بخشی از مقاله
چکیده
یکی از کار بردي ترین و موثر ترین راه ها براي تحقق پایداري و زندگی دوست دار محیط زیست حتی در یک محیط شهري تهویه ي طبیعی می باشد. تهویه ي طبیعی یکی از مؤثرترین روش هاي تامین آسایش غیر فعال محسوب میشودزیرا قابلیت به کارگیري در ساختمان هاي بزرگ و پیچیده را دارا می باشد و در همه ي اقلیم ها قابل استفاده است.تهویه ي طبیعی در بناهاي آموزشی هم ساز با اقلیم علاوه بر اینکه به کاهش مصرف منابع منتج میگردد به طور مستقیم بر وضعیت سلامت و یادگیري دانش آموزان از محیط پیرامون تاثیر میگذارد.
تحقیق حاضر با هدف ارزیابی فواید تهویه ي طبیعی در آسایش حرارتی و کیفیت فضاهاي داخلی در ساختمان هاي آموزشی به ارایه ي راهکارهاي مناسب براي طراحی فضاي آموزشی میپردازد. روش تحقیق کیفی بوده و به صورت توصیفی_تحلیلی انجام شده است. از این رو نقش چیدمان کلاس ها,فضاهاي ارتباطی,مصالح,جداره ها,راهروها,ارتفاع کلاس ها,رنگ سطوح,ارتفاع بنا و فاکتور هاي فیزیکی و اجتماعی در کیفیت تهویه ي فضاي داخلی بنا مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج این تحقیق تأثیر آسایش حرارتی بر فعالیت دانش آموزان در مدارس و ارایه پیشنهاداتی جهت بهبود کیفیت فضاها را نشان می دهد.
.1مقدمه
اهمیت فضاي مدارس درسلامت فیزیکی و روانی دانش اموزان و عدم توجه کافی به تهویه طبیعی و کیفیت فضاي داخلی در مدارس ایران نیازمند بازنگري عمیق به منظور بهبود کیفیت بناهاي آموزشی می باشد.کشور ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی و ویژگی هاي آب و هوایی,داراي اقلیم هاي مختلفی است.این موضوع سبب شده تا یکی از معیارهاي مهم در طراحی ساختمانها,توجه به ویژگی هاي اقلیمی مناطق مختلف باشد. نیاز ساکنین یک ساختمان به آسایش حرارتی,بصري و صوتی نیز,بسته به نوع ساختمان و اقلیم متفاوت است.
تحقیق در باره تاثیرکیفیت آسایش حرارتی بر فعالیت دانش آموزان در مدرسه اولین بار در سال 1950 شروع شد. آسایش یک وضعیت روانی است که به وسیله ي احساس رضایت در افراد و فاکتورهاي فیزیکی شامل سن,جنس, کاراکتر ساکنین, زیستی, شیمیایی, رنگ و دماي سطوح, رطوبت نسبی, شدت جریان هوا, بو, آلاینده هاي خاص و فاکتورهاي اجتماعی مانند نوع فعالیت, لباس و ... که مخصوصا در ساختمانهاي آموزشی مهم تر هستند, تغییر می کند.
بارهاي حرارتی مربوط به تراکم ساکنین,بوي بدن,رطوبت, CO2 و دیگر آلودگی ها مشکلاتی هستند که داتش آموزان اغلب در طول تحصیل که مدت زمان زیادي از دوره ي رشدشان را در بر دارد با آن مواجه اند.و از آنجاییکه دانش آموزان در سنین رشد قرار دارند و مجبور به تنفس هواي بیشتري نسبت به وزن بدنشان هستند,تاثیرات محیطی بر آنها نه تنها در مدت تحصیل بلکه در تمام عمر باقی خواهد ماند.در این پژوهش با توجه به الگوهاي پایدار معماري مدارس به بررسی ساختار فیزیکی بنا درتهویه طبیعی سیستمهاي تهویه طبیعی مانند بادگیر می پردازیم.سپس راهکارهایی براي افزایش جریان هوا و تهویه طبیعی مراکز آموزشی وتاثیر آن بر یادگیري دانش آموزان ارائه خواهد گردید تا بتوان در مصرف انرژي در این ساختمانها صرفه جویی نمود.
2. مبانی نظري
1.2 پیشینه ي تحقیق
دهه ي 70 میلادي در قرن گذشته را میتوان دهه ي آگاهی یافتن از بحران هاي زیست محیطی نامید. - محمودي - 90_ 1383این مسئله سبب شد تا در سه حیطه اجتماع,منابع محیطی ومهارتهاي طراحی در مباحث مربوط به توسعه وارد گردد.از آنجا که حوزه ي معماري طراحی %50مصرف انرژي را به خود اختصاص داده است لذا طراحی بناهاي همساز با اقلیم مورد توجه قرار گرفت. - فرهاد - 25_1388بناهاي آموزشی %10 از مصارف انرژي در بخش ساختمان را به خود اختصاص میدهند. - فاضلی - 2_1391
2-2 تهویه طبیعی
تهویه ي طبیعی: جابه جایی هوا,در اثر اختلاف فشار اتفاق می افتد یعنی به هم خوردن حالت تعادل از شرایط زیر ناشی میشود
1: اختلاف دمایی
2: بادهاي طبیعی
3: وسایل تهویه و هواکشی
تهویه ي طبیعی در ساختمان به دو صورت افقی و عمودي انجام میشود:
- 1 تهویه ي عمودي تابع اثر دودکشی است که در آن هواي بیرون از سطوح زیرین وارد ساختمان شده و به دلیل اختلاف دما و چگالی به بالا صعود کرده و از معابر فوقانی پیش بینی شده خارج میشود
- 2 روش افقی که به دلیل قطع نمودن ساختمان به وسیله ي جریان هوا آن را تهویه ي متقاطع نیز می نامند,هوا از معبري وارد شده و به دلیل اختلاف فشار مثبت و منفی در دو سمت از سوي دیگر خارج میشود.به عبارت دیگر جریان طبیعی هوا را میتوان ناشی از اختلاف دما و اختلاف فشار دانست.تهویه ي عمودي به طور عمده تحت تاثیر اختلاف دما و تهویه ي افقی تحت تاثیر اختلاف فشار است.
- تهویه طبیعی به وسیله ي گردش طبیعی هوا در بنا در اقلیم گرم و خشک - 2_1392 بهینه سازي مصرف انرژي نباید به هواي داخلی و خارجی تقسیم شوند.مهم نیست یک ساختمان به چه میزان در مصرف انرژي بهینه است,سلامتی ساکنین و میزان عملکرد ذهنی و فیزیکی آنان در محیطی که احتیاجات شرایط آسایش آب و هوایی,بصري و صوتی آنان تامین نشده است برقرار نخواهد شد.دانش آموزان نسبت به این مشکلات بسیار حساس هستند و سیستم ایمنی بدن با این شرایط نمیتواند بهبود پیدا کند.به همین دلیل ارائه ي میزان شرایط آسایش بصري,صوتی و آب و هوایی در اینگونه ساختمان ها بسیار مهمتر و اساسی تر از سایر ساختمان ها است.
اما همانگونه که گفته شد راه مشخصی وجود ندارد که بتوان همزمان هر سه گزینه ي بهینه سازي مصرف انرژي,کیفیت هواي داخلی و آسایش حرارتی را رعایت کرد.لازم است که در ساختمان هاي مدارس راه حل هاي بهینه در جهت کارایی آسایش حرارتی و کیفیت هواي داخلی بوجود آورد.امروزه بیشتر استراتژي هاي غیر فعال در زمینه ي بهینه سازي مصرف انرژي در موضوعات گرماسازي و سرماسازي و مسائل آب و هوایی به کار میرود.تهویه ي طبیعی راه حل بسیار آسان وارزان قیمت است.
این استراتژي غیر فعال سرماسازي در ساختمان هاي مدارس که نیا زبه تهویه ي زیادي وجود دارد و همچنین مسائل و مشکلاتی از قبیل مصرف انرژي بالا,ایجاد سرو صدا ي زیاد و نیاز به تعمیرات که در پشت سیستم هاي مکانیکی وجود دارد,تهویه طبیعی را به یک راه حل بی نظیر تبدیل میکند. گرماي بیش از حد تولید شده توسط دستگاه هاي گرماساز و پنجره هاي بزرگ میتواند توسط جریان هواي خارج از ساختمان,با جریان هواي گرم داخل تعویض گردد که در این صورت هواي داخل توسط جریان سریعی که وارد ساختمان میشود به سرعت خنک میگردد.
