بخشی از مقاله
چکیده:
با افزایش جمعیت و سفرهای شهری، مشکلات ترافیکی نیز ابعاد بیشتری پیدا کرده و این معضل درشهرهای بزرگ کشور به شکل بحران خود را جلوهگر نموده است. بررسیهای علمی نشان میدهد که ازسه ضلع مثلث ترافیکی: انسان،خودرو،راه.سهم انسان در رخداد حوادث ترافیکی بهتنهایی حدود 60درصد است .ازآنجاییکه رفتارهای ناشی از نگرش افراد که ریشه در هنجارهای جامعه دارد.میتوان بافرهنگسازی در راستای تقویت قوانین و نهادینه شدن فرهنگ ترافیک موجب اصلاح رفتار و کاهش مشکلات ترافیکی و حوادث شود.در دنیای معاصر،با تغییر سریع وسایل حملونقل و تنوع آنها،تحولات بسیار گسترده و عمیقی در شیوههای حملونقل و رفتار رفت و آمد صورت گرفته است که میتوان آن را بهعنوان »فرهنگ ترافیک« نام برد که بخشی مهمی از فرهنگ شهرنشینی جدید را تشکیل میدهد.که در ایران کمتر به این موضوع توجه شده است.به همین دلیل هدف این پژوهش تأثیر فرهنگ ترافیک بر تعداد تصادفات رانندگی و همچنین ارائه راهکارها و پیشنهادهایی برای حل این مشکل است.به این منظور این بررسی به شیوه توصیفی و تحلیلی به انجام رسیده است.اطلاعات مورد نیاز از طریق پرسشنامه و محققساخته و نمونهای به حجم 149نفر از ساکنین منطقه ثامن شهر مشهد به دست آمده است.این دادهها بااستفاده از آمار توصیفی و استنباطی از طریق نرمافزار spssتجزیه وتحلیل گردیده است.
واژه های کلیدی: ترافیک،تصادفات،فرهنگ ترافیک
.1 مقدمه:
ترافیک یک واژه شناخته شده بین المللی است و در قوانین به مجموعه عبور ومرور وسائط نقلیه ،اشخاص،حیوانات در راهها اطلاق می گردد. تصادفات ترافیکی پدیده ای پیچیده است که ازترکیب عوامل فراوانی ازقبیل:عامل انسانی،راه،وسیله نقلیه ومحیط می باشد.سالانه 1,2میلیون نفر در تصادفات رانندگی کشته وبیش از50 میلیون نفر دچار مصدومیت می شوند - سازمان بهداشت جهانی،. - 2005که85درصد مرگ های ناشی از این صدمات در جهان مربوط به کشورهای درحال توسعه وبا درامد کم ومتوسط مربوط به این کشورهاست.با توجه به اینکه در مقوله فرهنگی،هنجارها،باورها ونگرش ها مطرح هستند ودر عرصه رانندگی یکی از زمینه هایی است که معضلات فرهنگی درآن آشکار میشود.می بایست رعایت قوانین ومقررات راهنمایی ورانندگی به عنوان یکی از عوامل موثر در رانندگی مطمئن وکاهش تصادفات ویادگیری سریع مقررات،برای افزایش فرهنگ ترافیک مورد توجه قرار گیرد.
در خصوص ارتقای فرهنگ ترافیک،پژوهش های مختلفی در فواصل زمانی کوتاه صورت پذیرفته است،اما همواره با تغییرات ورشد تکاملی همراه بوده است. این مطالعه به روش تحقیق توصیفی-تحلیلی انجام شده است. این اطلاعات بدست آمده است.جامعه اماری این پژوهش ساکنان منطقه ثامن شهر مشهد بودند که از آن میان با استفاده از جدول مورگان از جامعه ای به حجم21456نفرتعداد نمونه مورد قبول149نفر تعیین شد.همچنین نمونه ها ازروش تصادفی ساده انتخاب شده اند.ابزار جمع آوری اطلاعات»پرسشنامه« است که براساس» مقیاس درجه ای لیکرت « تنظیم شده است.تجزیه وتحلیل داده هانیز با استفاده از نرم افزار spssصورت گرفته است.
.2 مبانی نظری:
تعریف متعددی از فرهنگ ارائه شده است.فرهنگ عبارت از مجوعه بهم پیوسته از شیوه های تفکر،احساس وعمل بودن است که کم وبیش میان بخش قابل ملاحظه ای از افرد جامعه مشترک است.ترافیک پدیده ای است ناشی از جابه جایی انسان،کالاووسایل نقلیه از نقطه ای به نقطه ای دیگر. همچنین تصادف رانندگی به حادثه ترافیک خیابانی ویا جاده ای اطلاق می شود که در آن حداقل یک وسیله نقلیه خیابانی با یک وسیله نقلیه دیگر،یا یک جسم ثابت در کنار جاده وهر نوع برخوردی که آسیب جانی یا مالی دارد برخورد کند.فرهنگ ترافیک یعنی کوشش دائمی در راه بهینه سازی شرایط عبور ومرور وسایل نقلیه از یک سو وپرورش استعداد استفاده کنندگان در جهت برخورداری از این وسایل به عنوان پیاده،سرنشین ویا عنوان راننده از سوی دیگرهمچنین فرهنگ ترافیک به دودسته مادی ومعنوی تقسیم میشود.
عواملی مانند:چراغ راهنمایی،خیابان،پل ها وجاده ها،....جزءعناصر مادی فرهنگ ترافیک قرار میگیرند.وهنجارها،قواعد وقوانین ومقررات،دانش ترافیکی از عناصر معنوی فرهنگ ترافیک به حساب می ایند.ترافیک یکی از مشکلات اجتماعی در جوامع امروزی ودر شهرهای بزرگ می باشد.شاید سر منشا مشکلات کنونی،زمینه تاریخی ایجاد شبکه معابر رانندگی در ایران باشد.اولین قانون حمل ونقل،قانون فدرالAid highwayدرسال1934 میلادی،مربوط به نواحی برون شهری نوشته شد.در دوران سلطنت ناصر الدین شاه در سال 1255 هجری شمسی وزارت »فوائد عامه« در ایران تاسیس شد.در این دوران معابر عموما باریک وفقط قابل استفاده عابر پیاده بودند.به مرور خیابانهای عریضی در حوالی محلات اعیان نشین وکنار باغهای بزرگ احداث میشود که در آنها کالسکه رفت وآمد می کرد.
ورود اتومبیل در ایران باعث بروز فشار بر روی سیستم شبکه معبر گشت و می بایست بستر مناسب جهت تردد فراهم گردد.لذا احداث خیابانهای مناسب وتعریض برخی از محورهای موجود در دستور کار قرار گرفت،از سوی دیگر توسعه سریع شهر موجب می شد که نواحی جدید الاحداث با فرض استفاده از اتومبیل ساخته شوندیکی از ریشه های مشکلات ترافیک در رفتار انسان است که با مسائل فرهنگی واجتماعی جامعه مرتبط بوده وناشی از عدم آشنایی یا عدم اجرای قوانین ومقررات است.که هرچقدر تلاش شود تا سطح شناخت وآگاهی مردم نسبت به مجموعه قوانین ومقررات کشور بیشتر شود به همان نسبت میزان گرایش به قانون گرایی هم بیشتر واز سطح تخلفات کاسته میشود.
.3پیشینه تحقیق:
مطالعات مربوط به ترافیک در سال 2011با پژوهش هونگ وهوین شروع شده است که درآن بیان شده است تصادفات جاده ای اهمیت زیادی در سراسرجهان دارد وکشورهای در حال توسعه نرخ مرگ ومیر ناشی از تصادفات جاده ای بیشتر از کشورهای آسیای جنوب شرقی است واین نرخ مرگ ومیر با افزایش آگاهی وآموزش مردم کاهش می یابد.درایران علیزاده اقدم وهمکاران در سال 1390 با بررسی برروی رانندگان درون شهری دریافتند که میانگین رعایت قوانین ومقررات ترافیکی برای انواع گروه هایی باسرمایه فرهنگی بالاتر بیشتر است.مطالعه دیگری که به بررسی عوامل مهم در بروز تصادفات در شهر مشهد براساس داده های پزشکی قانونی آن استان پرداخته است نشان می دهد که مهم ترین علت نهایی فوت ضربه به سر بده
