بخشی از مقاله
چکیده:
توسعه سرمایه گذاری وجذب سرمایه به تنهایی موجب توسعه اقتصادی نمیشود بلکه این امر در صورتی محقق می شود که این سرمایه ها در شرکت های موفق ودارای مزیت نسبی سرمایه گذاری گردد.از این رو شناخت ورتبه بندی شرکت های موفق هر صنعت به منظور انجام سرمایه گذاری امری ضروری است پژوهش حاضر به دنبال تعیین مدل مناسب تصمیم گیری برای سرمایه گذاری است. برای تصمیم گیری و انتخاب بهینه در خرید سهام باید به صورت همه جانبه موضوع تصمیم را مورد توجه قرار داد،سپس با توجه به اولویت بندی سهام مورد نظر را انتخاب کرد. استفاده از الگوریتم تصمیم گیری های چند شاخصه ای و مدل های تصمیم گیری چندهدفه این امکان را برای افراد فراهم میکنداین نوع مدل های تصمیم گیری از چندین معیار مختلف برای سنجش وارزیابی استفاده میکند. هدف اصلی این پژوهش استفاده از مدل تصمیم گیری چندمعیاره برای تعیین شرکت های برتر بورسی از کاراترین شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار می باشد.
کلید واژه ها: رتبه بندی ،تشکیل پرتفلیوٍ،. TOPSIS ,AHP
-2بیان مساله
بورس اوراق بهادار بازار متشکل ورسمی سرمایه برای خرید وفروش اوراق سهام یا اوراق قرضه با ضوابط ومقررات خاص است. - انوری ،ختن لو،. - 1385رتبه بندی شرکت ها در این بازار سبب می شود تا شرکت های ضعیف صنعت ،فاصله خود را با برترین ها تشخیص داده وراهبرد مناسب برای رسیدن به آن ها راتدوین بکنند ،و شرکت های برتر با تدوین برنامه وراهبردهای مناسب برتری خود را مستحکم کنند.در کنار این موارد ،ارائهاطلاعات فرصتی برای سرمایه گذاران در جهت سرمایه گذاری مناسب فراهم می کند - صارمی وهمکاران ،. - 1385
این نقش درکشورهای توسعه یافته توسط موسسات رتبه بندی ایفا می شود متاسفانه بازار ایران فاقد چنین موسساتی می باشد. هدف اصلی در مدیریت پرتفلیو کمک به سرمایه گذار ،در انتخاب پرتفلیو بهینهاست .دراین راستا تجزیه وتحلیل وضعیت حال وگذشته شرکتها وشناسایی شرکتهای موفق باتوجه به برخی از معیارها کمک بسیار زیادی به سرمایهگذاران می کند.درادبیات نوین سرمایه گذاری به طور کلی تصمیم گیریرامیتوان شیوه عمل ویاحرکت در مسیر خاص تعریفکرد که با تامل وبه صورت اگاهانه از بین روش های مختلف به منظور دست یابی به یک هدف مطلوب انتخاب شده است - احمدپور،اکبرپور، . - 1389
این پژوهش بهشناخت و بررسی معیارهای موثر بر انتخاب سهام با استفاده از الگوریتم تصمیم گیری چند شاخصه ای در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد.در اینجا منظور از تصمیم گیری ،انتخاب بهترین ومنطقی ترین گزینه از تمام گزینه های ممکن است .مناسب ترین تصمیم این است که مبتنی بر معیارهای مطلوب باشد .مسئله اصلی در این پژوهش درک این مطلب است که اهمیت نسبی هر کدام از این شرکت ها برای سرمایه گذاران چگونه است .به عبارت دیگر هدف اصلی در این پژوهش آن است که رتبه بندی شرکت هابی بورسی بر اساس معیار های انتخاب شده چگونه می باشدوکدام یک از شرکت ها بر اساس این رتبه بندی جزوشرکتهای مناسب صنعت خود خواهند بود.
َ-پیشینهمطالعات انجام شده
مدل های تصمیم گیری چندگانه به طور گسترده در پژوهش ها مورد استفاده قرار گرفته اند اما به ندرت در ارزیابی ورتبه بندی شرکت ها از نسبت های مالی استفاده کرده اند پیدایش نسبت های مالی به اواخر قرن19 باز میگردد .از آن به بعد تحلیل گراننسبتهای که اکنون به طور گسترده مورد استفاده قرار میگرد را توسعه دادند . لو وتینگاراجان - 1993 - 1 به جای استفاده از مدل های اماری در انتخاب نسبت های مالی ،از نسبت هایی که تحلیل گران مالی درعمل به کار می بردند استفاده کردند . تکنیک تاپسیس در سال 1981 توسط هوانگ یون 2ارائه شد این تکنیک براین مفهوم بنا شده است که گزینه انتخاب شده بیشترین فاصله را با ایده ال منفی داشته باشد چن3 از این تکنیک برای رتبه بندی 50شرکت برتر بورس استفاده کرده است - اصغرپور وهمکاران،. - 1383
فری وهاکر - 1999 - 4 از تحلیل سلسه مراتبی به عنوان یک شاخص برای تحلیل پوششی داده برای اندازه گیری عملکردبانکها استفاده کردهاست ورابطه بین عملکردهای عملیاتی ومالی راموردبررسی قرار داده اند. در سال 2000 پیتروسکی5 مطالعه ای تحت عنوان استفاده از اطلاعات صورتهای مالی جهت تفکیک شرکتهای موفق از ناموفق انجام داد. سوال محقق این بود که آیا میتوان با استفاده از تحلیلهای بنیادین مبتنی بر حسابداری، از شرکتهایی که نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار بالایی دارند بازدهی بالاتری کسب کرد؟ مطالعه فوق نشان داد که استفاده از علائم بنیادی برای شرکتهایی که ارزش دفتری به ارزش بازار بالاتری دارند، باعث تغییر در چولگی6 توزیع بازده می شود،ونشان داد که شرکت هایی که از نظر علائم بنیادی قوی و همچنین دارای نسبت ارزش دفتری به قیمت بازاربالاتری هستند، بطور متوسط بازدهی بالاتری را کسب نموده اند، او برای رتبه بندی شرکت ها از شاخص اف7 استفاده کرد .در مدل او متغیرهای بنیادینی مثل حاشیه سود، بازده سهامداران ،وجود داشت - مهرانی،. - 1383
کیم وهمکاران - 1986 - 8، کمپب - 1987 - 9، فاما وفرنچ - 1988 - 10 ، هدریک - 1992 - 11 ، کمپبل وهمکاران - 2002 - 12 نشان دادند که متغیرهای مالی مانند نسبت سود تقسیمی به قیمت، نسبت درآمد به قیمت ونرخ بهره کوتاه مدت می توانند عوامل موثر در رتبه بندی اوراق بهادار باشند. داتر13وهمکاران - 1998 - طی تحقیقی تأثیر نقدینگی را بر روی نرخ بازده سهام مورد بررسی وان ها را رتبه بندی کردند.لیولن - 2003 - 14 طی تحقیقی توان نسبت های مالی برای پیش بینی بازده سهام را مورد بررسی قرارداد.اولسن وهمکاران - 2003 - 15 طی تحقیقی پیش بینی بازده سهام با استفاده از نسبت های مالی را مورد بررسی قرار داد ند. تحقیقی در ایالات متحده توسط ردمن، آرنولد وگولت - 2000 - 16 بر روی هفت پورتفوی با استفاده ازشاخصهای شارپ، ترینور و آلفای جنسن صورتگرفت .نتایج تحقیق آنها در دو دوره زمانی از سالهای1994B1990 و 1985 -1989نشان داد که رتبه بندی حاصل از دو معیار شارپ و ترینور برای چهارپورتفوی، دقیقا یکی بودند. فضلی و منصوری - 1386 - نیز در مطالعه ای دیگر بااستفاده از رویکردهای تحلیل پوششی داده ها و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی به رتبه بندی شاخص های کلیدی تصمیم گیری خرید و فروش سهام پرداخته اند.
ُ-ادبیات ومبانی پژوهش
-1-4روش TOPSIS
این روش یکی از پرکاربردترین مدل های جبرانی است که برای اولین بار در سال 1980 توسط یوانگ وهانگ18 ارائه شد. بعد از ارائه ی این مقاله، محققانی که در رابطه با تصمیم گیری چندمعیاره کار می کردند، در زمینه های مختلفی از این روش استفاده کردند . نکته ی متمایزی که این روش نسبت به بقیه ی روش ها دارد، ایجاد جواب های ایده آل19 به دو صورت ایده آل مثبت20 و ایده آل منفی21 در فضای
