفاده گردید. تمامی محاسبات با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 20 در سطح معنیداری آلفای 0/05 انجام گرفت.
