بخشی از مقاله
چکیده:
این مطالعه به بررسی تحقیقات و مدل های پیشنهادی و استفاده شده ی محققان ئر سال های اخیر می پردازدو مدل های پیش روی برای توسعه ی ایمنی حمل ونقل را بررسی می کند.اخیرا، هم در زمینه ی تحقیقات امنیت جاده ای، فعالیت های جاده ای تکیدات بسیاری شده استو برای آینده ی نزدیک مدل های طراحی ارائه و مورد بحث قرار می گیرد که به طور ویژه، اثرافزایش تراکم شهری در مد های حمل ونقل ،که با هدایت مردم به سوی حمل ونقل عمومی و یا دوچرخه سواری منجر شده ، که الهام بخش چالش های جدیدی برای تحقیقات در زمینه ی امنیت جاده ای به شمار می آید. در خصوص تکنولوژی وسایل حمل ونقل، سیستم های کمک راننده و اتوماسیون با تاکید بیشتری روی تحقیقات انجام می شود، که شامل مسائل سازگاری رفتاری می باشد و در نهایت علایق فزونی در تکنیک هایی برای دستیابی به اطلاعات بنیادی بسیار و شاخص های رفتاری مورد انتظار می باشد.
مقدمه:
تصادفات جاده ای یکی از شایعترین سوانح و حوادث است که سالانه جان بسیاری از مردم را در جهان به خطر می اندازد.ایران از این نظر یکی از کشور های دارای بیشترین موارد تصادف و مرگ و میر و ناشی از آن معرفی شده است. - - COWI, 2010; OECD & ITF, 2011این مسئله باعث افزایش هزینه های مستقیم - مانند هزینه های درمانی ناشی از تصادفات و مراقبت از معلولین حادثه - وغیر مستقیم - نظیر ایجاد مشکلات روانی و افسردگی در افراد خانواده، از دست دادن نیروی کار فعال بصورت دائم یا موقت - می گردد.
از طرفی اکثر تصادفات رانندگی مربوط به سرعت می شوند که سرعت خودرو هم خطر تصادف را افزایش داده و هم شدت جراحات را بیشتر می کند - سایت رسمی مرکز تحقیقات محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران - . امروزه برای امنیت در تصادفات به عنوان عامل جذب کننده ضربه در مکان های مستعد تصادف در بزرگرا ه ها می توان امنیت این مکان ها را بالا برد، با توجه به بررسی وضعیت تصادفات جاده ای و شناسایی علل و عوامل آن و همچنین بر آورد میزان خسارات اقتصادی و اجتماعی وارده ناشی از آن به منطور ارائه راهکار های کاهش و جلوگیری از میزان خسارات تصادفات بسیار موثر خواهد بود،که با توجه به افزایش ایمنی راه ها و نصب گاردریل های مقاوم در جاده ها، ایجاد خط کشی را ها و روشنایی و غیره در کاهش تصادفات جاده ای موثر خواهد بود.
احدی و همکاران - - 1388 تحقیقی با عنوان ارتقای ایمنی حمل و نقل با استفاده از حصارهای حاشیه بزرگراه ها انجام داده اند و به این نتیجه رسیدند که یک بزرگراه ایمن شامل محدوده ای ایمن و 14 عاری از اشیاء و نقاط خطرناک باشد که برای دست یابی به این امر، ایجاد یک محدوده حفاظت شده ایمن با توجه به ضوابط و معیارهای استاندارد ایمنی حاشیه بزرگ راه، امری حیاتی و ضروری است .این مطالعه با هدف ایجاد ایمنی در بزرگ راه ها صورت گرفته که پس از بررسی نتیجه نشان داد که استفاده از تجهیزات ایمنی مناسب در بزرگ راه، در کاهش تصادفات و همچنین ایجاد یک بزرگ راه ایمن موثر می باشد.
از طرفی حجازی و همکاران - 1390 - تحقیقی را با عنوان رویکردی نوین در ایمنی جاده ای،حفاظ کابلی انجام دادند که به این نتیجه رسیدند که یکی از مسائل اساسی و عمده در حمل ونقل جاده ای که نظر همه مدیران،کارشناسان و دولت ها را به خود جذب نموده است موضوع ایمنی است.حفاظ کابلی از سال 1992 تا امروز ده ها هزار کیلومتر در آمریکا،اروپا،آسیا،آفریقا و اقیانوسیه به اجرا در آمده است و با توجه به نصب و اجرای ساده و قیمت مناسب،کاهش جدی در تلفات انسانی و خسارات مالی را در این کشورها شاهد بوده اند.
حفاظ کابلی سیم های به هم تنیده فولادی کشش دار هست که بجای گاردریل و نرده های اهنی در اتوبان ها ، خیابان ها و جاده ها مورد استفاده قرار میگیرد و از انحراف وسایل نقلیه از جاده ها و پرت شدن ان به ته دره جلوگیری می نماید.از مزایای این گونه حفاظ ها نسبت به گاردریل و نیوجرسی می توان به هزینه ساخت، اجرا و نگهداری پایین،قابلیت کنترل و جهت دهی وسایل نقلیه با اندازه های مختلف،خسارت کم بدنه خودرو و در نتیجه پایین آمدن میزان خسارات جانی و مالی،سرعت بالا در نصب،جابجایی و تعمیرات اشاره کرد.در کل می توان مزایای استفاده از این نوع حفاظ را ایمنی بیشتر،تاثیر بهتر و آسانی در نصب،راه اندازی و نگهداری دانست .
مدیریت ایمنی راه ها
از سوی دیگر تصادفات رانندگی به عنوان یک دغدغه جهانی مطرح و در حال گسترش در کشور های در حال توسعه است.این معضل از سوی از سوی سازمان ملل متحد و سازمان بهداشت جهانی به عنوان یکی از چهار عامل تهدید کننده سلامت و جان انشان ها تعیین شده و رسیدگی عاجل مطابق کشور های موفق مورد درخواست قرار گرفته است. برنامه ریزی برای بهبود ایمنی رانندگی لازمه توجه به دو بخش مهندسی ایمنی و مدیریت ایمنی است.
بر اساس تجربه کشور ها مدیریت ایمنی با هدف هماهنگی و همسان سازی فعالیت ها میان سازمان های مسئول و مرتبط با موضوع امری ضروری و لازمه رسیدن به ایمنی پایدار در رانندگی است. در کشور ما که بیش از 80 درصد جابه جایی ها در آن از طریق حمل ونقل جاده ای صورت می گیرد،مسئله فوق چهره نمایان تری پیدا خواهد کرد .برقراری ایمنی در شبکه های حمل ونقل، همواره مدنظر تحلیل گران ترافیکی بوده است.
تصادفات جاده ای نقطه مقابل ایمنی می باشد که آگاهی و شناخت علل ایجاد آن ، نقش موثری در افزایش ضریب ایمنی و به تبع آن کاهش سوانح جاده ای و خسارات جانی و مالی در حمل ونقل جاده ای خواهد داشت. عوامل تاثیر گزار بر تصادفات جاده ای را می توان به چهار گروه اصلی: انسان،راه،وسیله نقلیه،و محیط تقسیم بندی نمود.با بررسی هر یک از پارامتر های تاثیر گذار بر حوادث جاده ای در خواهیم یافت، که به دلیل پیچیدگی و مبهم بودن رفتار بین این عومل، شناخت و تحلیل علت اصلی تصادفات کار آسانی نخواهد بود. البته هر سانحه رانندگی از اجنماع دو یا چند از این عوامل چهارگانه صورت می گیرد.
تجهیزات ایمنی را ه ها:
یکی از مسائل اساسی و عمده در حمل ونقل جاده ای که نظر همه مدیران، کارشناسان و دولتها را به خود جلب نموده، موضوع ایمنی است. ایمنی مبحثی است که با جان و مال و سلامتی و مال شهروندان هر کشور در ارتباط است.توجه و اهمیت به مقوله ایمنی چهره ای انسان دوستانه به دولتها و حکومتها می بخشد. مطالعات انجام شده در زمینه تصادفات حاشیه راه - به دلیل وسعت شبکه جاده ای و گستردگی این گونه تصادفات - نشانگر چالشهای بسیار مهم و نگران کننده است.
دو سوم تصادفات ناشی از انحراف خودرو درراه های برون شهری، 80 درصد در راه های خشک و 60 درصد در شب هنگام یا در راه های فاقد سیستم سیستم روشنایی مناسب به وقوع می پیوندد،استفاده درست از تجهیزات ایمنی در راه ها باعث کاهش تعداد تصادفات و نیز از طرفی در کاهش تلفات جاده ای نقش بسزایی خواهد داشت. برای بهترین سطح امنیت در بزرگراه باید از سیستم های توقف ترافیک موثر مانند باجه های اخذ عوارض، حصار های اطراف جاده ها، بالشتک های تصادف، منشعب کننده های جاده ها، ضربه گیر های سوار شده بر وسایل نقلیه سنگین و دیگر وسایل، استفاده کرد. دستگاه های زیادی توسط ارگان های دولتی، دانشگاه ها و شرکت های خصوصی به منظور مشکلات امنیتی بزرگراه ها تولید شده است.
سیستم های جدیدی به منظور بررسی مشکلات امنیتی به طور چیوسته در حال شکل گیری هستند و وسایل و روشهای قدیمی نیز به همین منظور در حال تقویت و نوسازی هستند تا پاسخگوی نیاز های جدید روند های امنیتی باشند مانند تعویض خودرو های خدماتی، استفاده از مصالح و مواد جدبد و غیره. آزمایش برخورد در مقیاس واقعی همچنان به عنوان رایج ترین روش ارزیابی عملکرد امنیتی گاردریل ها، موانع بتنی، حصار های پل ها، بالشتک های تصادف، جداساز های جاده ها،ضربه گیر های سوار بر وسایل نقلیه،وسایل اخطار دهنده کارگاه ها و... شناخته می شود. - رحمانی .
نقش فاکتور های انسانی
در میان عوامل انسانی دخیل در امر خطیر رانندگی، عواملی چون میزان آشنایی رانندگان با علائم راهنمایی ورانندگی و میزان احترام به قوانین ترافیکی، میزان آشنایی با فرهنگ صحیح عبور و مرور، تاثیر مسائلی همانند خستگی، بی خوابی و اثر مواد مخدر، عوامل محرک های اجتماعی و روانی، کیفیت آموزش های رسانه ای به آحاد مختلف ، نقش و تاثیر مجریان قوانین راهنمایی ور انندگی و تاثیر عوامل ایمنی جاده ای و امدادرسانی در سوانح از اهم فاکتورهای تاثیرگذارو نقش آفرین در شکل گیری پدیده »فرهنگ و رفتار ترافیکی« است .همانطور که در جدول 1 مشاهده می شود،
