بخشی از مقاله
چکیده
رادیولوژی مداخله : - interventional radiology - به اختصار I R نامیده میشود که با روشهای مدالیته های رادیولوژی و تکنیک های خاص و مهارتهای بالینی بالا برای تشخیص و درمان بیماری هایی که در گذشته نیاز به جراحی های وسیعی داشتند انجام میشود. متخصص این رشته با ابدعات وبا کمک دستگاهایی از قبیل سی تی اسکن - CT Scan - ، سونوگرافی ، فلورسکوپی ، ام ار ای - MRI - و مهارت های لازم در جهت تشخیص و درمان به کار میگیرند به این صورت که با ایجاد یک شکاف کوچک بر روی پوست قابل انجام است به عبارتی دیگر ازمون های اینترونشن با حداقل تهاجم هستند. برخی از مزیتهای استفاده از این تکنیک های کمتر تهاجمی عبارتند از:کاهش خون ریزی، کوتاه شدن دوره بستری، کاهش هزینه ها، کاهش میزان عفونت و کاهش موارد بیهوشی. کارایی درمان در اغلب اوقات نسبت به روشهای معمولی بالاتر بوده ویا با آن ها برابری میکند. دارای دو شاخه اصلی -1:رادیولوژی مداخله ای عروقی - شریان ها وریدها خون ریزی ها - -2 رادیولوژی مداخله ای غیر عروقی - سرطان ها یا تومورها-توده های مایع یا چرک در محوطه بدنی-سنگ های کلیه و صفراوی-فیبریدهای رحمی-ورتبروپلاستی - میباشد.
کلمات کلیدی: رادیولوژی مداخله ای - - Interventional×radiology، جراحی
مقدمه
یکی از شاخص های تخصصی رادیولوژی است که با کمک مدالیته های رادیولوژی از قبیل فلورسکوپی-سی تی اسکن-سونوگرافی-ام ار ای-وتکنیک های خاص و مهارتهای بالینی بالا تشخیص و درمان بیماریها صورت میگیرد.نام دیگر این رشته × surgical× radiologyمی باشد - × . - 1در این روش رادیولوژیست اینترونشین وتیم همراه با استفاده از مدالیته های رادیوگرافی از عضو مورد نظر تصویربرداری نموده و وسایل وتجهییزات مرتبط با پروسجر را به وسیله این مدالیته ها به محل هدایت کرده و نسبت به درمان ان اقدام میکند - 2،. - 1 بسیاری از بیماریهایی که قبلا نیاز به جراحی بزرگ داشتند الان با روش اینتونشن درمان میشوند. تقریبا تمامی پروسیجر های اینترونشن با ایجاد یک برش کوچک پوستی به جای برش های بزرگ جراحی انجام میشود. به عبارتی دیگر ازمونهای اینترونشن با حداقل تهاجم - minimal invasive - هستند.
رادیولوژی مداخله ای دو شاخه اصلی دارد: -1رادیولوژی مداخله ای عروقی -2رادیولوژی مداخله ای غیر عروقی رادیولوژی عروقی شامل باریک شدن شریان ها: انژیوپلاستی: قرار دادن فنرهای مخصوص جهت رفع انسداد عروق که تحت هدایت دستگاه های تصویربرداری و از طریق انژیو گرافی از طریق کشاله ران راست وارد ناحیه انسداد شده شده و سپس به وسیله بالون انژیوپلاستی رگ گشاد شده وفنر های مخصوصی که استنت نامیده میشود در طول تنگی قرار داده میشوند - . - 6 مسدود شدن ناگهانی شریان ها:با تجویز مواد ضد انعقادی مستقیم در شریان از طریق کاتتر های کوچک این عارضه را درمان کرده واندام را نجات میدهند.
انژیوگرافی یکی دیگر از روشهای نوین تصویربرداری تشخیصی جهت ناهنجاریهای عروقی - انسداد-انوریسم- - ...-Avmانژیوگرافی میباشد. انژیوگرافی تحت هدایت دستگاه تصویربرداری همراه با بی حسی موضعی انجام میشود.بدین صورت که که کاتتر مخصوص از کشاله ران راست وارد عروق مورد نظر شده وبا تزریق ماده حاجب تصاویر مورد نظر گرفته میشود که ارزش تشخیصی دارد - 6،. - 5 شیمی درمانی مستقیم تومور رتینوبلاستوما از طریق شریان افتالمیک:به منظور جلوگیری از تخلیه چشم مبتلا به این نوع تومور ترکیب چند داروی شیمی درمانی بداخل شریان تغذیه کننده چشم - شریان افتالمیک - تزریق میشود. خون ریزی:این عارضه یکی از اورژانسی ترین مشکلاتی است که با استفاده از رادیولوژی مداخله ای درمان میشود خون ریزی ممکن است در هر جایی از بدن اتفاق بیفتد که شامل انوریسم ها و خطر پارگی و خون ریزی احشایی ویا خون ریزی های ثانویه میباشد.
که از دو روش برای درمان ان استفاده میشود. -1 استفاده از لوله های گرافت استند که باعث ترمیم پوشش داخلی عروق میشود. -2 استفاده از امبولیزاسیون :روشی برای مسدود کردن عروق خون رسان به ناحیه مورد نظر مانند فیبروم رحم-همانژیوم و توده های عروقی که باعث عدم خون رسانی به ناحیه مورد نظر ودرنتیجه باعث غیر فعال شدن ان ناحیه میگرددبدین صورت که ابتدا تحت هدایت دستگاه تصویر برداری از طریق کشاله ران راست کاتتر مخصوص وارد شریان مورد نظر شده و پس از انژیوگرافی وتهیه تصاویر لازم میکرو کاتتر وارد شریان شده وتزریق مواد مسدود کننده انجام میگیرد - . - 5-7
امبولی ریه:که برای درمان ان از دو تکنیک استفاده میکنیم: -1گذاشتن دستگاه های فیلترهای وانا کاوای تحتانی برای به دام انداختن لخته های خونی قبل از اینکه به ریه برسند. -2استفاده از کاتتر های کوچک برای تجزیه کردن لخته های خونی وبازگردانی جریان خون در جایی که امبولی ریه به صورت گسترده وجود دارد. وریدهای متسعدر پاها - وریدهای واریسی - :یکی دیگر از روشهای غیر جراحی جهت درمان واریس می باشد که با عبور فیبر لیزر به داخل رگ معیوب و تاباندن اشعه لیزر باعث انسداد مسیر رگ و حذی این ناحیه از شبکه خون رسانی و در نتیجه درمان واریس میشود - . - 5-7 راه دیگر درمان از طریق مسدود کردن عروق از روش درمان حرارتی میباشد.
رادیولوژی غیر عروقی شامل بیوپسی که یکی از بهترین و دقیق ترین روش تشخیص تومورها میباشد.روش کار ان به این صورت است که یک سوزن تحت هدایت دستگاه های تصویر برداری به همراه بی حسی موضعی از بافت مورد نظر که میتواند هر نوع بافتی باشد این سوزن وارد شده وبا اسپیراسیون یک مقداری از بافت نمونه برداری شده وجهت تشخیص نهایی و شروع درمان به ازمایشگاه پاتولوژی فرستاده میشود - . - 7 نفروستومی که با استفاده از کاتترهای مخصوصی که در کلیه قرار میدهند جهت درمان بیمارانی که مشکل کلیه یا دستگاه ادراری دارند یا دچار انسداد شده اند/از سونوگرافی وفلورسکوپی به همراه بی حسی موضعی و با ایجاد یک برش کوچک روی پوست جهت ورود لوله کاتتر زده میشود وبعد لوله کاتتر جهت فیکس شدن و اینکه در حین عمل بیرون نیاید به پوست بخیه میشود و پس از اتمام عمل بخیه ان را باز کرده. دژناز اسیت:در حیوانی که درگیر سرطان شده اند ممکن است به حالت غیر طبیعی دچار اب اوردگی در ناحیه محوطه شکمی یا محوطه لگنی شده باشد.
باید این اب اوردگی درمان شود چون عدم درمان باعث بروز تنگی تنفس یا یبوست در حیوان میشود.با استفاده از بی حسی های موضعی و ایجاد یک برش کوچک بر روی پوست جهت ورود کاتتر به این محوطه است.به دلیل اینکه خطر خارج شدن کاتتر وجود نداشته باشد باید ان را به پوست از طریق بخیه فیکس کرد و پس از تخلیه کامل ورادیوگرافی مجدد جهت اطمینان میتوانیم بخیه ای را جهت فیکس کردن استفاده کردیم بار کرده و برش ایجاد شده را بخیه می کنیم - . - 8مارکر گذاری توده های پستان:بعضی از توده های پستان در عمل جراحی به راحتی در دسترس قرار ندارند در این صورت دامپزشک رادیولوزیست تحت هدایت دستگاه تصویربرداری توده را یافته ویک فنر بسیار نازک داخل توده قرار می دهد یک سر دیگر این فنر خارج از پوست پستان قرار میگیرد تا جراح توده را خارج کند.
ورتبروپلاستی:در برخی موارد پوکی استخوان ویا مهره های کمری باعث تخریب جسم مهره شده و باعث ایجاد درد شدید میشود.در این روش تحت هدایتی سیتی فلورسکوپی سیمان مخصوص به داخل مهره تخریب شده تزریق و باعث استحکام مهره شکسته میشود و درد حیوان بلفاصله از بین میرود. در شاخه رادیولوژی مداخله ای غیر عروقی روش های درمان فراوانی قرار میگیرد که قابل استفاده بیشتر در پزشکی و به موارد کمتر در دامپزشکی است از قبیل:رادیوفرکینسی ضایعات-کموامبولیزاسیون-رادیوکموامبولیزاسیوم-کاشت پورتهای شیمی درمانی-لیزر دیسک-تزریق ریشه عصبی - - - PRTکیفوپلاستی-RFدیسک-اسکلروتراپی-فوم اسکلروتراپی-دیلاتاسیون مجاری صفراوی - . - 6-9مزایای استفاده از این تکنیک -1کمترین تهاجم را دارد -2کاهش ریسک عمل -3کوتاه شدن دوره بستری -4کاهش هزینه های عمل -5افزایش راحتی بیمار -6کاهش خون ریزی در حین عمل -7کاهش میزان عفونت -8کاهش میزان درد -9کاهش موارد بیهوشی -10بازگشت سریعتر به فعالیت های روزانه
بحث
