بخشی از مقاله
چکیده
گردشگری براساس تعریف سازمان جهانی گردشگری، به کلیه فعالیت های افرادی اطلاق میشود که به مکانهایی خارج از محیط عادی خود، به منظور گذراندن ایام فراغت، انجام کار و سایر هدفها، برای مدت کمتر از یک سال میروند. بسیاری از کشورها، صنعت گردشگری را به عنوان یکی از منابع درآمدزایی خود میدانند و همواره میکوشند آن را توسعه دهند، اما توسعه این صنعت، بدون توسعه امکانات زیر بنایی و ایجاد زیر ساختهای مناسب، امکانپذیر نیست.گردشگری از مهمترین فعالیت های انسان معاصر است که همراه با به وجود آوردن تغییراتی شگرف در سیمای سرزمین، اوضاع سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و روش زندگی انسانها را دگرگون میسازد. همچنین این مقوله یکی از عوامل بسیار مهم در راستای تبادل فرهنگی و آشنایی با ملل دیگر از ابعاد متعدد طبیعی، فرهنگی و...میباشد.
استان چهارمحال بختیاری به دلیل برخورداری از مواهب خدادادی همچون طبیعت زیبا، هوای مطلوب،به ویژه در فصول بهار و تابستان،زیستگاههای حیات وحش، فضاهای روستایی و عشایری، آثار تاریخی و باستانی، صنایع دستی بسیار زیبا، جاذبههای علمی فراوان، امکانات ورزشی گوناگون و...پذیرای گردشگران زیادی از سراسر ایران است.از جمله مهمترین مناطق گردشگری استان به تالاب بین المللی چغاخور، چشمه دیمه، چشمه کوهرنگ، چشمه برم لردگان، آبشار آتشگاه، آبشار دره عشق، آبشار تونل کوهرنگ، غار سراب و پیر غار اشاره کرد که بسیار جذاب و دیدنی است. در زیر به معرفی این جاذبههای طبیعی دیدنی پرداخته میشود.
واژه های کلیدی: چهارمحال بختیاری، گردشگری، تالاب بین المللی چغاخور، چشمه دیمه، چشمه کوهرنگ، چشمه برم لردگان، آبشار آتشگاه، آبشار دره عشق
مقدمه
انسان و زمین دو واژه در هم تنیده هستند که تاریخی طولانی را با هم گذراندهاند و انسان چنان شیفته ماءوا و آشیانه خود است که میخواهد کنجکاوانه وقایع پیش از بودن خود را نیز بداند و چهره زمین را از کودکی آن بشناسد. زمین گردشی - ژئوتوریسم - از سه کلمه ژئو به معنی زمین، تور به معنی گردش و ایسم به معنی مکتب تشکیل شده است که در کل به معنی زمین گردشی است که زیر شاخه بوم گردشگری - اکوتوریسم - بوده و بعد از موضوع زمین پارکها - ژئوپارکها - از سال 2000 میلادی، مورد توجه یونسکو قرار گرفت. امروزه گردشگری و جذب گردشگر به عنوان یکی از مسائل مهم در شناساندن پتانسیل های یک منطقه و جذب سرمایههای خارجی در کشورهای جهان مطرح است به طوری که در برخی کشورهای جهان مطرح است به طوری که در برخی کشورها، برای گسترش فعالیتهای مربوط به جذب گردشگر و ایجاد زیرساختهای مناسب برای فعالیت در این زمینه اقدام به تشکیل وزارتخانههایی با این عنوان کردهاند.
در زمین گردشگری به عنوان زیر مجموعه مهم بوم گردشگری سعی میشود پدیدههای طبیعی و تماشایی زمینشناسی،چه از نظر تخصصی و چه از لحاظ جاذبههای عمومی، برای معرفی به گردشگران مورد بررسی قرار گیرند. در واقع هر محلی که به خاطر شرایط ویژه خود مانند پدیدههای زمینشناسی، زیست محیطی، پوشش گیاهی و دیگر زیباییهای طبیعی مورد بازدید قرار گیرد در زمین گردشگری میگنجد. شاید بتوان ایران را به عنوان یکی ازکشورهایی مطرح کرد که از نظر رخدادهای متعدد در دورانهای مختلف زمینشناسی، پدیدههای جذاب زمینشناسی را شامل میشود و این مهم مربوط به نقطه خاصی از کشور نمیشود، بلکه در کل ایران گسترده است.قدیمیترین سنگهای استان جهارمحال و بختیاری متعلق به دوران پرکامبرین است که مشتمل بر سنگ-های دگرگونی وآذرین نیمیباشند.
جدیدترین رسوبها نیز مربوط به دورهی کواترنر بوده که در رودخانهها به صورت شن، ریگ و قلوه سنگ در مسیر مسیلها دیده میشوند. زمینهای مربوط به پرکامبرین تحت تاثیر پدیدهی کوهزایی دچار تغییر شکل و دگرگونیهای مهمی شده است و تودههای آذرین درونی متنوعی در آن تشکیل شده است. زمینهای دورهی ترشیاریبه صورت مناطق ناهموار و کوهستانهای به هم فشرده و مرتفع در مناطق غربی استان گسترده شدهاند. زمینهای مربوط به دورهی کواترنرز به صورت مخروط افکنه، پادگانههای آبرفتی و پهنههای نسبتا هموار بوده و دشتهایی را ایجاد کردهاند.این استان در حاشیهی غربی صفحهی قارهای ایران و در مجاورت گسل زاگرس واقع است و از دو واحد ساختاری زاگرس - بخش عمدهای از استان - و سنندجBسیرجان - بخش کوچکی از شمال شرقی استان - تشکیل شده است.
زاگرس، در محدودهی استان متشکل از دو زیر واحد به نامهای زاگرس چینخورده زاگرس خارجی - و زاگرس مرتفع - زاگرس داخلی - است. بخش جنوبی و جنوب غربی استان در پهنه زاگرس چین خورده قرار داشته و از کوهها و درهها تشکیل شده است. بخش مرکزی استان نیز در منطقهی زاگرس مرتفع قرار دارد که از نقاط همجوار خود بلندتر میباشد. عرض زاگرس مرتفع در شمال غربی استان - زردکوه - حدود 15 کیلومتر ودر مرکز استان بیش از 30 کیلومتر است. در این بخش درههای باریک فرو افتاده و تالابهای کوچک میان کوهستانی به چشم میخورد. از درههای کشیده میتوان درهی بازفت، کوهرنگ،منج،ونک،سبزکوه واز فرو نشستها میتوان دشت-های جونقان، فارسان، چغاخور، شلمزار و سولگان را نام برد. اغلب این سرزمینها در اثر عملکرد گسلها به وجود آمدهاند.
مواد و روشها
ناحیه مورد بررسی با میانگین ارتفاع 2153 متر از نظر توپوگرافی یک سرزمین مرتفع کوهستانی است. بر این اساس حدود 85 درصد را دشتها و تالابها را دربر میگیرد. بلندترین نقطهی استان در شمال غربی، زردکوه با4221 متر و کم ارتفاع ترین نقاط آن در بخشهای جنوب غربی، محل خروج کارون با ارتفاع حدود 800 متر است.ناهمواریهای استان در نتیجهی حرکات کوهزایی به ویژه برخورد صفحهی عربستان به ایران مرکزی در اواخر دورهی ترشیاری به وجود آمده و به صورت قطعی تثبیت شد و سپس در طول دورهی کواترنر تحت تاثیرعوامل فرسایش به صورت کنونی درآمده است. روش مطالعه براساس مطالعات زمینشناسی استوار بوده است. در این روش دقت شده تا بهترین و مهمترین جاذبههای استان چهارمحال و بختیاری در محدوده جغرافیایی فوق معرفی شود.
بحث
مهمترین جاذبههای طبیعی استان عبارتند از:چشمههای فراوان معدنی - شور وشیرین - ، تالابها، رودخانههای آرام و خروشان، آبشارها، غارهای آهکی، هوای مطبوع در فصول بهار و تابستان، کوههای مرتفع، جنگلها، مراتع و ...میباشد. با توجه به این که این استان از نظر آب و هوا جز چهار استان دارای بهترین شرایط در کشور محسوب میشود، جاذبههای طبیعی استان را میتوان به فصول مختلف نیز تقسیم کرد. زیباترین فصل جهت بازدید از مناظر طبیعی استان، بهار است. در این فصل، طبیعت سرسبز به همراه چشمههای فراوان و هوای متبوع،مناظر چشم نازی را ایجاد مینماید، به طوری که 89 درصد گردشگران وارد شده به استان در سال 1387 در فصل بهار به استان سفر کرده و در فصل زمستان فقط 1 درصد گردشگر به استان وارد شدهاند. در زیر به چند ×نمونه از مهمترین چهرههای ریخت شناسی که هر سال صدها گردشگر را به این منطقه میکشاند،میپردازیم.
-1 تالاب بینالمللی چغاخور
تالاب بینالمللی چغاخور حدود 2300 هکتار مساحت دارد و در دامنه ارتفاعات سه هزار و830 متری' برآفتاب ' و ' کلار' در نزدیک شهر ' بلداجی ' قرار دارد .فاصله تالاب تا مرکز چهارمحال و بختیاری 60 کیلومتر است و ویژگی منحصر به فرد این تالاب، زیست نوعی ماهی به نام ' ماهی گورخری ' است. چشمانداز بدیع و پرواز پرندگان مهاجر و بومی، این تالاب را در ردیف یکی از کانونهای مهم جذب گردشگری کشور و چهارمحال بختیاری قرار دادهاست.با این حال چغاخور نیز مانند بسیاری از تالابهای کشور با خطر رو به روست، اما خطری که چغاخور را تهدید میکند نه بیآبی که غرق شدن در آب است. رشته کوه زیبای کلار نیز در سمت جنوب غربی مشرف بر تالاب است که قله آن 3830 متر از سطح دریا ارتفاع دارد.
تالاب را مرغزاری وسیع در بر گرفته که مساحت آن حدود 700هکتار برآورد شده است. این مرغزار در ماههای اردیبهشت تا مهر که سطح آب رو به کاهش میگذارد، از این هم وسیعتر میشود. از پائیز تا بهار هر سال هزاران پرنده بومی و مهاجر در این تالاب به سر می برند و تخمگذاری میکنند . بهترین زمان برای سفر به چغاخور بهار و تابستان است. آب و هوای تالاب چغاخور از چهار نوع توده هوایی تاثیر می گیرد. یعنی تودههای هوای قطبی و پرفشار از سمت اروپا، تودههای هوای مدیترانهای، تودههای هوای قطبی از شمال کشور و تودههای هوای حاره بحری.منابع آبی تالاب عمدتاً از طریق نزولات جوی و چشمههای حاشیه کوه کلار تامین میشود. پوشش گیاهی آن را هم گونههای حاشیهای، نم پسند، شناور و غوطه ور همچون؛ بید، مرغ جگن، پتامژتون، پلی گونیوم، ساز و غیره تشکیل میدهند.
-2 چشمه دیمه
اغلب چشمهها در محل گسلهای استان قرار دارند که سبب ایجاد سکونتگاههایی در این مناطق شده است. چشمه دیمه، سرچشمه اصلی زاینده رود قبل از ایجاد تونلهای کوهرنگ، در 10 کیلومتری 'چلگرد' و مجاور روستای دیمه قرار دارد. آب این چشمه از گواراترین آبهای جهان است وخواص درمانی از قبیل جلوگیری از پوسیدگی دندان و درمان سنگ کلیه دارد. مناظر
