بخشی از مقاله
چکیده
هدف از این پژوهش بررسی رابطه هوش هیجانی با عزت نفس دانشجویان دانشگاه آزاد واحد رشت بود.پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل تمامی دانشجویان دانشگاه آزاد در سال تحصیلی 96- 97 بودند که از این تعداد 100 نفر به شیوه - نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای به عنوان نمونه آماری انتخاب شدند. ابزار گرد آوری داده ها پرسشنامه هوش هیجانی بار آن و پرسشنامه عزت - نفس کوپر اسمیت بود . جهت تجزیه و تحلیل یافته ها با استفاده از نرم افزار spss در محدوده آمار توصیفی از میانگین وانحراف استاندارد و در محدوده آمار استنباطی از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام استفاده شد نتایج نشان داد که رابطه معناداری بین هوش هیجانی و عزت نفس وجود دارد. بین هوش هیجانی و عزت نفس دانشجویان دختر و پسر تفاوتی وجود ندارد.از لحاظ رشته تحصیلی نیز در میزان هوش هیجانی و عزت نفس دانشجویانتفاوت معناداری وجود ندارد. همچنین متغیر هوش هیجانی قدرت پیش بینی کنندگی عزت نفس را دارد.
کلید واژه : هوش هیجانی،عزت نفس ، دانشجویان
مقدمه
امروزه هوش هیجانی1و جنبه های جذاب و گسترده آن علاوه بر روان شناسان و روان پزشکان توجه عموم را به خود جلب کرده است - سلطانی فر،. - 2007 یکی از پدیده هایی که در دهه اخیر مورد استقبال فراوانی قرار گرفته پدیده هوش هیجانی است دلیل این امر توانایی بالای هوش هیجانی در حل بهتر مسایل و کاستن از میز ان تعارضات بین دریافت های فکری و احساس است ، پژوهش های متعددی نشان داده است که هوش هیجانی می تواند سبب افزایش میزان سلامتی، رفاه، ثروت، موفقیت، عشق و شادی گردد - سالووی و مایر2،. - 1990 هوش هیجانی مفهومی است که برای نخستین بار در آغاز دهه 1990 توسط مه یر و سالوی معرفی و سپس در سال 1995 توسط گلمن به سرعت جنبه عام یافت - بار-آن3،. - 1997
هوش هیجانی عبارت است از ظرفیت ادراک، ابزار شناخت، کاربرد و اداره هیجان ها درخود و دیگران در مقایسه با سازه سنتی هوشبهر پژوهش های صورت گرفته در زمینه هوش هیجانی نیز توانایی های این سازه را که شامل ادراک هیجا نی، تنظیم هیجانی، شناخت هیجانی و آسان سازی - تسهیل - هیجانی هستند، پیش بینی کننده بهتری برای موفقیت و سازگاری معرفی کرده اند - گلمن4،. - 1995 در بررسی 400 نفر از کارکنان، دریافت افرادی که هوش هیجانی بالاتر داشته اند، از شادابی، نشاط، سرزندگی و استقلال بیشتری درکار برخوردار بوده و عملکرد بهتری داشته اند. همچنین نسبت به زندگی خوش بین تر، در برابر استرس مقاوم تر و از پیشرفت و موفقیت بیشتری در زندگی برخوردار بوده اند - سارنی5،. - 1998 از سوی دیگر هوش هیجانی بالا با افسردگی پایین، عملکرد روانی بهتر واعتماد به نفس بالا رابطه دارد - اسچات6 و همکاران،. - 2002
هوش هیجانی پایین تر، با خود تنظیمی هیجانی ضعیف ارتباط دارد - کیاروچی7 و همکاران،. - 2001 همچنین محققان میان ادراک کمتر هیجان های دیگران و سازگاری اجتماعی ضعیف تر ارتباط گزارش نمودند و نشان دادند افرادی که در مدیریت حالت های هیجانی خود و دیگران ناتوان هستند مهار ت های اجتماعی و حمایتی کمتری دارند - روگرز 8و همکاران،. - 2006بار -آن هوش هیجانی را عامل محض در شکوفایی توانایی افراد برای کسب موفقیت در زندگی تلقی می کند و آن را با سلامت عاطفی و در مجموع سلامت روانی افراد مرتبط می داند . از دیدگاه وی هوش هیجانی را می توان با 5 مؤلفه و 15 عامل تشریح کرد. یکی از آن ها مؤلفه درون فردی است که بیانگر توانایی شخصی در آگاهی از هیجان ها و کنترل آ ن هاست که شامل عزت نفس ،خود آگاهی هیجان، جرأت مندی، استقلال، خود شکوفایی می باشد. بار - آن توان خودآگاهی، درک پذیرش خویش و احترام به خود را در تعریف عزت نفس9 بیان می کند - صالحی و وکیلی،. - 2008
عزت نفس زاییده زندگی اجتماعی و ارزش های آن است و در تمام فعالیت های روزانه انسان به نوعی جلوه گر بوده و به این شکل از مهمترین جنبه های شخصیت و تعیین ویژگی های رفتاری انسان محسوب می شود - غفاری و همکاران،. - 2006اجزاء مفهوم عزت نفس شامل اعتماد به خود برای شاد بودن، اعتماد به دست یابی به اهداف، اعتقاد به دست یابی به دوستی، اعتقاد به دست یابی به احترام، اعتقاد به دستیابی به انجام موفق امور می باشد - صالحی و وکیلی،. - 2008 همبستگی مثبت میان عزت نفس سالم و رفتار عقلانی، و اقع گرایی، فراست، خلاقیت، استقلال، انعطاف پذیری، توانایی قبول تغییر، تمایل به اذعان اشتباهات و اصلاح آن ها، خیرخواهی، تعاون و همکاری وجود دارد.
عزت نفس پایین با رفتار غیرعقلانی، بی توجهی به واقعیات، نداشتن انعطاف، ترس از چیزهای بدیع و ناآشنا، سازگاری بی تناسب یا سرکشی نامعقول، رفتار تدافعی، سرسپاری بیش از اندازه یا رفتار به شدت کنترل شده رابطه مستقیم دارد - برناردن1، . - 1995 در مطالعه ای که جنتی و همکاران به منظور بررسی میزان هوش هیجانی و عزت نفس در دانشجویان انجام داند،ارتباط معناداری بین هوش هیجانی با عزت نفس وجود داشت و یکی از ویژگی های شخصیت به هنجار برخورداری از عزت نفس است که می تواند سطح هوش هیجانی افراد را دستخوش تغییر کند. همچنین میر و همکاران - - 1394 در مطالعهای با بررسی رابطه بین هوش هیجانی و عزت نفس و ابراز وجود کارکنان بیان کردند که علاوه بر ارتباط دو متغیر، هوش هیجانی کارکنان می تواند در پیش بینی متغیرهای عزت نفس و ابراز وجود آنها نقش داشته و سهم آن در ارتباط با عزت نفس بیش از ابراز وجود می باشد.
پژوهش پرویزی و همکاران - - 1393نیز نشان داد که رابطه معنادار و مثبتی بین عزت نفس و هوش هیجانی دانشجویان برقرار است، یعنی هر چه عزت نفس بالا باشد، هوش هیجانی هم بالا است و این باعث پیشرفت تحصیلی و موفقیت دانشجویان می باشد و سازگاری اجتماعی بیشتری دارند.بنابراین نظر به این که امروزه هوش هیجانی به عنوان مؤلفه ای مهم در سلامت و بهداشت روانی فرد تأثیر بسیار مهم و ارزشمندی دارد و از طرفی عزت نفس به عنوان یکی از عوامل مؤلفه های درون فردی در هوش هیجانی است، لذا مطالعه حاضر با هدف تعیین میزان هوش هیجانی و عزت نفس و نیز تعیین رابطه بین این دو متغیر در دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت در سال 1396 انجام گرفت.
مواد و روش ها
این پژوهش از نوع توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان دانشگاه آزاد واحد رشت بوده اند.که تعداد 100 نفر با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. معیار ورود به این پژوهش، دانشجویان مقطع کارشناسی بوده است. برای گردآوری داده های پژوهش از ابزارهای زیر بهره گرفته شد:
الف - پرسشنامه عزت نفس کوپراسمیت:2 مقیاس عزت نفس کوپراسمیت - 1967 - یک مقیاس 58 ماده ای دو گزینه ای به صورت بلی ، خیر است که 8 ماده آن دروغ سنج می باشد و 50 ماده دیگر آن به 4 خرده مقیاس عزت نفس عمومی، عزت نفس اجتماعی، عزت نفس خانوادگی و عزت نفس شغلی تقسیم شده است . چنان چه پاسخ دهنده از 8 ماده دروغ سنج بیش از 4 نمره بیاورد، به این معنی است که اعتبار آزمون پایین است و آزمودنی سعی کرده است خود را بهتر از آن چیزی که هست جلوه دهد . شکر کن در پژوهشی که بر روی دانش آموزان دختر و پسر سال سوم دبیرستان های تهران انجام داد، ضرایب پایایی بازآزمایی این مقیاس را برای دانش آموزان دختر و پسر به ترتیب 0/90 و 0/92 گزارش کرد . روایی محتوایی نیز بررسی شده است همچنین این آزمون بارها در ایران مناسب سازی شده ، در پژوهش ها و پایان نامه ها از این ابزار استفاده شده است - ذبیجی،. - 2005در این پژوهش افرادی که نمر ه ی عزت نفسشان از 25 کمتر بود دارای عزت نفس پایین و افرادی که نمره شان از 25 بیشتر بود از عزت نفس بالا برخوردارند .
