بخشی از مقاله
چکیده:
سازمان یاددهنده سازمانی است که یاددهی و یادگیري همه روزه درکالبد فعالیتهاي سازمان انجام می پذیرد. در این راستا رهبران سازمانهاي یاددهنده، رسالت خود را در آموزش افراد جستجو می کنند، آنها آموزش می دهند، زیرا از نظر آنان آموزش بهترین روش توسعه کارکنان و استفاده از ایده هاي هوشمندانه آنان درحل مسائل سازمان است. بر این اساس هدف از این مقاله روشن نمودن مفاهیم و ویژگی هاي سازمان هاي یاددهنده است و نحوه ي رهبري این سازمانها است.
پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی به گردآوري اطلاعات کتابخانه اي، شامل شناسایی، مطالعه، طبقه بندي اطلاعات، تجزیه و تحلیل آنها و جمع آوري اطلاعات در خصوص موضوع مورد مطالعه پرداخته است. نتایج پژوهش نشان داد که اولاً سازمان هاي یاددهنده، الزاما باید یادگیرنده نیز باشند و ثانیًا در سازمان هاي یادگیرند واقعی نمیتوان بین یادگیرنده و یاددهنده، تمایز قائل شد زیرا از تمام اعضاي سازمان انتظار می رود که به یکدیگر یاددهند و از یکدیگر یاد بگیرند، بنابراین مدیران و رهبرانی که در سازمان هاي یاددهنده فعالیت می نمایند مانند یک مربی، با یاددهی مداوم، در کارکنان سازمان ایجاد انگیزه می نمایند و به شکوفایی استعدادها و توانایی کارکنانشان در تصمیمات سازمانی منجر می شود.
مقدمه:
سازمان ها همواره تحت تأثیر عوامل محیط پیرامونی می باشند که از آن با عنوان عوامل تأثیر گذار، یاد می شود و این عوامل و متغییرها غالباً کمتر تحت نظارت و کنترل سازمان می باشد. چنانچه سازمانی بتواند این عوامل محیطی تأثیر گذار را درست شناسایی و کنترل کند و از پیچیدگی آن ها بکاهد، بهتر می تواند ماندگاري خود را تداوم بخشد، از این رو مناسب ترین روش براي حفظ حیات سازمانی، جلوگیري از زوال و کسب امکان غلبه بر رقبا در سازمانهاي امروزي، افزایش و اشاعه دانش، مهارت و بینش میان رهبران و کارکنان سطوح مختلف سازمان است، افزایش دانش و مهارت در افراد یک سازمان سبب می شود تا در محیط بسیار متغیري که سازمانهاي امروزي دارند، افراد سازمان بتوانند به صورتی کارآمدتر مسائل را بررسی نموده و بهترین تصمیمات را با کمترین ریسک ممکن اتخاذ نمایند.
مفهوم سازمان یادگیرنده توسط پیتر سنگه، در سال 1990 و با انتشار کتاب پنجمین فرمان مطرح شد و براي اولین بار، توسط تیچی استاد رفتار سازمانی و مدیریت منابع انسانی دانشگاه میشیگان بکار برده شد. او در کتاب هاي موتور رهبري و چرخه رهبري خود، تصویر روشنی از سازمان یاددهنده و اینکه چگونه یک رهبر می تواند یاددهنده و یادگیرنده اثربخشی باشد، ارائه نمود - محمدآبادي، . - 1389 تیچی و کوهن - 2004 - در مطالعات خود، پس از تجزیه و تحلیل برخی از شرکت هاي جهانی نظیر جنرال الکتریک، پپسی، آلید سیگنال و کوکاکولا دریافتند که سازمان هاي یاددهنده منسجم تر از سازمان هاي یادگیرنده می باشند، زیرا بر این عقیده اند که هرکسی در سازمان بایستی به طور مستمر دانش ها و مهارت هاي جدید را کسب کند. سازمان یاددهنده از مدیران ارشد می خواهد که آموخته هاي خود را به دیگران بیاموزد. در این دیدگاه، مدیر، یک مربی است.
وظیفه او ایجاد انگیزه و تجهیزکردن افراد معمولی سازمان است تا با شکوفا شدن توانائی هاي بالقوه و پرورش آنها، کارهاي فوق العاده انجام گیرد و این تکامل می تواند تدریجی باشد نه ناگهانی - امیري، حیاتی، . - 1387 با توجه به آنچه گفته شد مساله اصلی این است که در بسیاري از مواقع ایده ي سازمان یاددهنده مورد پذیرش اکثریت افراد قرار می گیرد اما مانع اصلی ایجاد یک سازمان یادگیرنده این است که از سویی مدیران سازمانها توجه چندانی به یاددهنده شدن سازمان نمی نمایند، آنان به شیوه هاي مدیریت کلاسیک سازمان خود را هدایت می نمایند به نحوي که در دنیاي پرشتاب کنونی که نیمه عمر دانش به سرعت کوتاه می شود، کارکنان این سازمانها پس از مدتی از سرمایه هاي علمی تهی می گردند، این افراد روز به روز در سازمانها بی انگیزه تر و ناکارآمدتر شده و خلاقیتی از خود نشان نمی دهند، از سویی دیگر نیز افراد سازمانی درك واقعی از نوع مشارکتی که براي ساختن چنین سازمانی لازم است، ندارند.
لذا از آنجا که ادامه حیات سازمانها در دنیاي پر رقابت امروزي ضرورتی انکارناپذیر است، سازمانهاي امروزي باید از طریق اصلاح مسیر خود، به توانمندسازي کارکنان خود بپردازند، در این خصوص، پرداختن به مساله سازمان هاي یاددهنده ضرورت می یابد. لذا این وظیفه رهبران سازمانی است که سازمان یادگیرنده را به صورت واقعی، عملی و فراگیر به مردم معرفی کنند. رهبري در سازمان یادگیرنده کاملاً با تصمیم گیرندة کاریزماتیک در سازمان هاي سنتی، متفاوت است. رهبران در این سازمان ها، "طراح، معلم و خدمتگزارند" و در نهایت رهبران در چنین سازمان هایی مسئول ساختن سازمانی هستند که کارکنان در آنها به طور مداوم براي شکل دادن به آینده، توانایی هاي خود را توسعه می دهند - سنگه، . - 1990
