بخشی از مقاله
راهکارهاي پیشگیري از سرقت انرژي
چکیده- کنتورها و لوازم اندازه گیري به عنوان تنها وسیله سنجش دائمی انرژي مصرفی مشترکین به صورت امانت از سوي شرکتهاي توزیع در اختیار مشترك می باشد که اطمینان از صحت عملکرد آنها می تواند نقش مهمی در درآمد شرکتها و اطمینان مشترکین آنها داشته باشد و نظر به عزم دولت در خصوص واقعی شدن قیمت انرژي الکتریکی که در استان گلستان حدود چهار برابر قیمت فعلی خواهد بود اهمیت اطمینان از جهت عملکرد دو چندان می شود چرا که شرکتهاي توزیع قطعا بار شد دستکاري در لوازم اندازه گیري و سرقت انرژي روبه رو خواهند شد. تعداد انشعابات غیر مجاز کشف شده که مصرف آنها بالغ بر 3/5 درصد انرژي برق کشور می باشد و مشکلات جانبی از جمله سوختن فیوزها ، ترانسفور ماتورها و همچنین نارضایتی مردم بخصوص در فصول پر مصرف که به دلیل شرایط جوي مصرف بالا می رود و شرکتهاي توزیع را ناگزیر می نماید که اقدامات پیشگیرانه وسیعی را تدارك ببیند . در این مقاله سعی شده است تا ضمن روشهاي دستکاري در منطقه نمونه گنبد کاووس و تاثیر اقدامات پیشگیرانه انجام شده راهکارهاي مناسب جهت جلوگیري از سرقت انرژي و دسترسی به کنترها ارائه گردد.
کلید واژه- بازرسی، سرقت انرژي، کنتور، وصول.
مقدمه
در اهمیت موضوع سرقت انـرژي بایـد گفـت کـه تلفـات در شبکه ها توزیع و در نقطه تحویل به مشترك یعنی در لـوازم اندازه گیري حدود 1/2 برابر تلفات در نقطه تولید می باشـد چرا که ظرفیت شبکه هاي انتقال و تولید اشغال شده ضـمن اینکه در شبکه هاي توزیع نیز به دلیل عدم رعایت الگوهـاي مصرف توسط سارقین خسـارات زیـادي عـلاوه بـر خسـارت ناشی از خود انشعاب غیر مجاز از جملـه فیـوز سـوزي هـا و قطع برق سـایر مشـترکین را بـه دنبـال خواهـد داشـت و از طرفی به عنوان یک پدیـده زشـت اجتمـاعی باعـث بـه هـم خوردن سلامت روحی اربـاب رجـوع و مشـترکین و تضـییع حق و حقوق شرکت و مشترکین خواهد شد.
توجه به آمار برقهاي غیر مجـاز کشـف شـده در امـور گنبـد کاووس در سالهاي 85 و 86 که با ظرفیت یـک نفـر در امـر
بازرسی و نیـروي وصـول بـه مبـارزه بـا برقهـاي غیـر مجـاز پرداخته اهمیت موضوع را دو چندان می کند.
-2برقهاي غیرمجاز کشف شـده سـالهاي 85 و 86 و
روشهاي سرقت
2-1 برقهاي غیرمجاز کشف شده در بخـش مصـارف سنگین
با توجه به این که کنتورهاو لـوازم انـدازه گیـري مشـترکین مصارف سـنگین بـه گونـه اي اسـت کـه مشـترکین بـه آن دسترسی ندارند واغلب کنتور ها به نوع دیجیتال تبدیل شده است در این بخش طی دو سال مورد مطالعه تنها3 اشـتراك غیرمجاز کشف شـده کـه در ایـن دو مـورد خـاص نیـز کـم توجهی مامورین ذیربط و در دسترس بودن کنتورها و لـوازم اندازه گیري عامل اصلی بروز انشعابات غیر مجاز می باشد .
اما آمارها در این بخش نشان مـی دهـد نقـص لـوازم انـدازه گیري شامل ct و pt و تابلوهاي سـنجش و سـاعات فرمـان عامل اصلی تلفـات در ایـن بخـش مـی باشـد کـه مسـتلزم تخصیص بودجه کافی جهت رفع معایب می باشد توجـه بـه قیمت برق در تعرفه ها مختلف ودر بخش مصـارف سـنگین ومیزان مصرف اینگونه مشترکین اهمیت رسیدگی به اصـلاح نواقص در این بخش را پررنگ تر میکند .
2-2 کنتورهاي غیر دیماندي
بخش اعظم برقهاي غیرمجاز کشـف شـده در منطقـه مـورد مطالعه به این قسمت مربوط می باشد کـه برابـر آمـار اخـذ شده به شرح ذیل
سال نوع دستکاري
برق پیچ رابط وارونه تخریب سایر
مستقیم - تانسیون کردن کنتور موارد
پمپ کنتور
داخلی
85 26 41 65 10 7 21
107
86 29 36 53 18 4 54
90
آمارها نشـان مـی دهـد اغلـب دسـتکاري هـاي مربـوط بـه کنتورهاي مکانیکی می باشـد کـه دسترسـی بـه قسـمتهاي داخلی کنتور آسان می باشد توجه به نوع دستکاري ها نشان می دهـد کـه علـت اصـلی دسـتکاري هـا عـدم اسـتفاده از راهکارهــاي مناســب در جهــت جلــوگیري از دسترســـی مشترکین به لوازم اندازه گیري می باشد .
کنتورهاي راکد شناسایی شده در سال 85، 195 مورد بـوده که 132 مورد آن در سال 86،85 اصلاح شد عدم اختصـاص بودجه کافی در این بخش نیز تلفـات زیـادي را بـه شـرکت توزیع وارد میکند .
-3راههاي پیشگیري از تلفات انرژي ناشـی از نقـص
لوازم اندازه گیري و سرقت انرژي
-3-1 اختصاص یک مدیریت در ستاد شرکتهاي توزیع با هدف پیشگیري موضـوع سـرقت انـرژي و دسـتکاري لـوازم اندازه گیـري و همچنـین سـرقت تجهیـزات همچـون سـایر مدیریتها نظیر خدمات مشترکین ، طرح و نظارت و ...
-3-2 تشکیل هسته هـاي بازرسـی در امورهـا کـه بـا حـداقل 4 نیـرو و بـه شـرح ذیـل -1- مسـئول بازرســی -2 سیمبان بازرسی -3 تکنسین بازرسی و مسئول پیگیري رفـع نواقص و وصول ما به التفاوت مصرفی برقهاي غیر مجـاز کـه وظیفه هسته فوق موارد ذیـل و در نهایـت تشـخیص مـوارد سوء استفاده می باشد.
وظیفه هسته بازرسی
-1بازدیــد و بازرســی از لــوازم انــدازه گیــري برابــر برنامــه زمانبندي شده این قسـمت مـی توانـد پـس از جـدا سـازي گزارشات واصله از سوي شماره برداران و گزارشات مردمـی و سایر گزارشات که وجود برق غیر مجاز قریب بـه یقـین مـی باشد وبازدید موارد اینچنینـی توسـط هسـته بازرسـی سـایر بازدیدها که شرکتهاي توزیـع برابـر برنامـه جهـت اطمینـان ازصحت عملکرد کنتورها دارنـد (درصـدي از اشـتراکها) بـه پیمانکــاران معتبــر و قابــل اعتمــاد واگــذار گرددوپیمانکــار مربوطــه بــدون دسترســی بــه کنتــور وفــک پلمــپ صــرفاٌبا
دستگاههاي دقیق سـنجش بـه تسـت کنتـور پرداختـه ودر صورت مشاهده نقص مـوارد را بـه هسـته بازرسـی گـزارش وهسته بازرسی در اسرع وقت نسبت بـه بازدیـد کلـی اقـدام نماید.
-2 محاسبه ، ابلاغ و پیگیري وصـول مابـه التفـاوت مصـرفی برابـر دســتورالعمل و مصـوب کمیتــه انشـعابات غیرمجازوبــا استفاده از نرم افزارهاي مناسب -3بازدید از کلیه استعلامهاي خرید وفروش املاك وتحویـل
اشتراك پلمپ شده به مشترك جدید ودر صـورت مشـاهده موارد دستکاري کلیـه خسـارات وارده قبـل از تغییـر نـام از فروشنده ویا خریدار اخذ گردد -4بازدید از شبکه ها و گزارشات تجاوزات به حریم و اخطـار به خاطیان
5 -بازدید و گشت زنی در ساعات پیک بار با هدف جلوگیري از بارهاي ضربه اي نظیر جوشکاري و غیره در ساعات اوج بار -6 تعویض پایه فیوز و بازدید تغییر مکان کنتورها که همه موارد می تواند نقـش پیشـگیرانه در سـرقت انـرژي داشته باشد .
-3-3تشکیل کمیته اي تحت عنوان کمیتـه بازرسـی
انشعابات غیر مجاز متشکل از مدیر امور- کارشـناس تعرفـه، بازرس و افراد زیربط که وظیفـه آن تشـخیص زمـان شـروع دستکاري و محاسبه مبلغ نهایی خسارت وارد شد می باشد . که احتمال خطا در محاسـبات و تحـت فشـار بـودن همکـار خاص از ناحیه خاطیان و یا تبانی را بـه شـدت کـاهش مـی دهد.
-3-4استفاده از قابهاي مخصوص جهت کنتورهـا کـه این قابها با رمز خاص باز شده و این رمز نیز در اختیار افـراد خاصی (هسته بازرسی) قرار داشته باشد . تا در صورت لـزوم به باز شدن قاب، فقط این افـراد نسـبت بـه بازگشـایی و یـا تغییر رمز اقدام نمایند.
3-5 اختصاص مزایایی همچون حق شـیفت بـه اعضـاء هســته بازرســی و اســتفاده از افــراد فــوق جهــت پلمــپ کنتورهایی که در صورت ایجاد خاموشی نیاز به فـک پمـپ می باشد . و در مواقـع لـزوم بـه گشـت زنـی بـا ماشـینهاي مخصوص با هـدف نـا امـن کـردن محـیط بـراي سـارقین و جلوگیري از بارهاي ضربه اي مخصوصا در یـک بـار و خـارج سرویس اداري بپردازند .
-3-6 نصــب کنتــور در تابلوهــایی خــارج از ملــک مشترك
در این روش که با هدف جلوگیري از دسـترس مشـترك بـه لوازم اندازه گیري پیشنهاد می شود با طراحی تابلوهایی کـه در محلهـاي مناســب (حــداقل در شــهرك هــاي جدیــد) بــا ارتفاعی کم بـه گونـه اي کـه بـراي واحـد هـاي مسـکونی و تجاري محل مزاحمت ایجاد نکند و با رعایت اصول ایمنی به گونـه اي کــه ســر هــر کوچــه اي یــک تــابلو نصــب شــده و کنتورهاي مشترکین داخل تابلو نصب و خروجی کنتـور هـا با فیوز(محدود کننده جریان) در اختیار مشترك باشـد، مـی توان کنترل لوازم انـدازه گیـري را همچـون مشـترك هـاي دیماندي در اختیار گرفـت کـه نتیجـه آن همانگونـه کـه در مقایسه انجام شده اشاره شد . کاهش حـدود صـد در صـدي سرقت انرژي البته در صورت رعایت دسـتورالعملهاي لازم از سوي پرسنل برق خواهد شد .
-3-7تعامل با نیرهاي انتظـامی و قضـایی و ضـابطین قضایی و شرکتهاي توزیع با هدف برخورد قـاطع بـا برقهـاي غیر مجاز.
-3-8استفاده از پلمپهاي سریال دارو ثبت پلمپهـاي
فوق در پرونده مشترك و برنامه ها و نرم افزارهاي بازرسی با هــدف کنتــرل اشــتراك و جلــوگیري از دســترس بــه لــوازم اندازه گیري و اختصـاص پلمـپ بـا سـریال خـاص بـه اداره اتفاقات تا در صـورت فـک پلمـپ ،کنتـوررا مجـدد پلمـپ و اسقاط پلمپ و شماره پلمپ جدیـد تحویـل هسـته بازرسـی امورها گردد.
-3-9بالا بردن سهمیه اصلاح و بهینـه انشـعابات و تهیـه لوازم مورد نیاز(از قبیل کنتور- فیوز- کابل و غیره) -3-10جایگزین نمـودن کنتورهـاي دیجیتـالی بـه جـاي کنتورهاي معمولی
-3-11 تشــویق همکــاران گــزارش دهنــده در جهــت جلوگیري از سوء استفاده به صورت نقدي -3-12تنبیه همکاران خاطی
-3-13 تعویض بدون اعـلام قبلـی مـامورین فـروش و وصول که متاسفانه به دلیل احتمال پـایین آمـدن وصـول و فروش در صورت تعویض شماره برداران در شرکتهاي توزیـع ومقایساتی که انجام می گیردامورها ریسـک آن را نپذیرفتـه وفقط درموارد ي که مجبور باشند این جابجایی هـا صـورت میگیرد.
که گزارشات واصله مردمی و اشکالات مشـاهده شـده دلیـل محکمی برتعویض و برخور با خاطیان می باشد.
-3-14 انجام کار فرهنگی و بالا بـردن حساسـیت مـردم نسبت به این موضوع کـه اسـتفاده غیـر مجـاز از بـرق هنـر نمی باشد. و از بین بردن ادعاي مالکیت افراد سودجو.
وپخش بروشور شامل استفساریه از مراجع معظـم تقلیـد در خصوص برقهاي غیر مجاز و اشاره به قوانین مجازات اسلامی ازجمله ماده 659و660و687 بـا هـدف جلـوگیري از ایجـاد برقهاي غیر مجاز.
-3-15نوشتن قبض علـی الحسـاب جهـت مشـترکینی کـه کنتورهاي آنها نقص فنی داشته وتعویض آنهـا بـا توجـه بـه امکانات شرکت با تاخیر انجام می گیرد که خـود مـی توانـد نقش مهمی در درآمد شرکت وهمچنین جلوگیري از تجمیع مبالغ قابل پرداخت جهت مشترك گردد.
-3-16 تشکیل اکیپهاي بازرسی در سطح اسـتان وحتـی بـه صورت منطقهاي بین چند شرکت وبازرسـی از لـوازم انـدازه گیی بدون برنامه قبلی با هدف نـاامن کـردن محـیط جهـت
