بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام پژوهش حاضر تجزیه و تحلیل ارتکاب بزه سرقت در بین جوانان شهرستان گچساران میباشد. این پژوهش از نوع پژوهشهای میدانی است که به روش پیمایشی به صورت توصیفی، تحلیلی انجام گرفته است.
اهمیت و ضرورت انجام چنین تحقیقی به دلیل این است که اولا تاکنون در این زمینه در سطح شهرستان گچساران علی رغم آمار موجود و باز بودن زمینه تحقیق، پژوهشی صورت نگرفته و رسیدگی به پاسخهای مطلوب در این راستا می تواند مورد توجه مسئولین و دست اندرکاران حوزههای جامعه شناسی، روانشناسی، جرم شناسی و دستگاههای قضایی و پلیسی، دانشگاه علوم انتظامی، فرماندههای مناطق، روسای آگاهی شهرستانها و روسای کوپ سطح استان قرار گرفته و با تاثیرگذاری بر افکار و اندیشههای حوزه دانشگاهی در جهت تقلیل آسیبهای اجتماعی موثر بر وقوع سرقت گام بردارد. طور کلی سرقت و دزدی هم از لحاظ عرفی و هم از لحاظ قانونی به عنوان یک آسیب جدی محسوب میشوند.
جامعه آماری در این پژوهش افراد در طیف سنی 18 تا 30 سال و محکوم به جرم سرقت در شهرستان گچساران است که تعداد 80 نفر بودند. پرسشنامهای تنظیم و میان آنها توزیع شد. دادهها پس از کدگذاری وارد نرم افزار spss گردید و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از پرسشنامه نشان میدهد: عوامل ارتکاب سرقت عبارت بود از: فقر 17/5 - درصد - ، عدم تقید به دین و مذهب 16/25 - درصد - ، بیکاری 15 - درصد - ، مواد مخدر 15 - درصد - ، دوستان ناباب 13/75 - درصد - ، محیط و شرایط 11/25 - درصد - ، اختلافات خانوادگی 8/75 - درصد - ، استفاده از مسکرات 2/5 - درصد - از مهمترین عوامل مورد بررسی قرار گرفت.
.1 مقدمه
پژوهشهای جامعه شناختی که در مورد عوامل اجتماعی ارتکاب جرم سرقت در بین جوانان انجام شده است، بیانگر آن است که بین سرقت و افزایش بیرویه جمعیت، افزایش نرخ بیکاری، فقر، بالا رفتن مخارج زندگی و تغییرات سریع در الگوهای مصرف، تغییر در هرم سنی و جوانی جمعیت و تراکم جمعیت مهاجر و جا به جایی جمعیت رابطه معنی دار و مثبت وجود دارد. به علاوه کاهش کنترلهای رسمی و غیر رسمی و عدم رعایت موارد ایمنی توسط مردم موجب افزایش سرقت در بین جوانان شده است.
علت اصلی ارتکاب بیشتر سرقتها در شهرستان گچساران مشکلات اقتصادی و نداشتن شغل است و هر مجرمی که دستگیر میشود دلیل ارتکاب جرم خود را نداشتن شغل و بیکاری عنوان میکند. جرائم خرد همچون سرقت از ساختمان های نیمه تمام و در حال ساخت، داخل خودرو و خیابانهای خلوت در شهرستان گچساران و در بین جوانان در حال افزایش است. امنیت پایدار نیازمند تعامل فعالانه و هماهنگ دستگاههای اجرایی، رسانهها و مشارکت مردمی است و این همکاری از جایگاه کلیدی برخوردار است. بنابراین شناخت عوامل بروز جرم سرقت در بین جوانان میتواند مهمترین محور در برقراری امنیت اجتماعی و ایجاد محیطی امن و آرام باشد. محقق در این پژوهش با تجزیه و تحلیل عوامل بروز سرقت جوانان در شهرستان گچساران می پردازد. محدوده زمانی پژوهش شامل سال 1394 میباشد که بررسی فرضیههای پژوهش با استفاده از دادههای واقعی این سال انجام میپذیرد.
.2 تحقیقات گذشته
در خصوص بررسی عوامل موثر بر وقوع سرقت های جوانان در شهرستان گچساران در هیچ سالی تاکنون تحقیقی صورت نگرفته است. اما تحقیقات دیگر با موضوعی شبیه به این موضوع در استانها یا شهرستانهای دیگر صورت گرفته که ذیلا به تعدادی از آن ها اشاره می گردد:
در پژوهشی - احمدی، - 1384 به - - جامعهشناسی انحرافات - - پرداخت و عوامل بزهکاری را مورد بررسی قرار داد و به این نتیجه رسید که جوانانی که رابطه خوبی با والدینشان دارند کمتر مستعد بزهکاری هستند و در بررسی و مطالعه جوانان محبوس و زندانی در شهر تهران، نابسامانی خانوادگی را یکی از عوامل موثر بر بزهکاری جوانان میدانند.
در تحقیقی - رستگاری نیا، - 1384 به - - بررسی گرایش سرقت و عوامل آن - - پرداخت و عوامل تاثیر گذار در ارتکاب سرقت در بین جوانان در تهران را مورد بررسی قرار داده است و این عوامل را بصورت محیط پرورشی نامساعد و خانوادههای از هم گسیخته، وجود الگو و سرمشق نامناسب، بیکاری و ولگردی، عدم تأمین اقتصادی، عدم حمایتهایمالی و اجتماعی، مهاجرت و نقیصههای روانی و عدم تشخیصامور غلط مشخص کرده است .
بر مبنای یافته های پژوهشی - سلیمی و داوری، - 1386 به - - جامعه شناسی کجروی - - پرداختند که نتایج آن عبارت است از : سرقت در ایران را مورد بررسی قرار دادند و 42 درصد از سارقان تحت بررسی، دوستان منحرف داشته و 75 درصد از آنان با چنین دوستانی رفت و آمد زیاد و طولانی داشتهاند. همچنین در این پژوهش بیان شده است بین اعتیاد به مواد مخدر و سرقت در ایران رابطه معنی دار و مثبت وجود دارد و افراد معتاد بیش ترین سرقتها را از منازل انجام داده اند.
در تحقیقی که توسط - یحییزاده و رحیمی، - 1388 به - - بررسی عوامل مؤثر بر سرقت نوجوانان بزهکار کانون اصلاح و تربیت شهر سنندج - - انجام گرفت با تمرکز بر عوامل اجتماعی، فرهنگی، نقش خانواده و اختلافات خانوادگی و رشد شخصیت را در شکلگیری رفتارهای کج روانه مؤثر میداند. محققین با استفاده از نظریات همنشینی افتراقی و نظریه آنومی با روش عملی مقایسهای تحقیق را انجام دادهاند. نتایج حاصله نشان میدهد که بین پایگاه اقتصادی اجتماعی، حمایت گروهی، ساختار خانواده و برچسبزنی با سرقت رابطه معناداری وجود دارد.
در تحقیقی که توسط - مهرگان و گرشاسبی فخر، - 1390 به - - نابرابری درآمد و جرم در ایران - - پرداختند و با استفاده از تحلیل اقتصادی جرم سرقت، رابطه مثبت و معناداری بین سرقت و نحوه توزیع درآمد در ایران یافتند. همچنین به ارتباط مستقیم بین سرقت با نسبت شهرنشینی، نرخ طلاق و نرخ بیکاری نیز اشاره کردند.
در تحقیقی که توسط - فروزنده و همکاران، - 1391 به - - بررسی عوامل مؤثر بر وقوع سرقت در شهرستان اردبیل و راهکارهای پیشگیرانه - - پرداختند که نتایج آن عبارتند از: عوامل جامعه شناختی نظیر، فقر مادی، نابرابری اجتماعی، بیکاری، فقر فرهنگی، معاشرت با دوستان ناباب، ناکامی منزلتی، گسترش بی رویه شهرنشینی و غیره را جز عوامل بروز سرقت می دانند.
در پژوهشی که - کاوه، - 1391 به - - آسیب شناسی بیماریهای اجتماعی - - پرداخت و بیان نمود که برخی از جوانان برای نشان دادن صفت »کله شقی« و جرأت حادثه جویی که برای آنها بسیار ارزشمند است به بزهکاری روی میآورند و ظاهراً مصرف مواد مخدر یا دست زدن به سرقت او را در چشم همسنهایش، کسی میسازد از این رو فرد با موقعیتهای مساعدی برای ارتکاب جرم روبرو میشود و به دزدی و غارت اموال دیگران دست میزند و اموال مسروقه را با افتخار در اختیار دیگر دوستان میگذارد و بدین وسیله با ایفای چنین نقشی نیاز به تعلق خاطر گروهی خود را برآورده میسازد.
در تحقیقی که توسط - شجاعی، - 1394 به - - عوامل مؤثر بر افزایش سرقت خودرو و ارایه راهکارهای پیشگیری - - پرداخت، حاکی از این است که امنیت، یک امر انحصاری و صرفا مربوط به پلیس نمیباشد، لذا بخشهای جامعه باید در شکلدهی به امنیت سهیم باشند و وظیفه پلیس در این میان ایجاد هماهنگی و رصد کردن معضلات جامعه است در تبیین نظریه پیشگیری وضعی از جرم و در مثلث تکوین جرم، یک رأس مثلث شخص بزهکار و رأس دیگر آن بزه دیده و رأس سوم آن موقعیت یا وضعیت است.
ارایه دهندگان نظریه پیشگیری وضعی معتقدند که پیشگیری اجتماعی به تنهایی ناقص است و باید در کنار آن تدابیر پیشگیرانه ای بکار بسته شود که با فرض وجود بزهکاران تحریک شده، شرایطی ایجاد شود تا موقعیت یا فرصت تقارن زمانی و مکانی میان بزهکاران و آماج جرم به وجود نیاید.
.3 سرقت جوانان در شهرستان گچساران
شهرستان گچساران در جنوب غربی استان کهگیلویه و بویراحمد واقع شده است. مرکز این شهرستان، شهر دوگنبدان می باشد، جمعیت این شهرستان بر اساس سرشماری سال 1390 برابر با 119،217 نفر بوده است.
این شهرستان در جنوب باختری استان کهگیلویه و بویر احمد واقع گردیده و 4683 کیلومتر مربع مساحت دارد و در ارتفاع 720 متری از سطح دریا با مساحتی بالغ بر 18 کیلومتر مربع و در 150 کیلومتری یاسوج قرار گرفته است.
این شهرستان از شمال به شهرستان کهگیلویه، از جنوب به شهرستان گناوه - استان بوشهر - از شرق و شمال شرقی شهرستان ممسنی - استان فارس - و از غرب به شهرستان بهبهان - استان خوزستان - محدود میباشد. زبان مردم گچساران لری و فارسی و ترکی - قشقایی - است و دارای چهار دهستان امام زاده جعفر، لیشتر، بویراحمد گرمسیری و بی بی حکیمه می باشد.
با توجه به پرونده های زندانیان در اداره زندان شهرستان گچساران، بیشترین آمار زندانیهای شهرستان مربوط به جرایم مواد مخدر و سرقت است. با توجه به بررسی پرونده قضایی موجود در دادگستری شهرستان گچساران نشان می دهد که یک هزارو 609 پرونده سرقت به حوزه قضایی این شهرستان در سال 94 وارد شد که این میزان نسبت به سال قبل از آن 25درصد کاهش داشته است - راک نیوز - .
با توجه به آمار و ارقام جرم سرقت در شهرستان گچساران بخصوص در بین جوانان، این پژوهش در جهت تجزیه و تحلیل جرم سرقت در بین جوانان شهرستان گچساران ارائه شده است، نتایج این پژوهش می تواند مورد استفاده نهادی های انتظامی و قضایی در جهت کاهش جرم سرقت در بین جوانان شهرستان گچساران قرار گیرد.
-1-3 روش پژوهش
روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع همبستگی است. توصیفی به این دلیل که هدف آن توصیف کردن شرایط یا پدیدههای مورد بررسی است و برای شناخت بیشتر شرایط موجود میباشد و همبستگی به این دلیل که در این پژوهش رابطه بین متغیرها موردنظر است. در این نوع پژوهش رابطه میان متغیرها براساس هدف پژوهش تحلیل میگردد. این پژوهشها دارای یک متغیر وابسته و یک یا چند متغیر مستقل هستند که میزان اثر متغیرهای مستقل در متغیر وابسته از طریق آزمونهای آماری مشخص میشود.
-1 متغیرهای مستقل: متغیرهای مستقل پژوهش حاضر عبارتند از سابقه کیفری، سن، محل سکونت، شرایط محیطی، میزان تحصیلات.
-2 متغیر وابسته: متغیر وابسته پژوهش حاضر عوامل موثر بر سرقت جوانان، عوامل فرهنگی، عوامل اجتماعی، عوامل خانوادگی و عوامل اقتصادی میباشد.
-2-3 جامعه آماری
جامعه آماری به مجموع افراد یا عناصر که دارای ویژگی یا ویژگیهای مشترکی هستند و پژوهش درباره آنها انجام میشود، اطلاق میگردد
در پژوهش حاضر کلیه جوانان 30-18 ساله شهر گچساران که مرتکب جرم سرقت شده اند و در زندان به سر برده یا آزاد شدهاند می باشد. با توجه به محرمانه بودن اطلاعات میزان دقیق جامعه آماری اعلام نگردیده است.
