بخشی از مقاله
چکیده
حضرت خدیجه - س - همسر گرامی پیامبر - ص - یکی از شخصیتهای مهم و برجسته در تاریخ صدر اسلام است. فضایل و ابعاد شخصیت این بانو در روایات و سخنان بزرگان دینی موردتوجه بوده و در مناسبتهای مختلف به بیان آن پرداخته اند. پیامبر - ص - و اهلبیت - ع - از این بانو به بزرگی و کرامت یاد کرده-اند و این بانو، جزء چهار زن برتر عالم شمرده شده است. از طرف دیگر، این افتخار را داشت که نسل جانشینان پیامبر - ص - در نسل او باشد؛ لذا ائمه - ع - این موضوع را جزء افتخارات خودشان دانسته و در مواقعی به بیان آن مبادرت ورزیدهاند.
او اولین بانویی بود که اسلام آورد و به ولایت امیرمؤمنان - ع - اقرار نمود، جزء اولین نمازگزاران بود و همه اموال خود را در راه اسلام مصرف نمود. شخصیت این بانو چنان بود که خداوند متعال توسط جبرئیل به او سلام رساند. امالمؤمنین، صدیقه، طاهره، مبارکه و... ، جزء القاب این بانو شمرده شده است. در نگاه کلی، روایات مربوط به این بانو را در سه بخش القاب، ویژگیهای دنیوی، و ویژگیهای اخروی میتوان تقسیم نمود. این تحقیق، به بررسی شخصیت این بانو در روایات و سخنان پیامبر - ص - و اهلبیت - ع - میپردازد و با کاوش در منابع تاریخی و حدیثی، به صورت کتابخانهای مطالب را جمعآوردی میکند.
مقدمه
در تاریخ پرفرازونشیب اسلام، کمتر کسی از میان زنان، همچون حضرت خدیجه کبری درخشیده است. بانویی که بزرگترین افتخارش همسری پیامبر - ص - بود. ایشان چنان شخصیتی داشت که حتی سالها پس از رحلت وی، پیامبر - ص - هرگاه نام او را میشنیدند، اشک بر گونههای آن حضرت جاری میشدو در تمام عمر از او با احترام یاد میکردند. یکی دیگر از افتخارات این بانو، پرورش سرور بانوان عالم، دخت گرانمایه پیامبر - ص - ، حضرت فاطمه زهرا - س - است، که مانند درّی یکتا در صدف خود بپرورانید. و او شخصیتی دارد که هم خود و هم دخت گرامیاش، جزء چهار زن برتر عالم هستند. والایی مقام و منزلت این بانو همه را به تحسین واداشته است؛ لذا در این تحقیق، بنا داریم شخصیت حضرت خدیجه - س - را از زبان بهترین و کاملترین افراد بشر یعنی پیامبر - ص - و اهلبیت ایشان بررسی نمایم؛ زیرا خاندان پیامبر - ص - به جهت اینکه از نسل این بانو هستند، همواره افتخار نموده، در مناسبتهای گوناگون این موضوع را بازگو میکردند.
معرفی حضرت خدیجه - س -
حضرت خدیجه از تیره قریش بود که از سوی پدر در نیای سوقُصَیّم - - و از سوی مادر در نیای هشتم لُؤَی - - با نسب پیامبر - ص - ، پیوند میخورد. او دخت گرامخُوَیلِدیِ»فرزند« اَسَد،فرزند عبدالعُزی، فرزند قُصَی، فرزند کِلاب، فرزند مُرﱠ،هفرزند کَعب،فرزند لُؤَی، فرزندغالب، فرزند فِهر است.1 مادرش، فاطمه، دخت زائده، پسر أصمّ، پسر رَواحه، پسر حَجَر، پسر پسرعبد ،مَعیص، پسر عامر، پسر لُؤَی،پسر غالب، پسر فِهر است.2 خُوَیلِد، قهرمان دلاوری بود که هنگام تهاجمتُبﱠع«» ، پادشاه خودکامه یمن، دست به شمشیر برد و در برابرش مردانه شمشیر زد و او را با ذلت از حریم کعبه دور ساخت.3
-1-1 امالمؤمنین
»امالمؤمنین« لقبی است که قرآن به همسران پیامبر - ص - داده،4 اما می دانیم که همسران پیامبر - ص - در یک مرتبه نبودند و از نظر ایمان و سبقت در اسلام، متمایز از همدیگر بودند. حضرت خدیجه - س - برترین همسر پیامبر اکرم - ص - به شمار میآمد؛ لذا پیامبر - ص - او رابرترین» و بهترین امّهات مؤمنین« خواندند.
-1-2 سرور زنان
یکی از افتخارات این بانو، پرورش شخصیتی مانند امیرمؤمنان - ع - است؛ زیرا ایشان در منزل پیامبر - ص - رشد کرد و تحت سرپرستی حضرت خدیجه س قرار داشت لذا تعلقخاطر دوجانبه میان امام علی - ع - و حضرت خدیجه - س - برقرار بود؛ به همین منظور، وقتی خدیجه - س - درگذشت، امیرمؤمنان - ع - در شعری که در سوگ آن بانو سرودند، از آن حضرت با عنوانسیّد»النّسوانه« تعبیر فرمودند.1 امام کاظم - ع - نیز ایشان را »سرور زنان قریش« خواندند؛2 زیرا ایشان را در عهد جاهلی نیز »سیده نساء قریش« میخواندند.
-1-4 طاهره
پاکدامنی یکی از فضایل بسیار مهم به خصوص در بانوان است. پاکی از رذایل اخلاقی و گناه در هر مکان و محیطی، فضیلت بسیار بزرگ شمرده میشود؛ لذا هنگامی که فضای گناه آماده شود و جامعه دچار مفاسد گردد و بسیاری از رذایل در عرف مردم، عادی جلوه کند و قبحی نداشته باشد، دوری از گناه و فساد در چنین وضعیتی، فضیلت بسیار بزرگ شمرده میشود، لذا حفظ پاک دامنی در عصر جاهلی و قبل از اسلام ارزش فراوانی مییابد. حضرت خدیجه - س - در عصر جاهلی، به »طاهره« شهرت داشتند؛9 زیرا او پاکترین و عفیفترین بانوی آن دوران بودند.
