بخشی از مقاله
چکیده
یکی از الزامات مهم پیشرفت اقتصادی، رشد و توسعه صادرات کالاهای ساخته شده و محصولات کشاورزی میباشد که تحت تأثیر نظام مالیاتی کشور میباشند. یک نظام مالیاتی مناسب دسترسی به اهداف پیشرفت اقتصادی را تسهیل میکند. تحقیق حاضر با هدف بررسی تأثیر مالیات ارزش افزوده بر صادرات صورت گرفته است. گسترش و توسعه قابل توجه مالیات بر ارزش افزوده را شاید بتوان به عنوان مهمترین توسعه مالیاتی در اواخر قرن بیستم دانست.
مدل مفهومی تحقیق حاضر براساس تحقیق نیکلسون - 2010 - تدوین شده، که تغییراتی متناسب با شرایط جامعه آماری در مدل اعمال شد. یافتههای حاصل از برآورد و تخمین مدل، وجود یک رابطه منفی بین این دو متغیر را تأیید کرده است. این رابطه منفی به دست آمده در ایران را تا حدودی میتوان به بالا رفتن قیمتهای نسبی به لحاظ افزایش انتظارات تورمی در جامعه، با اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده، نسبت داد. نتایج این تحقیق لازم است که در برنامهریزیهای آینده برای پیشرفت اقتصادی ایران مورد توجه قرار گیرد.
.مقدمه
چهل سال قبل؛ یعنی اوایل دهه 1970 این مالیات چندان معروف نبود. در عوض، تمرکز اصلی برنامه اصلاح نظام مالیاتیتقریباً در کلیه کشورهای جهان در سالهای اخیر، بر روی مالیات بر ارزش افزوده معطوف شده است. در زمینه افزایش درآمدهای مالیاتی، معرفی مالیاتهای جدید مانند "مالیات بر ارزش افزوده» "، توجه به مشخصات آن میتواند در افزایش نسبت مالیاتها به هزینههای جاری دولت کمک نماید.
این مالیات نوعی مالیات بر فروش چند مرحلهای است که به عنوان درصدی از ارزش افزوده در هر مرحله از تولید کالا یا خدمت وضع میشود. از آنجا که این مالیات بر مبنای ارزش افزوده کالاها و خدمات محاسبه و اخذ میشود، لذا پایه مالیاتی گستردهای دارد و امکان وصول بخش اعظم ظرفیتهای بالقوه مالیاتی کشور را مهیا میسازد. این مالیات و خاصیت درآمدزایی بالای آن موجب-شده که در بسیاری از موارد به آن ماشین اخذ درآمد دولت اطلاق شود. ایجاد درآمد جدید با ثبات و قابلانعطاف به منظور پاسخگویی به هزینههای روز افزون دولتها، از جمله دلایل اصلی انتخاب مالیات بر ارزش افزوده در برخی از کشورها بوده است.
بیان مساله
مالیات ارزش افزوده نوعی مالیات بر فروش چند مرحلهای است که به عنوان درصدی از ارزش افزوده در هر مرحله از تولید کالا یا خدمت وضع میشود. مالیات بر ارزش افزوده منابع مهمی از درآمد دولت را در بیشتر کشورهای جهان تشکیل میدهد. این مالیات در بیش از نیم قرن گذشته در اکثریت کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه اتخاذ شده است و به طور متوسط یک چهارم درآمد دولت را برای این اقتصادها تأمین کرده است.
از آن جائیکه قانون مالیات ارزش افزوده بر مبنای مقصد از ابتدا با تدبیر تشویق صادرات تهیه و تنظیم شد به طوری که در این مالیات، صادرات معاف از مالیات است ولی واردات مشمول آن می شود، در این رابطه این باور عمومی وجود دارد که مالیات ارزش افزوده، صادرات را از طریق هزینه بر کردن واردات تشویق میکند. اما نظریه اقتصادی بر این دلالت میکند که تعدیل نرخ ارز مانع از اثر گذاشتن مالیات ارزش افزوده بر مبنای مقصد بر صادرات و واردات می شود.
با به وجود آمدن مبحث آزادسازی تجاری، کشورها در جهت حذف مالیات بر تجارت به طور مستقیم، اقدام کردند وتقریباً در بیشتر کشورهای توسعه یافته اکنون این مالیاتها به شدت کمرنگ یاکاملاً حذف شده است و به جای آن از مالیاتهای داخلی به ویژه مالیات بر شرکتها و مالیات ارزش افزوده استفاده میشود.×اما مالیه عمومی کشورهای در حال توسعه هنوز به طور وسیعی بر درآمدهای حاصل از مالیات بر تجارت وابسته است؟
کشورها دریافتهاند که در عمل قادرند بیشتر مالیات را بر بخشهای تجاری از اقتصاد خود وضع کنند تا بر بخشهای غیرتجاری عموماً مالیات ارزش افزوده در بالاترین نرخهای اجرایی آن روی بخشهای تجاری وضع میشود، در نتیجه کشورهایی که از مالیات ارزش افزوده استفاده میکنند به طور مؤثرتر بر بخشهای تجاری خود نسبت به کشورهایی که از این نوع مالیات استفاده نمیکنند، مالیات وضع میکنند. ×در نتیجه بخش تجارت و از جمله صادرات کوچکتری دارند.
همچنین اکثر دولتها مالیات ارزش افزوده وضع شده بر روی واردات را بیدرنگ دریافت میکنند اما در عرضه تخفیفات و معافیتهای آن در مورد صادرات با تأخیر عمل میکنند، در نتیجه مالیات ارزش افزوده در عمل همانند یک مالیات بر صادرات عمل میکندعموماً. کشورهای دارای درآمد پایین دارای بخش صادراتی ضعیفتری هستند و چون افزایش درآمدهای مالیاتی با هر وسیله دیگری غیر از مالیات ارزش افزوده به راحتی ممکن نیست، از این روش استفاده میکنند. در حقیقت به دلیل نیاز این کشورها به درآمدهای مالیاتی، نرخ مالیات ارزش افزوده بالاتری را بر بخشهای تجاری خود وضع می کنند و به دلیل ساختار مدیریتی ضعیفتر احتمال این که تخفیفات مالیات ارزش افزوده بر صادرات را به موقع به صادرکنندگان برگردانند نیز بسیار ضعیف است و این مسئله منجر به یک رابطه منفی بین مالیات ارزش افزوده و صادرات در این کشورها میشود؟
