مقاله رابطه ی کمالگرایی و طرحواره های ناسازگار اولیه با فرسودگی شغلی پرستاران

بخشی از مقاله

رابطه ی کمالگرایی و طرحواره های ناسازگار اولیه با فرسودگی شغلی پرستاران

-1 چکیده

تحقیق حاضر با هدف تبیین رابطه بین کمالگرایی و طرحوارههای ناسازگار اولیه و فرسودگی شغلی پرستاران انجام شد. جامعه آماری پرستاران شاغل در بیمارستانهای شهر مشهد در سال 1393 بودند که از این جامعه نمونهای به حجم 129 نفر به روش نمونهگیری خوشهای چندمرحلهای انتخاب گردیدند. نوع تحقیق روش همبستگی و ابزارهای گردآوری اطلاعات عبارت بودند از سه پرسشنامه کمالگرایی هیل و همکاران، فرم کوتاه 90 سوالی پرسشنامه طرحوارههای ناسازگار اولیه یانگ و پرسشنامه فرسودگی شغلی ساعتچی و هومن. دادهها با استفاده از نرمافزار SPSS و با روش رگرسیون چندمتغیره و با روش گام به گام مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج ذیل حاصل شد:

طرحواره ناسازگار اولیه بریدگی و طرد، طرحواره ناسازگار اولیه دیگر جهتمندی و کمالگرایی منفی قدرت تبیین فرسودگی شغلی پرستاران را دارا میباشد.

کلیدواژهها: کمالگرایی، طرحوارههای ناسازگار اولیه، فرسودگی شغلی.

-2 مقدمه

کمال گرایی1 سازهای است که در مسیر مطالعات شخصیت طی سالهای طولانی مهم بـوده و حـوزه روانشـناختی وسیعی را در 20 سال گذشته به خود اختصاص داده است فروید علاقه به کامل بودن را به عنوان جنبـه مهمـی از شخصیت کمالگرامی دانست که به نوبه خود در قلمرو اختلالات نورتیک قرار داشت (اسلید و اُونز2 بـه نقـل از هاروی3 و همکاران .(2004 الیس( 1962) 4 کمال گرایی را باوری غیر منطقی میدانست به ایـن صـورت کـه راه

حل کامل ، دقیق و صحیح برای مشکل وجود دارد که اگر یافت نشود، مصیبت بار خواهد بود. هولندر(1978) 1 نیز کمالگرایی را درخواست سطح بالای عملکرد (فراتر از حد بهنجار) از خود میدانست. برنـز( 1983) 2 چنـین اظهار میکرد که کمالگرا کسی است که معیارهای فراتر از حد دسترسی یا دلیل مندی دارد که، سبک زندگی مشخص شده توسط اجبار در رسیدن به هدف، همراه میباشد و این افراد، ارزشمندی خود را تنها با مولد بودن و کمال میسنجند. کمال گرایی به عنوان تفاوتهای فردی تا حدی از جانب افرادی است که معیارهای غیـر واقعـی بالایی برای دیگران و خودشان وضع میکنند. همچنین هولندر (1978) ذکر میکند کـه تفکـرات کمـالگرایـی مرتبط با خود در بسیاری از ناکامیها و مسائل ارتباطی، سهیم میباشد (هاروی و همکاران .(2004

طرحوارههای ناسازگار اولیه، قدیمیترین مؤلفههای شناختی و باورها و احساسات غیـر شـرطی دربـاره خودمـان هستند و از تعامل خلق و خوی3 فطری کودک با تجارب ناکارآمد او با والدین، خواهر، برادر و همسالان در طی سالهای اولیه زندگی به وجود مـیآیـد و ایـن طرحـوارههـای غیـر شـرطی، آسـیب پـذیری و اشـکال نوروتیـک اختلالات و مشکلات روانشناختی را افزایش میدهـد (یانـگ .(1994 آن هـا الگوهـایی خـود تـداوم بخـش4 از خاطرات، هیجانات، شناختها، حواس و ادراکات انسان از محیط هستند. کار خود را روی عـادت و بـه راحتـی انجام میدهند و هنگامی که فرد با چالش مواجه میشود به جای تغییر طرح واره اطلاعات دریـافتنی را تحریـف میکند (یانگ، (1383

-3 بیان مسئله

امروزه فرسودگی شغلی5 به عنوان یک مسئله جدی در مراکز، مؤسسات و بخشهای درمانی دولتی و خصوصی تلقی میشود. کسانی که از فرسودگی شغلی رنج میبرند ممکن است از کیفیت زندگیشان به میزان چشمگیری کاسته شود و همچنین احتمال دارد فرسودگی شغل تأثیر منفی بر زندگی خـانوادگی و شـغلی آنهـا داشـته باشـد. فرسودگی شغلی پدیدهای نسبتاً مهم است که ترسیم آن چه از نظر مفهـومی و چـه از نظـر تجربـی مشـکل اسـت (هلسوی6 و همکاران (2000 ماسلچ و جکسون1981) 7 به نقل از گریسون و آلوارز8، (2008 فرسودگی شغلی را به عنوان نشانگان خستگی هیجانی 9، مسخ شخصیت10 و عدم کفایت فردی11 تعریف میکنند منظـور از خسـتگی هیجانی، کاهش توان هیجانی فرد است و افرادی که دچار خستگی هیجانی شدهاند عموماً احساس میکننـد کـه قدرت انطباقی خود را از دست دادهاند و دیگر انرژی کافی برای انجام دادن وظـایف در خـود نمـیبیننـد. مسـخ

2

شخصیت نیز به فرآیندی اشاره میکنـد کـه طـی آن فـرد از شـغل خـود دل کنـده و نسـبت بـه حرفـه، عملکـرد وهمکاران خود بیتفاوت میشود (هال بسلبن و باکلی1، .( 2004 پیامـدهای فـردی فرسـودگی شـغلی جنبـههـای متفاوتی را در بر میگیرد. برای مثال فرسودگی شغلی را با فقدان اعتماد به نفس، عزت نفس پایین و از نظر بالینی با نشانگان افسردگی بالا مرتبط میداند (شان فلد2، .(2001

-4 ضرورت و اهمیت پژوهش

دو نوع رویکرد نسبت به پدیده فرسودگی شغلی در ایران و جهان وجود دارد. رویکـرد مداخلـه گرایانـه کـه بـه فعالیتهای تخصصی و حمایتی بعد از وقوع فرسودگی شغلی میپردازد، بیشتر بـر جنبـههـای درمـانی آن تأکیـد دارد و رویکرد پیشگیرانه که فعالیتهایی در جهت پیشگیری از پدیده فرسودگی شغلی ریشهیابی علل و کار بـر روی آن است.

از آنجا که آمار فرسودگی شغلی در ایران رو به افزایش است و پیامدهای زیانباری بر سازمانها و مراکز درمانی، خانواده، زندگی اجتماعی و فردی دارد که از مهمترین آنها میتوان به غیبت زیاد کارکنـان، تأخیرهـای متـوالی، شکایتهای مختلف روان تنی، کشمکش و تضاد در محیط کار، تغییر شـغل و در نهایـت تـرک خـدمت اشـاره کرد ضرورت انجام پژوهشها بر روی این معضل اجتماعی و بررسی ریشههـا، انجـام مـداخلات و فعالیـتهـای پیشگیرانه بیش از پـیش مشـخص مـیشـود. خصوصـاً اینکـه سـلامت و بهداشـت روان افـراد جامعـه و بـویژه در گروههای درمانی مانند پرستاران که عهدهدار مراقبت از بیماران میباشـند ارتبـاط تنگـاتنگی بـا ایـن مسـئله پیـدا میکند.

هنگامی که فرسودگی شغلی رخ میدهد فقدان روز افزون واقع بینی، کاهش انرژی، از دست دادن فلسفه نهـایی زندگی و نبود احساس همدردی و اختلالهای روانی و جسمانی آشکار میشوند (محمدی 1385، سید قراعینی و سیدعباسزاده .(1386
هدف اصلی

بررسی رابطه بین کمالگرایی و طرحوارههای ناسازگار اولیه با فرسودگی شغلی پرستاران

-5 فرضیه اصلی تحقیق

کمالگرایی و طرحوارههای ناسازگار اولیه قدرت پیشبینی فرسودگی شغلی پرستاران را دارند.

3
فرضیههای ویژه تحقیق

فرضیه ویژه اول

بین طرحوارههای ناسازگار اولیه و فرسودگی شغلی پرستاران رابطه وجود دارد.

فرضیه ویژه دوم

بین کمالگرایی و فرسودگی شغلی پرستاران رابطه وجود دارد.

تعاریف نظری

-1 کمالگرایی عبارتست از تمایل افراطی و در نظر گرفتن معیارهای کامل و خود انتقـادگری شـدید (فراسـت، مارتن، لاهارت و روزنبلیت 1990 به نقل از محمدی و جوکار (1389 -2 طرحوارههای ناسازگار اولیه: الگوهای شناختی و عاطفی خود آسیبرسانی هستند کـه از جریـان اولیـه رشـد آغاز شده و در طول زندگی تداوم مییابند (یانگ و دیگران .(2003

-3 فرسودگی شغلی عبارت است از پاسخی روانشناختی به استرس که با مؤلفههـایی هماننـد خسـتگی هیجـانی، مسخ شخصیت و عدم کفایت فردی همراه است (لتزرینگ و همکاران .(2005
تعاریف عملیاتی

-1 کمالگرایی: نمرهای است که با استفاده از مقیاس کمالگرایی هیل و همکـاران کـه دارای 59 گویـه مقیـاس میباشد به دست میآید.
-2 طرحوارههای ناسازگار اولیه: عبارتست از نمرهای که در فرم کوتاه پرسشنامه طرحـوارههـای ناسـازگار اولیـه یانگ (YSQ-SF) به دست میآورد و در آن قرار میگیرد.
-3 فرسودگی شغلی: عبارتست از نمرهای که در پرسشنامه فرسودگی شغل ساعتچی هومن به دست میآید.

انواع کمالگرایی

در گذشته تصور بر این بود که کمالگرایی مفهومی تک بعدی است. اما امروزه با وجود اینکه در مـورد عناصـر مختلف کمالگرایی توافق نظر وجود ندارد اعتقاد بر این است که این سازه ماهیتی چندبعـدی دارد (اسـتامپف و پارکر1، .(2000 اما گروهی دیگر، به صورت دو بعد اصلی به آن نگریستهاند که یک بعد با عناوین طبیعی، سالم سازش یافته2 و بهنجار و بعد دیگر با عناوینی چون روان آزرده، ناسالم، سـازش نایافتـه و ناهماهنـگ3 بیـان شـده است. سـازه کمـالگرایـی مـیتوانـد بـه صـورتهـای مثبـت و منفـی باشـد. تـری- شـورت و همکـاران .(1995 کمالگرایی را بر اساس مولفههای مثبت (بهنجار) و منفی (ناهنجار) تعریف میکنند که این مولفهها به ترتیـب بـا انتظارهای مشخص منطقی و غیرمنطقـی مشـخص مـیشـوند. کسـانی کـه کمـالگرایـی مثبـت (بهنجـار) دارنـد، معیارهایی را برای خود در نظر میگیرند. اما به جای اینکه رسیدن یا نرسیدن به آن معیارهـا برایشـان مهـم باشـد،

4

نقش تلاش کردن برای رسیدن به هدف در نظرشان اهمیت دارد. در واقع این افـراد از کـار و تـلاش زیـاد لـذت میبرند و وقتی در انجام دادن یا ندادن کاری آزادند، سعی میکنند آن را به بهترین نحوی کـه مـیتواننـد انجـام دهند. کمال گرایی مثبت (بهنجار) نه تنها موجب مشکلی نمیشود. بلکه باعث میشود فرد اسـتعدادهای خـویش را شکوفا سازد و به احساس رضایت شخصی بالایی دست یابد. در مقابل افراد کمـالگـرای منفـی (نابهنجـار) یـا روان رنجور، بیشتر در فکر آنند که مبادا اشتباهی از آنان سر بزند، آنها هیچ وقت احساس پیروزی نمیکنند. آنها خود را سرزنش میکنند، هدف بالاتری را در نظر میگیرند و مدام در این زنجیره بیانتها گیر میکنند همیشه بـا خودشان درگیرند و در نتیجه دچار انواع افسردگی و روان رنجور خویی میشوند. مدتها پـس از مطـرح شـدن کمالگرایی در پیش از دو دهه اخیر، پژوهشهای متعددی در قلمروهـای متفـاوت آن از جملـه مفهـومشناسـی، نظریهپردازی، آسیبشناسی، و سنجش انجام شدهاند (شفران و منسل .(2001 در متون مربـوط بـه ایـن زمینـه، دو رویکرد تک بعدی و چند بعدی به کمالگرایی مشاهده میشوند (هویت و همکاران .(2003

بر اساس یکی از تقسیمبندیها، فرد کمالگرای بهنجار از تلاش و رقابت برای برتری و کمال لذت میبـرد و در عین حال محدودیتهای شخصی را میپذیرد، در حالی که فرد کمال گرای نوروتیـک بـه دلیـل انتظـارات غیـر واقع بینانه، هرگز از عملکرد خود خشنود نمیشود (شفران و منسل .(2001
ویژگیهای طرحواره

امکان شکلگیری طرح وارهها در هر مقطعی از زندگی وجود دارد، اما غالباً رشد و شکلگیری این ساختارهای بنیادین از دوران کودکی آغاز میشود و از عوامل گوناگونی چون ژنتیک، عوامل زیستی، خلق و خـوی ذاتـی، خانواده و فرهنگ تأثیر میپذیرند.

تجربه مکرر انواع خاصی از موقعیتها منجر به رشد طرحوارههایی درارتباط با آن موقعیت خاص مـیشـود. لـذا طرحوارهها میتوانند در خصوص فرایندهای عمومی1، اشـیاء، رویـدادها یـا پیامـدهای آنهـا و یـا موقعیـتهـای اجتماعی شکل گرفته باشند (جولا2، 1986 به نقل از همان منبع).
طرحوارهها دارای ساختار شناختی پیچیدهای هستند که هم طرحوارههای سطح بالا و هـم طـرحوارههـای سـطح پایین و هم ارتباط این سطوح را با یکدیگر شامل میشـود (ایـنگلن و کنـدان، 1986 و کـامپنین، .(1993 در ایـن سلسله مراتب هر چه به سمت طرحوارههای مراتب بالاتر برویم معانی پیچیدهتر و به طور پیشروندهای گستردهتر میشوند. آنها در مواجهه با محرکهای جدید اطلاعات به دست آمده را غربال، رمزگردانی و ارزیابی میکنند. (بک 1967 به نقل از همان منبع). این ساختارها همچنین امکان یک صـرفهجـویی شـناختی 3 را فـراهم مـیکنـد. آنها از طریق توجه انتخابی به جوانب خاصی از محیط پردازش اطلاعات را تحت تأثیر قرار مـیدهنـد و ازا یـن طریق به عنوان فیلتری برای محرکهای محیطی عمل میکنند (کامپنین، .(1993 محرکها، مجموعه اطلاعـات سازمان یافته و مرتبط قبلاً ذخیره شـده را بـر مـیانگیزانـد. و ایـن باعـث مـیشـود تـا طـرحوارههـا بـرای تمـامی

5

موقعیتهای مربوط به هم معنای همسانی1 داشته باشند. حتی اگر واقعیت یک موقعیت خـاص چیـزی غیـر از آن باشد. این مسأله باعث میشود. پردازشهایی که افراد در موقعیتهای مشـابه دارنـد و شـیوه عملکردشـان در آن موقعیتها تکرار شود. شناختوارهها، برانگیختگیهای عاطفی و انگیزشی، حاصل تعامل محرکهای محیطی بـا طرحوارههایند که منجر به انتخاب و راهاندازی استراتژیهای مـرتبط بـا خودشـان مـیشـوند. (بـک و برتـز رف 1381، جکوین، .(1997

طرحوارههای بنیادین مطلقاند (من معیوبم). در حالی که طرحوارههای اختصاصیتر که در ارتباط با موقعیتهای خاص قرار میگیرند، مشروطاند. باورهای زیر بنایی، طرحوارههـای مـوقعیتی و خـاص در قالـب طـرحوارههـای بنیادین جای گرفتهاند کلولین، .(1997 این مسأله ویژگی متمایز کننده طرحوارههای مطرح شـده توسـط بـک و یانگ است.

در نگاهی کلی طرحوارههای ساختارهای شناختی باز تابنده جوانب مختلف زندگیاند. آنهـا تمایـل بـه ثبـات و خود تداوم بخشی در طی زمان دارند و به درک محرکها و پاسخدادن به آنها کمک مـیکننـد در مواجهـه بـا محرکها و رویدادهای مختلف طرحوارههای مرتبط با آن موقعیت فعـال شـده و توجـه نسـبت بـه محـیط را بـه شیوهای همخوان با خود جهت میدهند. طرحوارهها به عنوان فیلترهایی برای اطلاعـات ورودی عمـل مـیکننـد. انسانها دنیا را از پشت عینکهای طرحواره رنگ2 خود میبینند. براین اساس آنها ممکن است باعث خطهـای ادراکی شوند. جکوین، (1997)

طرحوارههای ناسازگار اولیه

یانگ آن دسته از طرحوارههای را که منجـر بـه شـکلگیـری مشـکلات روانشـناختی مـیشـوند طـرحوارههـای ناسازگار اولیه مینامد (یانگ .(1384 این طرحوارهها باورهایی زیر بنایی ناکارآمد و مطلقی 3 در مورد خود و در ارتباط با باورهایی در مورد محیط هستند که در طول دوران کودکی رشد یافتـه و عمـدتاً توسـط موقعیـتهـا یـا محرکهایی در محیط خود فعال میشوند (پتروسلی 4و دیگران، 2001 ص .(546 در واقع این طرحوارهها کـه از دیدگاه یانگ عمیقترین ساختارهای شناختی هستند الگوهایی نافذ و گسـترده، متشـکل از خـاطرات، هیجانـات، شناختوارهها و احساسات بدنیای در ارتباط با روابط با خود و دیگران میباشند که در طی کودکی و نوجوانی رشد کرده و در سراسر زندگی فرد تداوم مییابند و تا حد زیادی نیز ناکارآمدند. یا بـه عبـارتی دیگـر الگوهـای شناختی و عاطفی خود آسیب رسانی هستند که از جریان اولیه رشد آغاز شده و در طول زندگی تداوم مییابنـد (یانگ و دیگران، 2003، ص 7 مکگین5 ویانگ، 1996 ص 188 به نقل از نورداهل و دیگران، 2005، ص .(1 طرحوارههای ناسازگار اولیه ساختارهایی غیر شرطی و انعطاف ناپذیرند که به تدریج و به صـورت الگوهـایی از تفکرات تحریف شده ورفتارهای ناکارآمد تثبیت شدهاند. این ساختارها توسط افراد حفظ و اغلب قطعی و مسلم

6

انگاشته میشوند. طرحوارهها به عنوان الگویی برای پردازش تجربیات افراد مورد استفاده قرار میگیرند و به ایـن ترتیب انکار و روابط فرد با دیگران را مشخص میکنند و نوع ادراکی را که هر فرد از خـود و جهـان پیرامـونش دارد تحت تأثیر قرار میدهند. ادراکی که به دلیل ماهیت خود تداوم بخش1 طرحوارهها در سراسر زندگی ادامـه مییابد (سیمون، 1384، یانگ، .(1384

پژوهشهای مربوط به رابطه کمالگرایی و فرسودگی شغلی پرستاران

در تحقیق حاجلو و همکاران (1390) کمالگرایی به عنوان یک سبک شخصیتی در نظر گرفته مـیشـود کـه در آن افراد برای انجام اعمـال بـدون نقـص تـلاش زیـادی کـرده و معیارهـای بـالایی بـرای ارزیـابی رفتـار در نظـر میگیرند، همچنین فرسودگی شغل متغیر دیگری است که میتواند در اثر کمالگرایی ناسازگار فرد تشدید شده و پیامدهای نامطلوبی را بوجود آورد.

از این رو اگر چه کمالگرایی در مشاغلی چون پرستاری میتواند در ارائه درست و کافی مطلوب به نظر برسـد، اما همین ویژگی میتواند منجر به تشدید مشکلاتی چون فرسودگی شغلی در کارکنان و پرستاران شود.

بررسی رابطه کمالگرایی و فرسودگی شغلی در 344 پرستار از بیمارستان رشت در سال :1387

در این مطالعه توصیفی- همبستگی 344 پرسـتار از بیمارسـتانهـای شـهر رشـت بـه صـورت تصـادفی .خوشـهای انتخاب شدد. برای بررسی کمالگرایی پرسشنامه کمالگرایی چند بعدی فراست که در برگیرنده 4 بعد مثبت، و 2 بعد منفی کمالگرایی است به کار رفت و در بررسی فرسودگی شغلی از پرسشنامه فرسودگی شـغلی ماسـلچ و جکسون استفاده شد. برای تحلیل دادهها هم ضریب همبستگی پیرسون، رگرسیون چند گانه و مـانوا بکـار رفـت. فرضیه این بود که فرسودگی شغل با ابعاد منفی کمالگرایی رابطه مثبت و با ابعاد مثبت کمالگرایی رابطـه منفـی دارد. نتایج ضرایب همبستگی نشان داد به ترتیب : (>05/OP - 227/0 , 132/0, 0-/131 نتایج تحلیـل رگرسـیون هـم نشـان داد که تنها، بعد سـازماندهی توانـایی پـیشبینـی متغیـر فرسـودگی شـغلی را دارد .(=t, 197/0-Beta = 55/3) بررسـی متغیرهای جانبی چون سن نشان داد که سن به عنوان متغیر پیشبینی کننده در ارتباط با متغیر ملاک کمـالگرایـی در دو گروه جوانتر معنیدار بوده است. بحث و نتیجهگیری: ایـن تحقیـق نشـان داد کـه بـا تقویـت ابعـاد مثبـت کمالگرایی چون سازماندهی و معیارهای شخصی میتوان فرسـودگی شـغلی را کـاهش داد همچنـین، افـراد در اوایل تا اواسط سالهای کاریشان کمالگراتر هستند. از این رو شاید بهتر باشد که کمالگرایی ایـن گـروه سـنی جوانتر را به سمت درست و ابعاد مثبت آن هدایت کرد.

پژوهشهای مربوط به طرحوارههای ناسازگار اولیه

در داخل کشور پژوهشهایی که به طور مستقیم بـه طـرحوارههـای ناسـازگار اولیـه یانـگ و طـرحواره درمـانی بپردازد اندک بودند.

7

محمدی (1382) در پژوهشی تحت عنوان بررسی تأثیر شناخت درمانی گروهی متمرکز بـر طـرحواره بـر ارتقـاء بهداشت روانی دانشجویان دانشگاه فردوسـی مشـهد بـه ایـن نتیجـه رسـید کـه روش درمـانی مـذکور برکـاهش نشانههای مرضی، حساسیت بین فردی، افسردگی، اضطراب، پرخاشگری، پارانوتید، تـرس مرضـی و روانپریشـی مؤثر میباشد.

برازنده (1384) در پژوهش خود به این نتیجه رسید که طـرحوارههـای محرومیـت هیجـانی، انـزوای اجتمـاعی و وابستگی، با ناسازگاری زناشویی ارتباط منفی دارند.

بنابراین با توجه به اهمیت پژوهش در مورد فرسودگی شغلی پرستاران و رابطه آن با طرحوارههای ناسازگار اولیه و شـناســایی زیرسـاختهــای شخصــیتی آنـان، هنــوز جـای پــژوهش در ایــن حـوزه وجــود داشـته و مــیبایســت وجودمتغیری همچون طرحوارههای ناسازگار اولیه را مورد بررسـی قـرار داد. عـلاوه بـرآن بررسـی راهکارهـای درمانی و خلاء های موجود پژوهش در این حوزه باید مورد توجه قرار گیرد.

-6 پژوهشهای خارجی

پژوهشهای مربوط به رابطه کمالگرایی و فرسودگی شغلی

در تحقیقاتی که (شوفلی1، مازلاک، مارک2، (1994 در خصوص فرسودگی شغلی داشـتند فرسـودگی شـغلی را نشانگانی روانشناختی شامل خستگی هیجانی- 3 مسخ شخصیت4 و کاهش کفایت شخصی بیان نمودند. مازلاک مفهومی سه بعدی از فرسودگی شغلی ارائه میدهد خستگی هیجانی همانند تغییر فشار روانی است و احساس زیر فشار قرار گرفتن و از میان رفتن منابع هیجانی در فرد میباشد.

پژوهشهای مربوط به طرح وارههای ناسازگار اولیه

شواهد تجربی زیادی برای حمایت از طـرحوارههـای یانـگ و اعتبـار و پایـان آن وجـود دارد هولـون، روبینـز و سلیگمن (1992)بیان داشتهاند که تنها درمان نشانههای مرضی نمیتواند از عود و مزمن نشدن اخـتلال جلـوگیری کند. پس میبایست به سطح عمیق ترومکانیسمهای زیرین بپردازیم. در درمان مبتنی بر رویکرد طرحواره محـور نیز رابطه درمانی و راهبردهای مقابله مورد سنجش، آموزش و مداخله قرار میگیرد و همین مطلب فایده درمـانی دارد (به نقل از محمدی، .(1382 همچنین ویتنمایر (1997) همبستگی معنیداری بین طرحوارههـای حـوزه عـدم پیوند / طرد و بازداری/ گوش به زنگی بیش از حد با افسردگی هیجانی از پرسشنامه ماسلچ یافته است (به نقـل از محمدی، .(1382

8

بال( 1998) 1 در پژوهش خود به ایـن نتیجـه رسـید کـه اگربـا اسـتفاده از رویکـرد طـرحواره درمـانی بـه درمـان اختلالات شخصیت همراه، در افرادی که سوءمصرف مواد دارنـد پرداختـه شـود، احتمـال عـود مجـدد بـه طـور معنیداری کاهش مییابد.

در مطالعه تک موردی که توسط موریسون(2000)2 بارویکرد شناخت درمانی متمرکز بر طرحواره بر روی زنـی با مشکلات ارتباطی بین فردی مزمن و بیثباتی هیجانی انجام شد، نتایج از اثر بخشی این شیوه درمانی بر کـاهش نشانههای مرضی حمایت کرد.

-7 روش پژوهش

پژوهش حاضر مبتنی بر روش تحقیق همبستگی است که این روش دربرگیرنده مجموعه روشهایی میباشد کـه هدف از آن ها کشف روابط بین متغیرها با اسـتفاده از آمارهـای همسـبتگی و شـناخت الگوهـای ممکـن علـت و معلولی میان متغیرهاست و به دنبال بررسی میزان همبستگی تغییرات یک یا چند عامل در اثر یک یـا چنـد عامـل دیگر در یک گروه است. این روش قدرت پیشبینی را میدهد و دو هدف اصلی آن تبیین و پـیشبینـی اسـت و جنبه مهم در این نوع پژوهش تعریف صحیح ملاک است.

روش اصلی همبستهبودن هر متغیر پیشبینی با تغییر ملاک است. فن اصلی برای پیشینهکردن پیشبینی رگرسـیون چندگانه است که از روی چند متغیر پیشبینی یک ملاک پیشبینی میشود.
در پژوهش به روش همبستگی تلاش برای دستکاری متغیرها صورت نمـیگیـرد و دو هـدف اصـلی آن تبیـین و پیشبینی است. در پژوهشهای پیشبینی متغیرهای دیگر که گاهی متغیرهای پیشبینی نام میگیرند قبل از وقوع رفتار ملاک اندازهگیری میشوند. در مقابل پژوهشهای رابطهای ضرورت ندارد که رفتـار مـلاک و متغیرهـای دیگر به ترتیب خاصی اندازهگیری شوند. در عمل اغلب همزمان اندازهگیری میشوند.

همچنین در پژوهشهای پیشبینی هدف بیشـینهکـردن همبسـتگی بـین متغیرهـای پـیشبینـی و مـلاک اسـت. در حالیکه در همبستگی میزان رابطه مورد توجه قرار میگیرد. روش اصلی تحقیق دادهها در یک پژوهش پیشبینی همبستهنمودن هر متغیر پیشبینی یا متغیر ملاک است. فن اصلی برای بیشینهکردن پیشبینـی رگرسـیون چندگانـه است که از روی چند متغیر پیشبینی، یک ملاک پیشبینی میشود. رهباردار (1389)

-8 جامعه آماری، اندازه و روش نمونهگیری

جامعه آماری

در این پژوهش جامعه آماری پرستاران شاغل در بیمارستانهای شهر مشهد میباشند کـه در سـال 93 مشـغول بـه کار هستند.