بخشی از مقاله
چکیده
دیدگاه مالی رفتاری نشان می دهد که سرمایه گذاران تحت تاثیر گرایشهای احساسی خود تصمیم می گیرند از این جهت تمایلات سرمایه گذاری، نقش مهمی در تعیین قیمت ها و تبیین بازده ایفا می کند که این امر دارای اهمیت بسیاری است. تحقیقات پیین نشان می دهد پیش بینی سود سالانه توسط مدیران در زمان پایین بوده حساسیت - نسبت به نرمال بودن آن - بدبینانهتر است. در این راستا، پژوهش حاضر به بررسی رابطه بین گرایش های احساسی سرمایه گذاران و خطای پیش بینی سود توسط مدیریت شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران در بازه زمانی 129 - 1395 - 1389 شرکت - میپردازد. بدین منظور با استفاده از روش بررسی میدانی و اسناد کاوی، اطلاعات استخراجشده با استفاده از روشهای آمار توصیفی و الگوی دادههای تابلویی مورد آزمون و تجزیه و تحلیل قرارگرفتهاند. نتایج حاصل از آزمون فرضیه پژوهش نشان داد بین گرایش های احساسی سرمایه گذاران با دقت پیش بینی سود و اعتبار پیش بینی سود رابطه معکوس معناداری وجود دارد.
کلمات کلیدی: گرایش های احساسی سرمایه گذاران، دقت پیش بینی سود، اعتبار پیش بینی سود.
مقدمه
تصمیمات مربوط به آینده همواره با عدم اطمینان روبرو است و کسانی در رقابت پیروز می شوند که بتوانند آینده را پیش بینی و براساس آن اقدام به تصمیم گیری کند. با گسترش روزافزون دانش بشری، امکان پیش بینی بهتر آینده فراهم شده است. در حوزه حسابداری نیز مانند سایر علوم می توان از پیش بینی استفاده کرد - کارلوس و همکاران، . - 2011 از ویژگی های لازم برای مربوط بودن اطلاعات حسابداری، سودمندی در پیش بینی است. مفید بودن اطلاعات برای پیش بینی بدین معنی است که اطلاعات حسابداری باید به نحوی تهیه و ارائه شود که به استفاده کنندگان این اطلاعات در پیش بینی رویدادهای اقتصادی آتی کمک کنند - هازینی و سوبرمایان، . - 2007 ارزیابی فرصت ها و مخاطرات فعالیت های تجاری و وظیفه مباشرت مدیریت، مستلزم درک ماهیت فعالیت تجاری از جمله پتانسیل سودآوری واحد انتفاعی است. به طور کلی میزان جذابیت تحصیل یک شرکت علاوه بر وضعیت فعلی شرکت، به توان بالقوه آن در ایجاد درآمدهای آتی بستگی دارد. شرکتی که در حال حاضر سودآور است و سودآوری شرکت در آینده استمرار خواهد داشت، نسبت به شرکتی که سودهای بالقوه آن به زودی تقلیل می یابد،
جذاب تر است. به طور کلی می توان ادعا نمود که مهم ترین ملاک تصمیم گیری سرمایه گذاران جهت انتخاب شرکت ها برای سرمایه گذاری، سطح سودآوری فعلی و آتی شرکت ها است؛ به طوری که سرمایه گذاران در استراتژی های مختلف سرمایه گذاری، به طور عمده با توجه به سود شرکت ها تصمیم گیری می نمایند - نورعینی و مهدی، . - 1385 سرمایه گذاران و تحلیلگران مالی سود را به عنوان یکی از معیارهای اصلی ارزیابی شرکت ها تلقی نموده و تمایل به اندازه گیری میزان سودآوری آینده شرکت دارند تا نسبت به نگهداری یا فروش سهام خود تصمیم گیری کنند؛ بدین ترتیب با پیش بینی سود، نسبت به وضعیت یک شرکت قضاوت مینمایند. پیش بینی های سود هر سهم در سرمایه گذاری ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اهمیت این پیش بینی به میزان انحرافی بستگی دارد که با واقعیت دارد. هر چه میزان این انحراف کمتر باشد، پیش بینی از دقت بیشتری برخوردار است - مشایخ و شاهرخی، . - 1386
بیان مساله
تحقیقات پیشین دریافتهاند که تاثیر تمایلات سرمایهگذار بر ارزشگذاری سهام و پیشبینی سود بر شرکتها تاثیرگذار است - سایبرت و یانگ، . - 2012 تمایلات سرمایهگذار را میتوان به عنوان باورهای مربوط به جریانهای نقدینگی آتی و یا نرخهای دیسکونت تعریف کرد که ارتباطی با اصول غالب ندارد - بیکر و وارگلر، . - 2006 تعریف دیگری که می توان برای گرایش های احساسی سرمایه گذاران بیان نمود عبارت است از "حاشیه میزان خوش بینی و بدبینی سهامداران نسبت به یک سهام" - کیم و ها، . - 2010 تحقیقات انجام شده نشان داده است که سرمایهگذاران و تحلیل گران در معرض این تمایلات قرار دارد و می-توانند انتظارات سود خوشبینانه و یا بدبینانه در خود ایجاد کنند - برگمن و راچوودهری، . - 2008 اگرچه مدیران نسبت به افراد خارج از شرکت این مزیت را دارند که اطلاعات بیشتری در مورد عملکرد شرکت خود در اختیار دارند، اما مصون از سوگیری-های رفتاری نیستند و تحقیقات انجام شده دریافتهاند که این گونه مدیران سوگیریهای اسنادی و اطمینان بیش از حد دارند - لیبی و رنکامپ، . - 2012 براون و همکاران - 2012 -
دریافتهاند که تمایلات سرمایهگذار بر افشای سود توسط مدیران، احتمالا از طریق تاثیر آن بر انتظارات سود خود مدیران، تاثیر میگذارد. بنابراین، میتوان انتظار داشت که مدیران نیز به مانند سرمایه-گذاران و تحلیلگران مستعد این تمایلات باشند و سوگیری پیشبینی در پیشبینی سود سالانه مدیران با این تمایلات ارتباط داشته باشد. در ادبیات مالی رفتاری، تمایلات سرمایهگذار به عنوان دیدگاه خوشبینانه یا بدبینانه در مورد سهام به طور کل، و انحراف باورهای سرمایهگذار در مورد عملکرد آتی شرکت بر اساس ارزشهای اصولی، تعریف شده است - بیکر و وارگلر، 2006، . - 2007 یافتههای تحقیقات گذشته حاکی از آن است که پیشبینی سود تحلیلگران در طول دورههای با تمایلات بالا، بسیار خوشبینانه است و این سوگیری در پیشبینی سود تحلیلگران احتمالا غیرعمدی باشد - هریبار و مکاینیس، . - 2012 مدیران، در مقایسه با تحلیلگران اطلاعات خصوصی بیشتری در مورد عملکرد شرکت خود دارند و بنابراین، ممکن است هنگام پیش-بینی سود، کمتر تحت تاثیر تمایلات سرمایهگذار قرار داشته باشند.
شواهد به دست آمده نشان میدهد که مدیران ممکن است هنگام پیشبینی سود سالانه در اوایل سال، در معرض تمایلات سرمایهگذار قرار داشته باشند - هریبر و یانگ، . - 2016 به عنوان مثال، برگمن و راچوودهری - 2008 - و لیبی و رنکامپ - 2012 - اشاره کردهاند که قیمتهای سهام با تمایلات سرمایهگذار افزایش پیدا میکند، سوگیری نیز مدیران را به سمت برآورد بیش از حد عملکرد قیمت سهام سوق میدهد و بنابراین اطمینان بیشتری به عملکرد آتی شرکت پیدا میکنند. در نتیجه، مدیران احتمالا در اثر افزایش تمایلات سرمایهگذار، پیشبینی خوشبینانهای در مورد سود سالانه شرکت داشته باشند. دیدگاه این محققان در مورد این انتظارات با یافتههای براون و همکاران - 2012 - همسو میباشد.
از آنجایی که مدیران برای حفظ و افزایش قیمتهای سهام به دلیل منافع آنها در جهت امنیت شغلی و گرفتن پاداش، انگیزه دارند، پس پیشبینی خوشبینانه در زمانی که تمایلات سرمایهگذار بالا است، را میتوان یا به سوگیری غیرتعمدانه نسبت داد و یا به فرصتطلبی مدیران نسبت داد. با این وجود، در زمانهایی که تمایلات سرمایهگذار پایین است، دیدگاه فرصت طلبی مدیریتی پیشبینی میکند که مدیران برای اصلاح تمایلات بدبینانه سرمایهگذاران و منسجم کردن قیمتهای سهام، پیش-بینی سود خوشبینانهتری خواهند داشت، در حالی که سوگیری غیرتعمدانه پیشبینی میکند که مدیران ممکن است در معرض تمایلات بدبینانه سرمایهگذار قرار داشته باشند و پیشبینی بدبینانهتری در مورد سود ارائه دهند. بنابراین، بررسی سوگیری پیشبینی در پیشبینی سود سالانه توسط مدیران در زمانی که تمایلات سرمایه گذار بالا و پایین است، اهمیت بسیار زیادی دارد - هلن، . - 2017 با توجه به مطالب فوق پژوهش حاضر درصدد پاسخگویی به این سوال که آیا بین گرایش های احساسی سرمایه گذاران و خطای پیش بینی سود توسط مدیریت رابطه وجود دارد؟
پیشینه ی پژوهش
برزیده و همکاران - 1389 - در پژوهشی به مطالعه رابطه بین کیفیت پیش بینی سود با ضریب واکنش سود و تمرکز مالکیت پرداختند. یافته های حاصل از پژوهش نشان می دهد که در بورس اوراق بهادار تهران تفاوت معناداری میان ضریب واکنش سود در شرکت های که پیش بینی آنها خوش بینانه است در مقایسه با شرکت های که پیش بینی آنها بد بدبینانه است وجود ندارد. در نتیجه وجود رابطه منفی بین تغییرات تعدیل مثبت در پیش بینی های سود و ضریب واکنش سود تایید گردید و مشخص شد پیش بینی سود توسط مدیریت در شرکت های با تمرکز پایین مالکیت نسبت به شرکت های که با تمرکز بالای مالکیت خوش بینانه تر است.
مهرانی و حصارزاده - 1390 - نوسانات سود و امکان پیش بینی آنرا مورد مطالعه قرار داده اند شواهد پژوهش حاکی از آن است که سودهای کم نوسان نسبت به سودهای پرنوسان از پایداری و امکان پیش بینی بیشتری برخوردارند. همچنین سودهای واقع در کران های بالا بر خلاف انتظار امکان پیش بینی بیشتری دارند. علاوه بر این امکان پیش بینی سود در سطوح کم نوسان جریان های نقدی عملیاتی نسبت به سطوح پرنوسان از قابلیت پیش بینی کنندگی مناسب تری برخوردار است. حیدرپور و همکاران - 1392 - ، به بررسی تاثیر گرایش های احساسی سرمایه گذاران بر بازده سهام در قلمرو زمانی 1380 لغایت 1388پرداختند. نتایج این تحقیق حاکی از وجود رابطه مثبت و معنی دار گرایش های احساسی سرمایه گذاران با بازده سهام شرکت های دارای کمترین اندازه، نسبت ارزش دفتری به بازار و نسبت مالکیت نهادی می باشد.
