بخشی از مقاله
چکیده
فناوری اطلاعات و ارتباطات به شکل گریزناپذیری در حال تسخیر همه حیطه های حیات انسانی است. از طرفی طراحان شهری چندسالی است که می کوشد بر ضروریت های مورد نیاز انسانی درفضاهای شهری و زندگی اجتماعی بشر تاکید نماید. امروزه به نظر میرسد سبک زندگی دیجتالیزه شده بشری به سمتی خلاف جهت و نظر علم طراحی شهری در حرکت است و آن خانه نشینی، دورکاری و خلوت شدن کوچه, معابر و محله ها از حضور پر جنب و جوش انسان ها و تعاملات آنهاست. از این رو در این مقاله - که در راستای پایان نامه ارشد می باشد - کوشش شده تا پس از بیان مفاهیم کلیدی مرتبط با شهر هوشمند، طراحی شهری، توسعه پایدار و انعطاف پذیری، به نقاط ضعف و قوت آن ها در شرایط و سبک زندگی امروزی بشر پرداخته شود. در این پژوهش به تبعات منفی روند کنونی زندگی دیجیتال یا به عبارتی "دیجیتالیزه شدن غیر اصولی" از یک سو و بی توجهی طراحان شهری به نیازهای روز زندگی مدرن در طرح ها از سوی دیگر و لزوم تشریک مساعی فعالان این دو عرصه اشاره شده است. سپس با توجه به این موارد، راهکارهای مناسب برای تطبیق و ادغام و تشریک مساعی فعالان این عرصه ها با یکدیگر برای حصول نتیجه مطلوب مشترک پیشنهاد گردید.
واژه های کلیدی: شهر هوشمند، طراحی شهری، توسعه پایدار، معماری انعطاف پذیر، فن آوری اطلاعات و ارتباطات
مقدمه
شهر مانند موجودی زنده در حال تغییر مدام در سیر تاریخ بوده، هست و خواهد بود. اگر این تغییر و تحولات، با درایت، دور اندیشی، درک شرایط و نیاز های زمانه همراه شود و متخصصان امر بتوانند این تغییرات را به سمت اهداف کلان و کارشناسی شده هدایت و مدیریت نمایند، بی شک آینده ای روشن تر و نزدیک تر به پیش بینی های خود را رقم خواهند زد و خدمت بزرکی به بشریت خواهند نمود. تکنولوژی و فناوری اطلاعات ارتباطات ICT نیز مانند جریان خروشان و پرقدرت سیل با سرعت روز افزونی زندگی،کسب و کار، ، تفریح، اوقات فراغت و حتی زندگی عاطفی و خصوصی بشر امروز را متحول نموده و تحت تاثیر قرار می دهد. می توان به جای فرار از این سیل و یا پرهیز از توهم "ایستادگی در برابر این سیل"، خود را با آن تطبیق و حتی آن را در جهت نیل به اهداف، مدیریت نمود. می توان با نرمشی قهرمانانه و زیرکی، تحدید را به فرصت تبدیل کرد و به جای ترس و فرار از زندگی دیجیتال و الکترونیک آینده، به عنوان طراح شهری با آن همراه شد.
زندگی دیجیتال بدون وقفه هر روز بیشتر از دیروز ابعاد مختلف زندگی ما را فرا می گیرد. کار اینترنتی - دور کاری - ، آموزش الکترونیک محور، خرید اینترنتی، سفارش غذای اینترنتی، شبکه های اجتماعی اینترنتی - . - Face Book etc، اخبار اینترنتی و ...و بی شک برای تمام ما حذف تسهیلاتی که دنیای الکترونیک، هوشمند و دیجیتال امروزی به ما ارزانی داشته غیر ممکن است. تسهلاتی نظیر، افزایش سرعت انجام امور،سرعت انتقال و تبادل اطلاعت، افزایش دقت، افزایش تنوع و حق انتخاب، حذفبعد مسافت، عدم نیاز به حضور فیزیکی برای انجام بسیاری از امور روزمره نظیر امرور بانکی، مطالعاتی، تحقیقاتی و حتی خرید و فروش، کاهش هزینه ها، امکان کاهش ترافیک، مدیریت یکپارچه امور مختلف، حذف یا کاهش بروکراسی، ارتباط با نقاط مختلف شهر و کشور و حتی جهان از طریق اینترنت و... ولی در مقابل بر همگان مبرهن است که این سبک زندگی، معایبی را نیز به همراه داشته است.
معایب
·کاهش روابط اجتماعی و رو در رو
·کاهش حضور انسان ها در فضای باز شهری
·خانه نشین شدن کودکانی که تا چند سال پیش، کوچه و خیابان از صدای بازی و خنده و شیطنت های آنها رنگ زندگی و پویایی به خود می گرفت
·کاهش دیدن ها و دیده شدن ها در فضاهای باز شهری
·چاقی، اضافه وزن و کم تحرکی گروه های سنی مختلف - به ویزه کودکان و جوانان -
·درونگرایی، افسردگی و خمودگی نسل جوان به علت استفاده طولانی از رایانه و اینترنت و به طبع آن حضور مداوم در چهار دیواری خانه
·کاهش امکان خلق خاطرات جمعی در فضاهای باز شهری
·تبدیل شدن "فضاهای شهری" به "مکان شهری" به دلیل کاهش حضور انسان هاو...
از این رو در این پژوهش کوشش شده تا در حد بضاعت، چاره و راه کارهایی برای حل این مسئله ارائه شود تا با سازگار نمودن الگوها و راهکارهای طراحی شهری با الزامات شهر الکترونیک محور، ضمن تداوم روند هوشمند شدن شهر ها و زندگی بشر، روابط اجتماهی و پویایی فضاهای شهری نیز بیش از پیش حفظ شود.
مبانی نظری تحقیق
آنچه یک شهر را به سمت هوشمندی پیش می برد، صرفاً استفاده از ابزار الکترونیکی و سیستم ارتباطاتی آن شهر نیست. در واقع مفهوم شهرالکترونیک به عنوان زیرساخت یا سرمایه فیزیکی شهر محسوب می شودشهرها داری زیرساخت یا سرمایه فیزیکی - physical capital - هستند. شهرها در عین حال به دانش ارتباطی یا زیرساخت اجتماعی که به آن سرمایه فکری - intellectual capital - هم میگویند احتیاج دارند.شهر هوشمند برخاسته از توجه به تکنولوژی های ارتباطی و اطلاع رسان است. این نوع شهرها به خاطر توجهی که به سرمایههای زیست محیطی و اجتماعی دارند؛ این روزها به ادبیات بازاریابی هم پیوستهاند.در زبان انگلیسی فناوری یعنی تکنولوژی، از دو لغت یونانی Techne و Logia تشکیل شده است که اولی به معنی هنر و دومی به معنی شناخت، علم، دانش و منطق اشت. به استناد این تعریف فناوری یک فعالیت انسانی است که از دانش و مهندسی دیرینهتر است . - Wikipedia, Technology, 11/5/2010 -
در زبان فارسی، فن1 به معنای حال، گونه، صنعت، هنر، روش و مانند آنها آورده شده است - معین، - 275 :1362 در حالیکه مترادف آن در زبانهای لاتین، در برگیرنده قواعد فنی، اصلاحات فنی اصول و رموز فنی میباشد.امروزه ممکن است مفهومفناوری دارای تعاریف بیشاری باشد، اما در کل به مفهوم پردازش فن، وسیله و ابزاری به حساب می آید که برای رسیدن به هدف های عملی به کارگرفته شده و برای رسیدن به منظوری به کار رفته و به صورتی نظاممند علوم و یا نوع دیگری از اطلاعات و دانش نظام یافته را برای عملیاتی کردن آنها مورد بهره برداری قرار می دهد - محمودزاده، . - 59-57 :1380 از این روی فناوری را می توان محصولی از فرآیند و یک سازمان تولیدی دانست که برای تولید کالا و خدمات به کار گرفته می شود - وفامهر و خبره، . - 1386 جیمز کری نیز فناوری را ابزاری برای »ارتباط و انتقال به فضا و مکان دیگر« تعریف میکند - وفامهر و خبره، . - 1386
