بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی تأثیر جریانهای نقدی آزاد شرکتها بر رفتارهای فرصتطلبانه مدیران شرکتها میپردازد. در این پژوهش دادههای 107 شرکت در بورس اوارق بهادار تهران طی یک دورهی دوازده ساله بین سالهای 1383 تا 1394 انتخاب گردید که با استفاده از نرم افزار ایویوز مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روش پژوهش رگرسیون چند متغیره با استفاده از دادههای تابلویی میباشد.بر اساس یافتههای پژوهش و آزمونهای آماری میتوان گفت که بین جریان نقد آزاد و رفتار فرصتطلبانه مدیران رابطه معناداری وجود دارد. به عبارت دیگر با افزایش جریانهای نقدی آزاد، مدیران از انگیزههای بیشتری برای اعمال مدیریت سود برخوردار میگردند.
واژههای کلیدی: جریان نقدی آزاد، رفتارهای فرصتطلبانه، اندازهی شرکت، اهرم مالی
-1 مقدمه
مدیران فرصت طلب، با استفاده از اعداد حسابداری، سعی در مدیریت سود شرکت کرده و این امر بر میزان جریان نقد آزاد و سودآوری شرکتها تأثیر میگذارد و سبب مشکلهای نمایندگی شرکت میگردد. سطح بالای جریان نقدی آزاد در ابتدا، سبب دسترسی مدیران به منابع تأمین مالی برای سرمایهگذاری در پروژهها میگردد و بیتوجهی به مدیریت مناسب جریان نقدی آزاد میتواند سبب سرمایهگذاریهای نادرست مدیران شده و میزان بازده شرکت و در نهایت ارزش شرکتها، کاهش مییابد و وجود جریان نقدی آزاد، منجر به استفادهی این منابع در جهت منافع شخصی مدیران گردد - ابراهیمی و همکاران، . - 1394
-2 مبانی نظری پژوهش
بر اساس مبانی نظری و مفاهیم تئوریک پشتوانهی استانداردها و رویههای حسابداری ،هدف صورتهای مالی عبارت از ارائه اطلاعاتی تلخیص و طبقهبندی شده دربارهی وضعیت مالی، عملکرد مالی و انعطافپذیری مالی واحد تجاری است که برای طیفی گسترده از استفادهکنندگان صورتهای مالی در اتخاذ تصمیمهای اقتصادی مفید واقع گردد - مفاهیم نظری گزارشگری مالی، سازمان حسابرسی، . - 1386
یکی از عواملی که مدیران را به مدیریت سود تشویق مینماید، انگیزههای بازار سرمایه است. یکی از دیگر از عواملی که میتواند منجر به ایجاد نوسان در سود شرکتها شود، آثار رفتارهای فرصت طلبانهی مدیران است. منظور از رفتارهای فرصت طلبانهی مدیران، تصمیمهای سرمایهگذاران است که مدیران در شرایط نامطمئن و پرخطر اتخاذ نموده و معمولا دارای بازدهای متفاوت از جریان عادی عملیات شرکت میباشد. آثار این گونه تصمیمها معمولا سود واحد تجاری را دچار نوسان مینماید - ابراهیمی و همکاران، . - 1394
برای این که بتوان از طریق گزارش گری مالی به این هدف نائل شد لازم است اطلاعات گزارش شده به مخاطبان و استفادهکنندگان صورتهای مالی دارای حداقل ویژگیهای کیفی باشند. از آن جا که واحدهای گزارشگر در وهلهی اول مسئول تهیه و ارایهی گزارشهای مالی هستند، به ناچار در نظر گرفتن ویژگیهای پیش گفته در عملِ گزارشگری مالی و لحاظ نمودن آنها در صورتهای مالی که شرکتها منتشر میسازند، توسط مدیریت واحد گزارشگر انجام میپذیرد. در واقع این نقشی است که ایفای آن به مدیریت واحد گزارشگر واگذار شده است - همان منبع - . تدوینکنندگان استانداردهای حسابداری و نظریهپردازان این عرصه نیز مقولهی اعمال اختیار از جانب مدیران در گزارشگری مالی را مورد توجه خاص خویش قرار داده، پیرامون آن به بحث و تبادل نظر پرداخته و یا رویههای عملی، به زعم خویش مناسب را پیشنهاد نمودهاند.
در حوزههای مرتبط با عملِ حسابداری و گزارشگری مالی پیرامون این مقوله دو دیدگاه نسبتاً کلی مطرح شده است. این دیدگاهها را میتوان به منزلهی دو سر یک طیف برشمرد زیرا برخی صاحبنظران نسبت به اعمال اختیار از جانب مدیران دیدگاه موافق و برخی دیگر دیدگاه مخالف اتخاذ نمودهاند. در حالی که برخی از ایشان موافق وجود انعطافپذیری1 در حسابداری و گزارشگری مالی هستند برخی دیگر اعمال اختیار از جانب مدیران و وجود انعطافپذیری در گزارشگری مالی را برنتافته، ضمن مخالفت با آن رویههای حسابداری و گزارشگری مالی به شدت یکنواخت شده را مورد تأکید قرار میدهند - ولک و همکاران2، . - 2006
دیدگاه بروز رفتارهای فرصتطلبانه از جانب مدیران بر خلاف دیدگاه اطلاع رسانی، نسبت به شرکتها و مدیران ایشان رویکردی بدبینانه را در پیش گرفته و معتقد است مدیران از فرصتها و انعطافپذیری که حسابداری و گزارشگری مالی در اختیار ایشان قرار میدهد سواستفاده کرده، بر اساس این اختیارها و با بکارگیری اقلام تعهدی اختیاری سعی در پنهان کردن حقایق از دید سهامداران و سرمایهگذاران مینمایند. بر اساس این دیدگاه هدف مدیران شرکتها از این کار بیشینه کردن رفاه و ثروت خویش به هزینهی سرمایهگذاران و سهامداران است - بادرچر و همکاران،. - 2011 جریان نقد آزاد، جریان نقد حاصل از عملیات بعدازکسر مالیات بدون احتساب بدهیها وهزینههای بهرهی شرکت است ؟
بنابراین، جریان نقد آزاد، وجوه نقدی است که بعد از پوشش دادن نیازهای سرمایه گذاری و سرمایهیدرگردش و با فرض نبود بدهی، در دسترس شرکت قرارمیگیرد؟به منظور این که بتوانیم مدل جریانهای نقدی را بهتر برآورد×کنیم و همچنین برای بودجهبندی وجه نقد موجود و پوشش هزینههای شرکت نیاز به اطلاعات حسابداری داریم ؟مدل جریانهای نقدی از اهمیت زیادی برخوردار است چون به عنوان شاخصی از سلامت مالی شرکت تلقی میشود و به سرمایهگذاران کمک میکند تا وجه نقدی را که درآینده دریافت میکنند برآوردکنند؟درواقع جریان نقد آزاد معیاری برای اندازهگیری عملکرد شرکتها است و نشان دهندهی وجه نقدی است که شرکت پس از انجام مخارج لازم برای نگهداری یا توسعهی داراییها در اختیار دارد
