بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی رابطه مدیریت زمان و عملکرد خانواده با رضایت از زندگی معلمان زن مقطع دبیرستان شهر ابهر می باشد. روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه معلمان زن مقطع دبیرستان شهر ابهر بوده که از این جامعه، 140 نفر بهروش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شدند. آزمودنیها به پرسشنامه های رفتار مدیریت زمان تروفن وهارتلی، پرسشنامه عملکرد خانوادهوپرسشنامه رضایت از زندگی داینر پاسخ دادند.جهت تحلیل داده ها از آزمون همبستگی پیرسیون و تحلیل رگرسیون استفاده شد. نتایج پژوهش حاکی از ان است که در سطح معنی داری 5 درصد بین مدیریت زمان و عملکرد خانواده با رضایت از زندگی معلمان رابطه ی مثبت و معنیداری وجود دارد - - P< 0/05 و همچنین مدیریت زمان و عملکرد خانواده می توانند64/1 درصد از واریانس رضایت از زندگی معلمان زن مقطع دبیرستان شهر ابهر را تبیین کنند.
واژگان کلیدی: مدیریت زمان، عملکرد خانواده، رضایت از زندگی، معلمان زن
مقدمه
معلمان نقش حیاتی در تربیت افراد جامعه ایفاء میکنند و عامل کلیدی برای اصلاح بنیادی، فراگیر، مستمر و اثربخش در حوزه تعلیم و تربیت هستند. البته باید تأکید شود تدریس کار پر دغدغهای است 2006 - ، - Borg & Riding در واقع حرفه معلمی به خاطر پیچیدگی، منحصر به فرد بودن و تضاد ارزشی میتواند یک حرفه توانفرسا و تحلیل برنده انرژی جسمیو روحی باشد، پس با افزایش سن توجه به تواناییهای جسمانی و روانی معلمان ضروریتر میگردد، زیرا افزایش سن یک افزایش حساسیتی را نسبت به شرایط سخت، ناتوانی در کار و کاهش سلامتی ایجاد میکند، که از نتایج عمده آن به مخاطره افتادن سلامت جسمانی، سلامت روانی و در نهایت کاهش رضایت از زندگی است 2009 - ، . - Elavsky et al
رضایت از زندگی یکی از شاخصهای بهداشت روانی است. منظور از رضایت زندگی، نگرش فرد و ارزیابی عمومی وی نسبت به کلیت زندگی خود و یا برخی جنبههای زندگی همچونزندگیخانوادگی و تجربه آموزشی است - 1999،. - Diener در حقیقت، رضایت از زندگی یک ارزیابی قضاوتی -شناختی از زندگی شخص میباشد. رضایت از زندگی عبارت است از مقایسهی بین شرایط زندگی فرد با معیارهایی که وی برای خود تعیین کرده است. افراد هنگامی رضایت از زندگی زیادی را تجربه میکنند که شرایط زندگیشان با معیارهایی که برای خود تعیین کردهاند، مطابقت داشته باشد - 1976، . - Andrews&Withey احساس خرسندی و رضایت از جنبههای زندگی، از مؤلفههای نگرش مثبت افراد نسبت به جهانی است که در آن زندگی میکنند. رضایت از زندگی با ارزشها ارتباط نزدیک اما پیچیدهای دارد و معیارهایی که افراد بر پایه آن درک ذهنی خود را از خوشبختی ارزیابی میکنند، متفاوت است.
تجربه شادکامی و رضایت از زندگی هدف برتر زندگی به شمار میرود و احساس غم و ناخرسندی اغلب مانعی در راه انجام وظایف فرد شمرده میشوند - 2001،. - Laughlin & Huebner براین اساس میتوان از عوامل مؤثر بر رضایت از زندگی به عملکرد خانواده اشاره کرد.در تعریف عملکرد خانواده گفته میشود که عملکرد خانواده، تلاش مشترکی برای برقراری و حفظ تعادل در خانواده است - ثنایی،. - 1387 عملکرد خانواده به توانایی در هماهنگی با تغییرات، حل تضادها و تعارضات، همبستگی بین اعضا و موفقیت در اعمال الگوهای انضباطی، رعایت حدو مرز بین افراد، اجرای مقررات و اصول حاکم بر این نهاد با هدف حفاظت از کل خانواده است - کدیور،اسلامی و فراهانی،. - 1383هیچ جامعهای نمیتواند ادعای سلامت کند مگرآنکه از خانوادههای سالم برخوردار باشد.
خانواده ،برآیند یا انعکاسی از کل جامعه است. نقش اصلی و آشکار خانواده، انتقال سینه به سینهی ارزشها و میراث فرهنگی و اعتقادی، حفظ روابط خویشاوندی،پرورش و تربیت نسل و تأمین نیازهای انسانی و بالاخره تعادل روانی و عاطفی در افراد است - نوابینژاد،. - 1379از سویی دیگر فرایندهای درونی افراد، پدیدههای کاملاً درونی نیست بلکه تحتتأثیر عوامل بیرونی است که متقابلاً بر یکدیگر اثر دارند .سیستمی که بیش از همه بر فرد مؤثر است و رفتارهای او را هر آن شکل میدهد، خانواده است - جهانگیری،. - 1383خانواده یکی از نخستین نهادهای اجتماعی محسوب میشود،که ساختار مشخص و معینی دارد که متأثر از تغییرات و تحولات اجتماعی است - وثوقی،. - 1387
یکی دیگر از متغیرهایی که رابطه نزدیک با عملکرد خانواده دارد مدیریت زمان است. مدیریت زمان در حقیقت مدیریت زندگی، مدیریت فردی و مدیریت بر خود است. افرادی که برای خود ارزش قائلند ،در اختصاص دادن وقت برای کارهایشان به دقت عمل میکنند و برای استفاده از آن خیلی فکر میکنند و هرچه مدیریت بهتری بر زمان داشته باشند، ارزش بیشتری برای خود و زندگیشان قائل میشوند. مدیریت زمان به معنی خود مدیریتی 1است. همچنین به معنی در اختیارگرفتن زمان و کار خویش و اجازه ندادن به اینکه امور و حوادث شما را هدایت کنند. مدیریت زمان نشان میدهد که چگونه کار باید سودمند و آگاهانهتر، نه سختتر و زیادتر انجام گیرد - 2000، . - Vecchio
مدیریت زمان معرف ارائه شیوههای علمی و مؤثر صرفهجویی در وقت و مهار کردن آن جهت دستیابی به موفقیت بیشتر در کار و زندگی است. این شیوهها عبارتند از: هدفگذاری2،تعیین اولویتها3و رعایت اولویتها - سروش،1372؛ به نقل از سواری،بشلیده و شهی ییلاقی،. - 1389مدیریت زمان برای معلمان عامل مهمی برای موفقیت محسوب میگردد که عدم آگاهی از آن موجب بهرهوری پایین علمی و عملکرد خانواده ضعیف و سطح بالای استرس در معلمان خواهد شد. نخستین مانعی که در مسیر موفقیت افراد وجود دارد نگرش و باورهای نادرست آنها نسبت به زمان است. اغلب افراد تصور میکنند که زمان در اختیار آنها نیست و نمیتوانند آن را بهطور فیزیکی جابجا کنند. بدیهی است که زمان پدیدهای لغزنده، فرّار، غیرمحسوس و ناپایدار است - بهپژوه،. - 1385
نتایج پژوهشی با عنوان بررسی رابطه رضایت شغلی با رضایت از زندگی در کارکنان دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان سطح رضایت زندگی و سطح رضایت شغلی کارکنان دانشگاه علوم پزشکی مطلوب میباشد همچنین رابطه مثبت و معناداری بین رضایت شغلی با رضایت از زندگی در کارکنان دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان وجود دارد - شفیعزاده و کامروا، . - 1393کبریایی و همکاران - 1392 - در پژوهشی با عنوان ارتباط بین بهرهگیری از مهارتهای فردی مدیریت زمان با رضایت از نحوهی گذران وقت در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی زاهدان انجام دادند. نتایج نشان داد بین میزان بهرهگیری دانشجویان از مهارتهای فردی مدیریت زمان و رضایت از نحوهی گذران وقت ارتباط معنیدار وجود دارد.
درپژوهشی با عنوان رابطه عملکرد خانواده با تعارضات زناشویی زوجهای در آستانه طلاق انجام گرفته مشخص شده است که از بین متغیرهای پیش بین، عملکرد کلی، حل مشکل، نقشها، همراهی عاطفی و آمیزش عاطفی با متغیرهای ملاک رابطه معناداری دارند - بخشیپور و همکاران، . - 1391بورن4 و همکاران - - 2013 در پژوهش خود به این نتیجه رسیدند که بین شادکامی و رضایت از زندگی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.هالیچ و جیپرت2012 - 5 - در پژوهشی نشان دادند احساس رضایت از زندگی به داشتن اهداف قابل دستیابی،احساس پیشرفت به سمت آن اهداف و تعهد در تعقیب آنها وابسته است.
پژوهش مک انیس - 2011 - 6 بر روی دانشجویان جدید الورود نشان داد که مهارتهای مربوط به چگونگی مدیریت زمان به دانشجویان، به ویژوه در زمان ورود به دانشگاه آموزش داده شود تا بتوانند دوره انتقالی از دبیرستان به دانشگاه را با حداقل بحران سپری کنند.وان یر - 2011 - 7 در پژوهشی نشان داد که آموزش مدیریت زمان، رفتارهای مدیریت زمان آزمودنیها را افزایش میدهد و نگرانی و تعلل ورزیدن در کارها را در افرادی که در این دورههای آموزشی شرکتمیکنند،کاهش میدهد.مینوچین - 2010 - معتقد است سیستم خانواده وظایف خود را از طریق زیر منظومه های خود متمایز و اجرا می کند که هر کدام از آنها دارای سطح قدرت متفاوتی است که عبارتند از: زیر منظومه زن و شوهری، زیر منظومه والدین و زیر منظومه فرزندان.
به اعتقاد مینوچین وضوح مرزهای درون خانواده یک پارامتر مفید برای ارزیابی عملکرد خانواده است.علت گستردگی پژوهشهایی که در مورد رضایت از زندگی انجام گرفته ناشی از اهمیت آن در سلامت فردی و خانوادگی است و همچنین فوایدی که عاید جامعه میشود.در مطالعات انجام شده موضوع مدیریت زمان بین معلمان کمتر مورد توجه قرار گرفته بنابراین پژوهشگر در پی پاسخ دادن به این سؤال است که آیا بین مدیریت زمان و عملکرد خانواده با رضایت از زندگی رابطه وجود دارد؟
با توجه به پزسش اصلی پژوهش، فرضیه های تحقیق چنین مطرح می شود:
-1 بین مدیریت زمان و رضایت از زندگی معلمان زن شهرستان ابهر رابطه وجود دارد.
-2 بین عملکرد خانواده و رضایت از زندگی معلمان شهرستان ابهر رابطه وجود دارد.
- 3 مدیریتزمان و عملکردخانواده رضایت از زندگی معلمان زن شهر ابهر را پیشبینی میکنند.
روش تحقیق
روش پژوهش حاضر از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه معلمان زن مقطع دبیرستان شهر ابهر می باشد. از این جامعه، 120 نفر به روش نمونهگیری تصادفی ساده انتخاب شد - در پژوهشهای همبستگی تعداد 20-15 آزمودنی درازای هر رابطه همبستگی در نظر گرفته می شود - دلاور،. - 1387 با توجه به اجرای فردی و احتمال افت آزمودنی، حجم نمونه 140 نفر در نظر گرفته شد. همچنین برای جمع آوری داد های مورد نیاز از پرسشنامه های زیر استفاده شده است.
-1 پرسشنامه مهارتهای مدیریت زمان: به منظور اندازهگیری این متغیر از پرسشنامه رفتار مدیریت زمان تروفن وهارتلی8 - 1996 - استفاده شد.این ابزار از چهار سؤال و دو عامل برنامهریزی کوتاهمدت - از پنج سؤال - و اطمینان به برنامهریزی بلندمدت - از نه سؤال - تشکیل شده است.نمرهگذاری این پرسشنامه در یک طیف 5درجهای لیکرت و در دامنهای بین هرگز - - 1تا همیشه - - 5میباشد. این پرسشنامه توسط سواری - 1387 - برروی دانشجویان دانشگاه پیام نور اهواز اجرا گردید و آلفای کرونباخآن %72 به دست آمد.ترومن وهارتلی - 1996 - آلفای کرونباخ آن را 0/79به دست آوردند. همچنین سواری و همکاران
