مقاله رابطه فرصت جویی هوشمندانه مدیران با عملکرد سازمانیشان

بخشی از مقاله

چکیده

هدف این پژوهش شناسایی ارتباط بین فرصتجویی هوشمندانه و بهبود عملکرد در بانک ملت است. این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر روش توصیفی- پیمایشی است. در جمعآوری اطلاعات مربوط به فرصتجویی هوشمندانه از پرسشنامهء محققساز و اطلاعات مربوط به عملکرد از اسناد موجود در بانک ملت استفاده شد. پرسشنامه بر اساس مطالعات تئوریکی و طیف پنج گزینهای لیکرت تهیه شد. روایی محتوایی پرسشنامه از نظر اساتید و کارشناسان مثبت ارزیابی گردید. پایایی پرسشنامه نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ به میزان 0/837 محاسبه شد. با استفاده از آمار توصیفی و روشهای استنباطی - آزمون ضریب همبستگی و تحلیل مسیر - اطلاعات تجزیه و تحلیل شد. نتایج بهدست آمده از این تحقیق نشان داد که ارتباط معنیداری بین فرصتجویی هوشمندانه و بهبود عملکرد وجود دارد و این رابطه مثبت میباشد.

واژگان کلیدی: فرصتجویی هوشمندانه- عملکرد- تفکر استراتژیک

-1 مقدمه

امروزه نه تنها جهان و محیط خارجی درحال تحول است، بلکه اقتصاد و بازارهای کشور نیز در حالت گذار قرار دارد. تحقیقات نشان داده که تنها تعداد معدودی از مدیران ویژه در کشورهای جهان سوم موفق به واکنش صحیح و به موقع در برابر این گونه تغییرات گردیده و توانستهاند نوع ساختار و پوشش درونی سازمان را متناسب با توانمندی مورد نیاز در برابر چالش ها و دگرگونی ها، سازمان بخشند .[1] برای هماهنگی با تغییرات روزافزون و گام برداشتن در جهت اهداف سازمانی نیاز به تغییر در روش تفکر و تحول ذهنی مدیران سازمانها می باشد و وقتی سازمان با مشکلات جدید مواجه میشود، راهحلهای قدیمی کارایی خود را از دست میدهند .[2]

در این شرایط، بسیاری از فرصتهای گذشته از بین میرود و فرصتهای تازه ایجاد میشود. در چنین شرایطی مدیران نیاز دارند تا به خوبی فرصتها را تشخیص داده و از آنها بهرهبرداری کنند و در نقطه مقابل با شناسایی و اجتناب از تهدیدات، تبعات منفی آن بر روی سازمان را به حداقل ممکن کاهش دهند، لذا مجهز شدن مدیران ارشد به رویکرد فرصتجویی هوشمندانه، ضروری و بلکه حیاتی به نظر میرسد.همچنین در صنعت بانکداری به علت وجود رقابت شدید و محیط به شدت متغیر وجود تفکر استراتژیک یکی از کلیدی ترین عناصر مدیریت محسوب میشود که تحقق آن وابسته به درجهء بالایی از فرصتجویی هوشمندانه در مدیران بانک است و از آنجا که بانک ملت یک سازمان استراتژی محور و پیشرو در صنعت بانکداری میباشد. تحقیق بر روی ارتباط بین فرصتجویی هوشمندانه مدیران این بانک با عملکرد سازمانی آن موضوعی درخور توجه میباشد.

-2 ادبیات نظری تحقیق:

در ادبیات مدیریت استراتژیک، تعاریف متعددی برای بیان مفهوم تفکر استراتژیک وجود دارد. برخی نویسندگان تفکر استراتژیک را برای مفاهیمی دیگر چون برنامه ریزی استراتژیک و مدیریت استراتژیک به کار بردهاند. به عنوان مثال ویلسون بیان می دارد:"... تلاش برای بهبود، نهاد برنامه ریزی استراتژیک را آن چنان تغییر داده است که شایسته است تا به آن مدیریت استراتژیک اطلاق شود" .[3]نویسندگان دیگر بر فرآیند مدیریت استراتژیک تمرکز کردهاند و آشکارا بیان میدارند که برنامهریزی استراتژیک خوب، به تفکر استراتژیک کمک خواهد کرد[4] یا تلویحا پذیرفته اند که یک سامانه مدیریت استراتژیک خوب طراحی شده، تفکر استراتژیک را در سازمان آسان میکند .[5]در سال 1998 خانم لیدکا، نظریات مینتزبرگ درباره تفکر استراتزیک را در قالب یک الگوی مفهومی توسعه داد. در این الگو عناصر اصلی تفکر استراتژیک به صورت مشخص ارائه شده است.ایشان برای تفکر استراتژیک پنج رکن اصلی را پیشنهاد میکند: .[6]

.نگرش سیستمی

.تمرکز بر هدف

.فرصتجویی هوشمندانه

.تفکر در زمان

•  پیشروی با فرضیه

وی تفکر استراتژیک را مستلزم درک این عناصر و شناخت رابطه بین آن ها می داند. این ادراک سازمان را توانمند میسازد تا:

.برای مشتری ارزش بیشتری نسبت به رقبا بیفزاید؛

.روشهای بدیع و غیرقابل تقلیدی را در پیش گیرد؛

.با تغییرات و تحولات محیط سازگاری ایجاد کند.

فرصت طلبی هوشمندانه در کل هوشمندی نسبت به محیط را شامل شده و توجه به تحولات فضای کسب و کار و فرصت های حاصل از آن را می طلبد. برای تفکر استرتژیک همواره میبایستی از ایده های جدید استقبال کرد. این امر سبب می شود تا فضای گزینه های استراتژیک توسعه یافته و دستیابی به استراتژی اثربخش میسر گردد. در تفکر استراتژیک، کشف فرصتها و بهره گیری ازآن ها یک اصل مهم است.فرصت طلبی به معنای "با تزویر در جستجوی منافع شخصی بودن" میباشد و تزویر به عنوان نوعی "دروغ گویی، دزدی، فریب و تلاش سوداگرانه برای نافرمانی، تحریف، موجه جلوه دادن و غیره" تعریف میشود. موریس پا را فراتر مینهد و بیان میکند، فرصت طلبی زمانی ارتقاء مییابد که یک حزب بر خلاف درک حزب دیگر از قراردادهای فیمابین رفتار میکند و منجر به انتقال دارایی از یک حزب به حزب دیگر میشود. اما نکته مهم این است که این امر ضرورتا مخالف با اصلاحات روشن موجود در قرارداد نیست.

عملکرد سازمانی

تلاشهای اقتصادی انسان همواره به کسب حداکثر بازده از حداقل منابع معطوف بوده است، امروزه در اقتصاد کلیه کشورها، عملکرد سازمانی به اولویت ملی تبدیل شده است. عملکرد سازمانی موجبات رشد اقتصادی و کنترل تورم را فراهم میآورد و امکان دستیابی به سطح بالای زندگی را میسر میکند.[7]