بخشی از مقاله
چکیده
امروزه تقریباً فعالیت تمامی سازمانها و واحدهای تجاری، متأثر از عوامل محیط خارجی است که سازمان در آن فعالیت میکند. وجود روابط انکار ناپذیر سازمانها با محیط خود سبب میشود که عملکرد و سودآوری آنها تا حد زیادی به عوامل محیط خارجی بستگی داشته باشد. در اینصورت، ایجاد تغییرهای غیرمنتظره و پیشبینی نشده در عوامل محیط خارجی، در بسیاری از موارد می تواند سودآوری و عملکرد سازمانها را تحت تأثیر قرار دهد. این پژوهش به بررسی رابطهی بین سطح ابهام و تغییر در اقلام تعهدی سرمایه در گردش میپردازد.
جامعهی آماری این تحقیق شامل 123 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی سال-های 1388 تا 1392 میشود. فرضیهی تحقیق با استفاده از روش رگرسیون در نرم افزار ایویوز مورد آزمون قرار گرفته است. یافته های تحقیق حاکی از این است که بین سطح ابهام و تغییر در اقلام تعهدی سرمایه در گردش رابطهی معنیداری وجود ندارد. بنابراین، میتوان اینگونه نتیجه گرفت زمانی که مدیران شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در شرایط ابهام قرار میگیرند، قادر نیستند از طریق مدیریت اقلام تعهدی سرمایه در گردش به مقابله با این شرایط بپردازند.
مقدمه
امروزه تقریباً فعالیت تمامی سازمانها و واحدهای تجاری، متأثر از عوامل محیط خارجی است که سازمان در آن فعالیت میکند. وجود روابط غیرقابل انکار سازمانها با محیط خود سبب میشود که عملکرد و سودآوری آنها تا حد زیادی به عوامل محیط خارجی بستگی داشته باشد. در اینصورت، ایجاد تغییرهای غیرمنتظره و پیشبینی نشده در عوامل محیط خارجی، در بسیاری از موارد میتواند سودآوری و عملکرد سازمانها را تحت تأثیر قرار دهد. این در حالی است که چنین عواملی تحت کنترل مدیریت نمیباشند.
عدم اطمینان محیطی1 سازمان از جملهی مهمترین این عوامل میباشد که ممکن است نوسانهای زیادی را در سود گزارش شدهی شرکتها ایجاد کند. وجود این عوامل اثرهای نامطلوبی را بر قیمت سهام، هزینهی تأمین مالی و حتی امنیت شغلی مدیران به دنبال خواهد داشت.از طرفی اصول عمومی پذیرفته شدهی حسابداری2، اختیارهایی را به مدیران داده است که مدیران بر مبنای آن قادر خواهند بود نوسانهای سود گزارش شدهی3 شرکت که ناشی از عدم اطمینان محیطی میباشد را به حداقل برسانند و همواره سودهای یکسانی گزارش کنند. یکی از این عوامل اقلام تعهدی غیرعادی4 است که به معنی اختیار مدیران در تعیین زمان شناسایی و سقف فروشهای نسیه میباشد.
بر اساس اصول پذیرفته شدهی حسابداری، شرکتها از حسابداری تعهدی5 استفاده میکنند که بر آن اساس "آثار مالی معاملهها و سایر وقایع و رویدادهایی که برای شرکت جریان نقدی6 ایجاد میکند را در دورهای ثبت کنند که آن معاملهها، وقایع و رویدادها، تحقق پیدا کردهاند، نه دورهای که جریان نقدی ایجاد شده است ."ماهیت حسابداری تعهدی به مدیران اختیار زیادی را برای تعیین سود هر دورهی مورد گزارش به وسیلهی اقلام تعهدی7 میدهد. به طور کلی، مدیران کنترل قابل ملاحظهای بر زمانبندی وقوع اقلام هزینه - مثل تبلیغات و مخارج تحقیق و توسعه - دارند و تا حدودی نیز میتوانند زمان شناسایی درآمدها را تغییر دهند - مثل، فروش نسیه - یا تأخیر در شناسایی هزینه از طریق ایجاد ذخیره را دنبال کنند.
بر اساس بیانیهی شمارهی یک هیئت استانداردهای حسابداری مالی، سود شرکت از دو جزء جریانهای نقدی و اقلام تعهدی تشکیل شده است. اقلام تعهدی شامل درآمدها و هزینههایی هستند که در سود شناسایی میشوند، چه قبل و چه بعد از اینکه جریانهای نقدی واقعاً تغییر یابند. چون در طول دورههای متناهی، جریانهای نقدی خالص تحقق یافته ممکن است از مشکل-های تطابق و زمانبندی رنج ببرد، جریانهای نقدی یک معیار مناسب برای عملکرد شرکت به حساب نمیآیند.
برای حل این مشکل اصول عمومی پذیرفته شدهی حسابداری با استفاده از اقلام تعهدی جهت تعدیل زمانبندی شناخت جریانهای نقدی به-عنوان سود، بر اساس دو اصل حسابداری شناخت درآمد و تطابق، توسعه یافته است. مدیران خود را با محدودیتهای محیطی شرکت تطابق میدهند. یکی از این محدودیتها به غیر قابل پیشبینیبودن رفتار مشتریان، تأمین کنندگان، رقبا و قانونگذاران مربوط میشود. مدیران انعطافپذیری8 و اختیار پاسخ دادن به محیط سازمانشان را دارند و هرگاه با شرایط ابهام روبرو میشوند، استراتژیهای مختلفی را بهکار میگیرند. یکی از این استراتژیها، استفادهی مدیران از اقلام تعهدی میباشد.
بیان موضوع
سود حسابداری بر مبنای تعهدی شامل دو قسمت است. قسمتی از سود حسابداری، نقدی است. یعنی وجه نقد حاصل از عملیات شرکت در داخل این سود قرار دارد و قسمتی از آن را اقلام تعهدی - تفاوت بین سود و جریانهای نقدی - تشکیل میدهد. بخش تعهدی سود در ارزیابی عملکرد شرکت، به مراتب از بخش نقدی آن دارای اهمیت بیشتری است. وجه نقد به دست آمده در طی یک دورهی مالی، اطلاعات مربوطی به حساب نمیآید، چون وجه نقد شناسایی شده مشکلهای زمانبندی و تطابق را دارد که می-تواند به اندازهگیری نادرست عملکرد شرکت منجر شود.
برای کاستن از این مشکلها، اصول پذیرفته شدهی حسابداری رهنمودهایی دارد تا دقت در اندازهگیری عملکرد شرکت را به وسیلهی استفاده از اقلام تعهدی افزایش دهد تا مشکلهای زمان-بندی و تطابق شناسایی گردش وجه نقد در سود حسابداری را اصلاح کند - فروغی و حمیدیان، . - 1389 در دنیای کنونی نمیتوان نقش اطلاعات را نادیده گرفت و شاید بتوان گفت امروزه مهمترین کالایی که نقش اساسی در تخصیص منابع اقتصادی را ایفا میکند اطلاعات مالی است.
