بخشی از مقاله
چکیده
فلسفه سیستم تولید به موقع برای اولین بار در دهه 1950 میلادی توسط تاییچی اهنو در کارخانه تویوتا توسعه یافت که هدف آن برآورده ساختن تقاضای مشتریان با حداقل تأخیر بود. پس از آن در اوایل دهه 1970 بسیاری از کارخانجات ژاپنی این سیستم را پیاده کردند. سیستم تولید به موقع یک سیستم مبتنی بر کشش تقاضا است که در آن یک قطعه زمانی خریداری و یا تولید می شود که علامتی از مصرف کننده آن دریافت شده باشد. استفاده درست از سیستم تولید به موقع منتج به افزایش در کیفیت و بهره وری و کارایی می شود، ارتباطات را بهبود می بخشد و همچنین هزینه ها و اتلافات را کاهش می دهد. اجرای سیستم تولید به هنگام به طور تدریجی بوده و مستلزم صرف زمان طولانی می باشد. این سیستم در صورتی به موفقیت میرسد که تک تک افراد سازمان در آن مشارکت کنند، برنامهها و روندها جهت دستیابی به حداکثر بازده و کارایی طراحی شده باشند و کیفیت محصولات و برنامههای زمانی تولید مطابق با تقاضای مشتریان، برنامهریزی شده باشند. هدف پژوهش حاضر مروری بر مبانی نظری و مفاهیم مرتبط با سیستم تولید به موقع می باشد.
کلمات کلیدی: سیستم تو لید به هنگام ، سیستم مدیریت به هنگام موجودی ها، خرید به هنگام، کانبان
.1 مقدمه
نیاز به بهبود مداوم فرایند تولید در اقتصاد امروز، به عنوان یک ضرورت مورد توجه بسیاری از بنگاههای اقتصادی قرار گرفته است. به کارگیری نظامهای تولید نوین نظیر نظام تولید به موقع1 ، در شرایط چالشی کسب و کار ضروری است . اهداف کلی نظام تولید به موقع، ارائه کالا یا خدمتی که مشتریان نیازمند آن هستند، تحویل کالاها و خدمات در زمانی که مشتریان به آن احتیاج دارند، کاهش زمان تحویل کالاها و خدمات، بهبود قابلیت تولید، کاهش زمان گردش تولید، استفاده موثر و کارآمد منابع، حذف و محدود کردن ضایعات و فعالیتهای بدون ارزش افزوده، حداقل نمودن موجودی و کاهش فرایند انجام کار، کاهش هزینه و افزایش سود از طریق ارتقاء رضایت مشتری، ضمانت خدمات و تعهد کیفیت کالاها و خدمات است . نظام تولید به موقع به عنوان یک رنسانس در تکنیک های تولید در ایالات متحده تلقی گردید و اولین بار به عنوان یک فلسفه مدیریت ژاپنی ارائه شد.
در ادبیات مورد مطالعه، تعاریف متعددی برای تولید مبتنی بر JIT ارائه شده است. بسیاری از تعاریف با یکدیگر تناسب ندارند Cowton and Wail - 1994 - نتیجه گرفتند که تعریف یکسان برای JITتاکنون ارائه نشده است .در این مطالعه براساس تعریف ارائه شده توسط - 1997 - Gordon نظام تولید به موقع JITعبارت از نظامی است که برای تولید کالا، به عنوان یک مرحله از مراحل تولید و فروش تلقی می شود که بر حداقل نمودن فعالیتها یا عدم استفاده از منابعی که ارزش افزودهای در تولید ایجاد نمی نماید، تاکید دارد .در عمل JIT بر حداقل نمودن منابع اضافی مورد نیاز جهت کارآمد نمودن عملیات، تاکید دارد. مدیران شاغل در محیط JIT برای جلوگیری از مشکلاتی نظیر، مواد خام معیوب، انحراف تولید و بینظمی در جدول عرضه و تقاضا، ابزار حمایتی در اختیار ندارند و در نتیجه آنها قادر نیستند، عدم کارایی پنهان در تولید را شناسایی نمایند - رهنمای رودپشتی، . - 1385
اجزای یک سیستم تو لید به هنگام عبارتند از منابع انعطاف پذیر ، استقرار سلولی، سیستم تولید کششی، کنترل تو لید به وسیله کانبان ، تولید در دسته های کوچک ، زمانهای راه اندازی سریع، سطوح تولید یکپارچه، کیفیت در منبع، نگهداری بهره ور جامع، شبکه عرضه کنندگان. مفهوم اصلی این سیستم ارائه محصول مورد نیاز در زمان درست و با کیفیت مناسب می باشد . سیستم تولید به هنگام می تواند به عنو ان فلسفه ای مطرح شود که درصدد است تا همه ابعاد فرایندهای تو لید از ورود مواد تا تو لید و تحو یل را یکپارچه کند . این فلسفه می تواند با کاهش ضایعات در تو لید، بهره وری را بهبود بخشد و ارزش افزوده شده به محصول را افزایش دهد . یکی از عناصر سیستم تولید به هنگام کانبان است که ابزاری برای کنترل سیستم تولید کششی می باشد - محقر و مروتی شریف آبادی، . - 1385
.2 رویکردها و نگرش ها به سیستم تولید به موقع - JIT -
JIT را می توان از سه نظر متفاوت مشاهده کرد:
✓ دیدگاه نخست سیستم کنترل کف کارگاه در JIT بوده و به واسطه استفاده از کارت های کابنان نمایان ترین جلوهاز رویکرد JIT را دارا می باشد.تکنیک کابنان، شروع به تولید و جریان مواد را با هدف تولید مقدار صحیحی از اقلام - و قطعات، زیر مونتاژها یا قطعاتخریدنی دقیقا در محل صحیح و دقیقا در زمان صحیح کنترل می نماید.
✓دیدگاه دوم ایجاد زمینه مناسب برای بکارگیری کابنان بوده که مجموعه ای از تکنیک در زمینه محصول و فرآیندهای تولیدی است. ایجاد این زمینه، امکان پیاده سازی سیستم کابنان را تضمین می نماید.این مجموعه تکنیک ها شامل طراحی سیستم تولیدی، تمرکز بر روی موارد مرتبط با بازاریابی، فروش، طراحی محصول، مهندسی فرآیند، مهندسی کیفیت، چیدمان کارخانه، و مدیریت تولید بوده، تا اجرای JIT را تسهیل نماید.
✓ سومین و مهمترین دیدگاه یا سطح، فلسفه تولیدی JIT می باشد که پایه و مبنای طراحی، آماده سازی و اجرای سیستم تولیدی JIT مجموعه ای از استراتژهایی اساسی تولیدی می باشد که هنگامی که بکار بسته می شوند پایه سیستم JIT را شکل داده و بکارگیری سیستم کابنان را تسهیل می نمایند - سعیدی - .
3.اهداف کلی سیستم تولید به موقع - JIT -
اهداف کلی سیستم تولید به موقع عبارتند از: - هومن، - 1383
1.ارائه کالا یا خدماتی که مشتریان به دنبال آن هستند و بدان نیاز دارند.
2.تحویل کالا یا خدمت زمانی که مشتریان به آن احتیاج دارند.
3.کاهش زمان تحویل کالاها و خدمات
4.بهبود قابلیت تولید کالاها و خدمات
5.بهبود تکنولوژی فرایند تولید
6.کاهش زمان گردش تولید
7.استفاده موثر و کارا از سرمایه انسانی
8.حذف و محدود کردن ضایعات و مواد زائد
9.حداقل نمودن موجودی و کاهش فرایند انجام کار
.10 کم کردن هزینه قبول ضمانت خدمات و تعهد کیفیت کالاها و خدمات
4.فوائد و موانع کاربرد سیستم تولید به موقع - JIT -
فوایدی به کارگیری JIT به وسیله رام سی،سوهال و سامسون، - - 2001 گزارش شده است:
که شامل موارد زیر است:
✓کاهش موجودی مواد خام در فرآیندکار و فهرست کالاهای تکمیل شده.
✓ کاهش زمان کلی.
