بخشی از مقاله
چکیده
استان خراسان حنوبی، پهناورترین استان کشور می باشد که با ساختارهای متنوع زمین شناسی، زیستگاه های گیاهی و جانوری بیشترین پتانسیل را در صنعت زمین گردشگری داراست. رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز بر ضرورت تلاش در جهت زدوده شدن محرومیت ها از مناطق جنوب خراسان تاکید کرده اند. تعریف علمی تام هوز از زمین گردشگری، ارائه امکانات خدماتی و تفسیری به منظور قادر ساختن گردشگران به کسب دانش و درک زمین شناسی و فراتر از درکصرفاً زیبایی های محض یک مکان است.
جاناتان تورتولوت سردبیر مجله نشنال جئوگرافی هرنوع میراث را به شرط استفاده پایدار برای ارتقاء رفاه مردم و هویت مکانی "ژئوتوریسم" زمین گردشگری نامگذاری کرده است. امری کاظمی نیز گردشگری آگاهانه و مسئولانه در طبیعت با هدف تماشا و شناخت پدیدهها و فرایندهای زمین ساختی و آموختن نحوه شکلگیری و سیر تکامل آنهاست می داند. در این مقاله ضمن معرفی پتانسیل های موجود، راهکارهایی مانند آموزش گردشگری و علی الخصوص زمین گردشگری، راه اندازی کمپ های دائمی، مسیرهای دستیابی به پدیده های جذاب زمین شناسی و ورزش زمین گردشگری ارائه شده است. سعی بر توسعه پایدار منطقه و محرومیت زدایی از شرق ایران است.
مقدمه:
رهبر معظم انقلاب اسلامی1، وجود استعدادهای فراوان انسانی و طبیعی را در منطقه خراسان جنوبی خاطر نشان کردند و ضرورت احیای این استعدادها را به عنوان یک دستور اسلامی، مورد تاکید قرار دادند. ایشان بر ضرورت تلاش در جهت زدوده شدن محرومیت ها از این خطه تاکید کردند. استان خراسان جنوبی در شرق ایران - شکل - 1 واقع شده و مرکز آن، شهر بیرجند2 است. مساحت این استان 193،151 کیلومتر مربع است که از این نظر سومین استان ایران است. بر اساس سرشماری سال 1390، جمعیت آن برابر با 192،732 نفر3 میباشد و از این نظر 28اُمین استان کشور است. طول جغرافیایی آن 32 درجه و 86 دقیقه و 53 ثانیه و عرض جغرافیایی آن 59 درجه و 21 دقیقه و 64 ثانیه ست.
این استان دارای 11 شهرستان، 25 بخش، 61 دهستان و 28 شهر است. شهرستانهای این استان عبارتاند از: بیرجند، فردوس، طبس، قائنات، نهبندان، سربیشه، درمیان،سرایان، بشرویه، زیرکوه، خوسف. پس از بیان اطلاعات جغرافیایی استان، به ذکر تاریخچه زمین گردشگری4 وبخشی از تعاریف آن می پردازیم. زمین گردشگری از دو بخش ژئو و توریسم تشکیل شدهاست. ژئو شامل جاذبههای زمین شناسی، ژئومورفولوژی و میراث در جهان مدرن امروزی تام هوز از انگلستان نخستین تعریف علمی خود را از ژئوتوریسم5 در سال 1995 بصورت ذیل ارائه کرد:» ژئوتوریسم ارائه امکانات خدماتی و تفسیری به منظور قادر ساختن گردشگران به کسب دانش و درک زمین شناسی و ژئومورفولوژی - با مشارکت آنها در توسعه ی علوم زمین - ، فراتر از درکصرفاً زیبایی های محض یک مکان است.
« تعاریف معدودی برای زمینگردشگری در ایران ارائه شده که از مهمترین آنها می توان به تعاریف نکوئی صدری - 1388 - 6 و امری کاظمی - 1388 - 7و شایان - 1385 - 8 اشاره کرد: گردشگری دانش محوری است که از تلفیق میان رشتهای صنعت گردشگری با حفظ و تفسیر جاذبههای طبیعت بی جان - همراه با مسایل فرهنگی مرتبط با آنها - در قالب ژئوسایت به عموم مردم بوجود می آید.گردشگری آگاهانه و مسئولانه در طبیعت با هدف تماشا و شناخت پدیدهها و فرایندهای زمینشناختی و آموختن نحوه شکلگیری و سیر تکامل آنهاست. علم بررسی و بهرهگیری از شکلهای ناشی از فرآیندهای بیرونی در جهت توسعه گردشگری است.
جاناتان تورتولوت- سردبیر مجله مسافران ملی جغرافیایی - نشنال جئوگرافی - و روزنامه نگار و عکاس بخش توریسم پایدار - هرنوع میراث را به شرط استفاده پایدار برای ارتقاء رفاه مردم و هویت مکانی ژئوتوریسم نامگذاری کرده است و افزودن پیوند " ژئو" بصورت حربه تبلیغاتی برای جلب نظر جامعه آمریکا به مفهوم پایداری بوده است. گردشگری از عوامل اصلی توسعه پایدار در سطوح اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی است. ژئوتوریسم زیر مجموعه توریسم پایدار بوده و هدف آن حفظ منابع زمین گردشگری و توسعه گردشگری در مقاصد متفاوت و بسیار است، یعنی هدایت گردشگران به نحوی که ژئوسایت مورد بازدید برای نسلهای آینده حفظ و قابل استفاده باشد. در این مقاله سعی شده است ضمن بیان مزایای طبیعی و معرفی پتانسیل های جدید با هدف محرومیت زدایی، از تکرار مکررات کاسته شود.
