بخشی از مقاله
چکیده:
باتوجه به افزایش کودهای شیمیایی که روز به روز به مصرفشان افزوده می گردد، ودر نتیجه قیمت کم کودهای نیتروژنه باعث آلودگی آب های زیرزمینی و خاک و... می گردد.باکاهش کودهای شیمیایی شاهد کاهش آلودگی خاک وآب های زیرزمینی و غذا سالم خواهیم بود .وهدف این مطالعه به برسی واکنش کشاورزان به کاهش مصرف کود شیمیایی با استفاده از مدل ایجاد گزینه در استان لرستان پرداخته شده است. دادهای مورد نیاز از سایت جهاد کشاورزی برای سال زراعی 94 استخراج گردیده است و نتایج این تحقیق نشان دادند که با کاهش کود در سطح 10درصدوبا در نظر گرفتن سطح اغماض 5 درصد باعث کاهش درآمد ناخالص کشاورزان می گردد.سطح زیر کشت محصولات منتخب شده به جز یونجه آبی کاهش یافته است،که نشان می دهد یونجه آبی نسب به کاهش10 درصدی کود حساسیت نشان نمی دهد .
کلمات کلیدی: - کاهش مصرف کود شیمیای،ایجاد گزینه،سودناخالص -
.1مقدمه
رشد جمعیت جهان و باعث افزایش تولید محصولات کشاورزی در 50 سال اخیرشده است ،که باعث فشار بر زمین های کشاورزی از طریق کاربرد مقادیر بیشتر کود های شیمیایی را ایجاد کرده است به طوری که امروزه مصرف نیتروژن - - N هشت برابر ، فسفر - - P2O 5 سه برابر پتاسیم - K2O - دو برابر شده است - . - 3با نگاهی به تعریف امنیت غذایی که عبارت است از اطمینان ازدسترسی همه مردم به غذای کافی، سالم و مغذی در تمام اوقات به منظورداشتن زندگی سالم و فعال، این وظیفه دولت هاست که مسولیت امنیت غذایی کشورشان را بر عهده بگیرند. گرسنگی و سوء تغذیه در دنیایی که دانش لازم جهت پایان دادن به این فاجعه بشری را در اختیاردارد، امری غیر قابل قبول است.
دسترسی به غذای سالم وکافی مبتنی بر علم تغذیه حق هر انسانی است، اما متأسفانه علی رغم تلاشهای زیادی که در سطح جهان در موردافزایش طول عمر و افزایش سطح دانش و وضعیت تغذیه به دست آمده این واقعیت نگران کننده وجود دارد که درصد زیادی ازانسانها در کشورهای در حال توسعه هنوز هم از دسترسی به غذای سالم و کافی محروم هستند. یکی از دلایل مهم سوء تغذیه عدم رعایت اصول مصرف بهینه کود درمزارع و باغها وعدم توجه به شعار پیشگیری بهتر از درمان است. رابطه تنگاتنگی بین خاک سالم، گیاه سالم و انسان سالم وجود داشته و منشاء اکثر کمبودها و بیماریهای انسانی مربوط به سوء تغذیه می باشد و ایمنی غذا اطمینان از سالم و عاری بودن غذا از هر گونه آلودگی می باشد که متأسفانه نوعی از آلودگی مواد غذایی،آلودگی فلزات سنگین از جمله سرب و کادمیم است که ازطریق کودهای شیمیایی فسفاته و ازته از گیاه و دام وارد چرخه غذایی انسان می شود . - 8 -
در پی آثار تخریبی نامتعادل کودها و سموم شیمیایی در سالهای گذشته، وزارت جهادکشاورزی به دنبال سیاستی های است تا از مصرف بیش از اندازه، نابهنگام کودهای شیمیایی جلوگیری نماید و همزمان با علمی کردن مصرف کود یعنی یک نواخت نمودن مصرف کود با مقدار برداشت محصول و پتانسیلهای بالفعل خاک در آزادسازی عناصر غذایی در طول رشد گیاه، مواد آلی موجود در خاکهای کشور را حداقل تا سطح 1 درصد برساند - . - 6افزایش گسترده زمین های زراعی و نیاز زیاد ارقام پرمحصول به مواد غذایی ، باعث افزایش دراستفاده از کود های شیمیایی شده است - . - 5در دهه گذشته مصرف کودهای شیمیایی، اثرات زیست محیطی نامناسبی مانند آلودگی آب و خاک وبروز مشکلاتی مخصوصادر وضعیت سلامت انسانها و دیگر موجودات زنده به همراه داشته است.
بنابراین به نظر می رسد برای دستیابی به کشاورزی پایدار، و تحقق اهداف و سیاستهای پیش بینی شده درمسیر دستیابی به کشاورزی پایدار، استفاده از راهکاری درست و مناسب برای تأمین نیازهای غذایی گیاه به کمک موجودات زنده ساکن در خاک ضروری خواهد بود که استفاده از کودهای بیولوژیک می تواند راهکار مفیدی برای این کار باشد . - 7 - عامریان و همکاران - 1396 - ،در مطالعه ای به بررسی ارزیابی دلایل بی توجهی و غفلت کشاورزان از عوارض سوء مصرف کودهای شیمیایی - به ویژه کود ازته - به روش بحث متمرکز گروهی پرداختند نتایج تحقیق نشان داد فرهنگسازی در جامعه در جهت خرید و مصرف محصولات سالم ولو با قیمت بالاکمک بسیاری در جهت علاقمندی و رضایت کشاورز از کشت محصولات سالم با حداقل مصرف کود خواهد داشت ودر نتیجه موظف کردن کارشناسان سازمانهای مربوطه بر نظارت و کنترل میزان کودهای مصرفی در مزارع سبزی کاری و جلب توجه و رضایت کشاورزان می تواند کمک چشمگیری در کاهش میزان مصرف کود در اراضی کشاورزی داشته باشند.
نبی پوروهمکاران - . - 1390درمطالعه ای به بررسی آبشویی نیترات در نتیجه کاربرد کودهای شیمیایی و آلی و لجن فاضلاب پرداختند.ودادها با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی و با استفاده از نرمافزار MSTATC مورد آنالیز قرار گرفت. نتایج نشان داد میزان آلودگی نیترات در تیمار شاهد کمترین آلودگی و در تیمار کود شیمیایی بیشترین آلودگی را داشته است. در مورد حجم منفذی نیز، بیشترین میزان نیترات در حجم منفذی برابر 5/0 مشاهده شد.
آزادگان و امیری - . - 1389 در مطالعه ای به بررسی اثر مدیریت کودهای شیمیایی بر عملکرد گیاهان زراعی در منطقه پاکدشت پرداخته اند که اثر مدیریت کودها بر افزایش عملکرد گندم ، جو ، یونجه و ذرت علوفه ای ، از طریق مقایسه مقادیر سه تیمار کودی - توزیع شده ، مصرف شده ، توصیه شده - در چهار تکرار ، بررسی شدنتایج این مطالعه نشان داد که12 و 18 درصد کشاورزان به ترتیب کودها را بر اساس مقدار توصیه شده و توزیع شده 60 درصد آنها بیش از مقادیر توصیه شده ، استفاده کرده بودند . مصرف اضافی کودها در اثر مدیریت نامطلوب ، باعث کاهش کیفیت خاک و آب می گردد.
.2روش تحقیق
مراحل حل مدل برنامه ریزی ایجاد گزینهٌ - - MGA با استفاده از روش HSJ
-1حل مدل برنامه ریزی خطی معمولی و تعیین جوابهای بهینه و مقدار تابع هدف
-2حل مدل برنامه ریزی خطی دیگر به این صورت که تابع هدف برنامه ریزی اول محدویت مدل دیگر خواهد بود.
-3و این مراحل در روش ایجاد گزینه آنقدر تغییر می کند،که جوابهای مدل تغییر نکند و ویا به تعداد کافی گزینه ایجاد شده باشد.
z*مقدار تابع هدف مدل بالا و - - 1-j ،aماتریس ضرایب فنی عوامل تولیدسطح اغماض می باشد.X متغیرهای تصمیم ، c سهم هریک از متغیرها در تابع هدف وbمقادیر سمت راست محدودیت های مدل هستند .
.3نتایج و بحث
ابتدا حداکثر سود ناخالص با سطح اغماض 5درصد بدون کاهش کود طبق برآورد مدل ایجاد گزینه 1874765000000 ریال به دست آمده است.طبق جدول شماره 1 که درقسمت بالا گزارش شده است.
