بخشی از مقاله
چکیده: لحظات انتخاب، لحظاتی حساس هستند. چرا کهافراد با تصمیم گیری درباره روش یا پدیدهای خاص، سرنوشت خود را رقم میزند. انتخاب در زندگی از اهمیت بالایی برخوردار است. اتخاذ تصمیم درست، کلید موفقیت در بازار بورس است. یکی از معضلات ذهنی سرمایه گذاران انتخاب سهام و سبد سهام میباشد.از اینرو دستیابی به شیوه ها و معیارهایی که بتواند سرمایه گذاران را در انتخاب سهام یاری کند بسیار با اهمیت میباشد. استفاده از الگوریتم تصمیم گیری های چند شاخصه ایو مدل های تصمیم گیری چندهدفه این امکان را برای افراد فراهم میکند.
این نوع مدل های تصمیم گیری از چندین معیار مختلف برای سنجش وارزیابی استفاده میکند هدف اصلی این پژوهش استفاده از مدل تصمیم گیری چندمعیاره برای تعیین نسبت های مالی مهم در تشکیل پرتفلیواز شرکت های بورس اوراق بهادار می باشد انتخاب پرتفلیو بهینه یکی از مهمترین بحث های موجود در حوزه ی مالی می باشد واز دیر باز پژوهش های زیادی در این زمینه صورت گرفته است ومدل هایی نیز ارائه گردیده است به مرور زمان ایرادهایهر یک ازاین مدل ها مشخص گردیده والگوی دیگری جایگزین آن شده است از جمله ایرادات الگوهای ارائه شده نادیده گرفتن ابعاد وشاخص های چندگانه، برای ارزیابی نهایی پرتفلیو سهام می باشد.
در این پژوهش ما بر اساس مدل تصمیم گیری چندمعیاره این ایرادات را نیز برطرف کرده وپرتفلیو بهینه ای بر اساس آنها تشکیل دادهایم.دراینپژوهشبااستفادهازمدل هایتصمیمگیریچندشاخصهایبه بررسی معیارهای موثر در انتخاب سهام در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است. ودرنهایت مدل تلفیقی برای رتبه بدی 25شرکت مورد مطالعه ارائه گردیده است. فرضیه های این پژوهش مورد آزمون قرار گرفتند ونتیجه آن شد که تمام نسبت های مالی - نقدینگی ،فعالیت ،ساختارسرمایه ،سرمایه گذاری وسوداوری - در انتخاب سهام موثر بوده اند . حقیق حاضر با دادهای مربوطبه 25شرکت بورسی در طی سال های 1387تا1391انجام شده است .
-2بیان مسئله
توسعه اقتصادی در جهان مترقی امروز مدیون بورس وفعالیتهای بازارسرمایهاست - قلیزاده ،. - 1387سرمایه گذاران نیز همواره به دنبال بهترین سرمایهگذاری هستند تا منفعت بیشتری عایدانان شود.بدین منطوردر پی تفکیک شرکت های موفق وناموفق وهمچنین رتبه بندی آنها هستند - امیری ،شریعت پناهی،. - 1389 اطلاعات مالی یکی از مهم ترین عوامل تصمیم گیری است هر چه محیط تصمیم گیری پیچیده وعدم اطمینان نیز بیشتر باشد،بردشواری های فرایند تصمیم گیری افزوده می شودودر این راستا صورت های مالی برای کمک به استفادهکنندگان درشناسایی روابط کلیدی وپیش بینی ها طراحی شده وسرمایه گذاران از این اطلاعات برای ارزیابی تصمیمات سرمایه گذاری وتعیین اولویت ها استفاده می کنند - احمدپور،اکبرپور،. - 1389
تصمیم گیری با لحاظ کردن چندین معیار که هریک از جایگاه ویژ های برخوردارند تنها با به کارگیری مدل های تصمیم گیری چند معیاره ممکن می شود .دراین روشها از شاخص های مختلفی متناسب با نوع رتبه بندی، استفاده می شود - عراقی ،. - 1387همواره وجود یک بازار سرمایه فعال و پر رونق بهعنوان یکی از نشانه های توسعه یافتگی کشورها درسطح بین المللی شناخته میشود .در کشورهای توسعه یافته اکثر سرمایه گذاریها از طریق بازارهای مالی انجام می پذیرد .
مشارکت فعال افراد جامعه در بورس متضمن حیات بازار سرمایه و توسعه پایدارکشور است - شریعت پناهی وهمکاران ،. - 1389 عمده ترین مساله که سرمایه گذاران در این بازارها با آن مواجه هستند، تصمیم گیری جهت انتخاب اوراق بهادار مناسب برای سرمایه گذاری و تشکیل سبد بهینه سهام است.فرآیند سرمایه گذاری در یک حالت منسجم، مستلزم تجزیه و تحلیل ماهیت اصلی تصمیمات سرمایه گذاری است .در این حالت فعالیتهای مربوط به فرآیند تصمیم گیری تجزیه شده و عوامل مهم در محیط فعالیت سرمایه گذاران که بر روی تصمیمات آنها تاثیر میگذارد مورد بررسی قرار میگیرد - تهرانی،. - 1387 همه روزه تلاش های گسترده ای برای بهبود روش های بررسی و تحلیل سهام در بازارهای مالی دنیا صورت می گیرد .
تلاش در جهت بهبود روش های تجزیه و تحلیل سهام، به ویژه در بازارهایی که شمارسهام در آنها بسیار بالاست، منجر به پدید آمدن روش های نوینی گردیده که در کنار روشهای گذشته درصددیافتن پاسخی برای میل به حداکثرسازی سود فرد در بازارهای مالی میباشند .لیکن این روشهای مزبور نتوانسته اند خود را با شرایط بازار سرمایه در ایران وفق داده و تاثیر بسزایی درانتخاب سرمایه گذاران داشته باشند .از طرفی شفاف سازی های بعمل آمده در چند سال اخیر در بورس اوراق بهادار منجر به دسترسی به حجم کثیری از اطلاعات تخصصی گردیده است .
بکار گیری مناسب از این اطلاعات برای افراد عادی امکان پذیر نبوده و نیاز به استفاده از نظرات خبرگان مالی دارد .وجود اطلاعات فراوان و عوامل تاثیرگذار دیگر، تصمیم گیری فردی جهت انتخاب سبد سهام مناسب را به موضوعی سخت مبدل ساخته است، تا آنجا که اغلب افراد معیار خود جهت تصمیم گیری در موردانتخاب سهام را، به میزان حجم صفهای خرید و فروش، اخبار و شایعات شنیده شده در بازار ومسائلی از این دست تقلیل داده اند .چگونگی اداره این حجم انبوه از اطلاعات و استفاده موثر از آنها در بهبود تصمیم گیری، از موضوعات بحث برانگیز است. بنابراین می توان با در نظر گر فتن نسبت های مالی به عنوان شاخص ها، شرکت های بورس اوراق بهادار به عنوان گزینه ها و استفاده از روش های تصمیم گیری چند معیاره، به ارزیابی مالی و رتبه بندی شرکت ها اقدام کرد.
-3ضرورت پژوهش
در محیط امروزی بازار بورس واوراق بهادار ایران جای خالی معیارها وروش هایی برای ارزیابی شرکت ها وکمک به سرمایهگذاران در بورس اوراقبهادار تهراناحساس می شود همچنین جای خالی روشی برای کمک به شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتا بدانند برای کاراتر شدن ونزدیک شدن به مرز کارایی چه نمره ای باید کسب کنند .ارزیابی و رتبه بندی شرکت ها از این جهت حائز اهمیت است که معامله گران سهام بتواننددرمورد نگهداری ،خرید یا فروش سهام این شرکت ها در زمان مقتضی تصمیمات لازم را اتخاذ بکنند . این تحقیق بهدنبال آناست تابتواند حجم انبوه اطلاعات مربوط به شرکتهای مختلف را تجزیه، تحلیل و خلاصه نموده و به تصمیم گیری در انتخاب سهام مناسب برای اکثر سرمایه گذاران کمک نماید.
محقق در این تحقیق برآن است تا با استفاده از مدل تصمیم گیری چند معیاره به ارزیابی نسبت های مالی وبررسی این موضوع بپرداذ که ایا این نسبت ها در انتخاب سهم اثر گذارهستند یانه . دلیل استفاده از مدل تصمیم گیری چندمعیاره در این پژوهش آن است که در دهه های اخیر با دستیابی به تجهیزات محاسباتی و سیستم های تصمیم گیری توانمند، امکان انتخاب دقیقتر گزینه ها، تحلیل مشخصه های کمی و کیفی موثر و بررسی اثرات متقابل آنها بر هم فراهم شده است . امروزه با شدت گرفتن مباحث مربوط به تصمیم گیریهای چند معیاره و از طرفی دیگر، گرایش روز افزون به سمت علوم میان رشته ای و استفاده از نظریات گروهها و تخصص های مختلف در حل مسائل پیچیده، لزوم توجه به تکنیکهای تحلیل تصمیم گیری و بهره گیری از آنها در حل مسائل پیچیده از اهمیت بالایی برخوردارگردیده و به نظر می رسد کلید بسیاری از مشکلاتدر حل مسائل باشد.
