بخشی از مقاله
چکیده مقاله
به منظور تحقق اهداف اجرایی پروژه ها, کارفرماها مسئولیت اجرای پروژه ها را به پیمانکار اصلی واگذار می کنند. پیمانکاران اصلی نیز پروژه را به زیرپروژه هایی تقسیم کرده وهر یک از زیر پروژه ها رو طی قراردادهای جداگانه مطابق با شرایط عمومی پیمان و درچهارچوب قوانین به یک یا چند پیمانکار جزء واگذار می کنند. امروزه در ساختارهای مدیریتی پیمانکاران اصلی برون سپاری عملیات روندی روز افزون دارد .
در سایر پژوهش ها بخصوص پژوهش های داخلی اغلب به معیارهای ارزیابی و انتخاب پیمانکاران جزء و مدیریت منابع و ریسک و غیره در خصوص پیمانکاران جزء پرداخته شده است. اما در تحقیق حاضر سعی شده که با مطالعات میدانی و تهیه پرسشنامه هایی که بین مدیران پروژه ها توزیع گردید علت هایی که بیشترین تاثیر را در این مقوله داشتند شناسایی کرده و با روش انتروپی با وزن دهی انها به بررسی بر روی انها بپردازیم. در انتها, این پژوهش معیار هایی که بیشترین تاثیر را در برونسپاری دارند به مدیران پروژه ها یاد اور می شود تا بتوانند با اگاهی, از برونسپاری به صورت بهینه طبق برنامه های زمانبندی و سایر اهداف پروژه استفاده کنند.
مقدمه
امروزه بسیاری از سازمان ها به دلایل مختلفی از قبیل فشارهای رقابتی، تخصصی تر شدن کارها، افزایش هزینه ها و بزرگ شدن بیش از اندازه سازمان ها، با هدف دستیابی به بهترین عملکرد و کنترل و شفاف سازی هزینه ها، به استراتژی برون سپاری برای انجام فعالیت های خود روی آورده اند. اگر چه برونسپاری حرکتی است در جهت موفقیت سازمان ولی این موضوع زمانی درست است که از برونسپاری درست استفاده شود در صورتیکه در اجرای بروتسپاری دقت کافی نداشته باشیم نه تنها منفعتی حاصل نمی شود بلکه خسارات جبران ناپذیری در سازمان بوجود می اورد. در همین راستا در پروژه های عمرانی هم مانند سایر سازمان ها مدیران ارشد - پیمانکاران اصلی - در جهت دستیابی به مزایای برونسپاری بخشی از عملیات اجرایی خود را به پیمانکاران چزء واگذار میکنند.
در بین پژوهش های داخلی خداخواه و همکاران در سال 1392 به 10معیار ریسکی تاثیرگذار در انتخاب پیمانکاران جزء پرداخته است [1]و همچنین چشم براه و همکاران دلایل و منافع برون سپاری را درچهارده ردیف عنوان می کند
زمینه موضوع تحقیق در پژوهش های غیر فارسی نیز پراکنده بوده اما در مقاله هایی موارد قابل توجهی که در تحلیل این موضوع قابل ارجاع خواهد بود، دیده شد.مانند: شایو و همکاران در سال 2003معیارهای مرتبط با پیمانکاران جزء را در پنج دسته شامل معیارهای قابلیت ساخت و ساز، مدیریت، مالی، پیشینه شرکت و شرایط محیطی تقسیم بندی کرده است[3] و همچنین هارتمن و همکاران در سال 2009پژوهشی را شامل چهار معیار اساسی شامل قیمت، دانش فنی،کیفیت و همکاری متقابل در سنگاپور ارائه دادند
و اما ازبین مجموعه علل متعدد برون سپاری در بحث عملیات ساخنمانی به پیمانکاران جزه که از نظر مدیران اجرایی در این مقاله مورد سوال قرار گرفته شده میتوان به » گریز ازمسئولیتِ رعایت نکردن نکات ایمنی و قانون گریزی ها در محیط کار » ,« اعمال فشار بیشتر به پیمانکار نسبت به نیروهای خودی »,« تصور کیفیت مطلوب تر عملیات »,« گریز از مسئولیت ناشی از بروز مشکل به هنگام بهره برداری »,« انعطاف پذیری بیشتر در برابر تغییرات اعمالی در حین کار »,« اجتناب از ریسک بزرگی عملیات « بعنوان موثرترین علل اشاره کرد.
روش تحقیق
جهت بررسی و اولویت بندی علل برونسپاری ابتدا فهرست جامعی از فاکتورهای تاثیرگذار بر برون سپاری تدوین گردید و سپس برای شناسایی مهمترین علل , پرسشنامه ای از این فهرست تهیه شد و از افراد خبره - مدیران ارشد اجرایی - خواسته شده که با استفاده از متغییرهای زبانیِ »کاملا موافقم»,«موافقم»,«نظر خاصی ندارم»,«مخالفم« و »کاملا مخالفم«نظر دهند. در جهت تبدیل متغیرهای زبانی به اعداد کمی با استفاده از طیف بندی شاخص ها به ترتیب اعداد 5 تا 1 به انها نسبت داده شد و بعد با استفاده از ماتریس تصمیم گیری به شاخص ها - معیارهای برونسپاری - امتیازدهی کردیم و همچنین برای مقایسه ی مقادیر شاخص های کمی از روش بی مقیاس سازی نورم استفاده کردیم. [5]در نهایت پس از بی مقیاس سازی مقادیر مربوط به هر شاخص , بایستی اهمیت نسبی شاخص ها نسبت به یکدیگر را مشخص می کردیم که بدین منظور نیز از روش انترپی استفاده شد.
پرسش نامه
بعد از شناسایی معیارها ,تعداد 17 معیار مشخص گردید. با توجه به نیاز به کسب نظر خبرگان جهت وزن دهی و اولویت بندی معیارها ,پرسش نامه ها بین انها تقسیم گردید تا از این طریق بتوان نظر انها را کسب کرد.
اعتبار محتوای پرسش نامه توسط اساتید دانشگاهی مرتبط با صنعت دارای تجربه کاری مورد تایید قرار گرفت و از اعتبار لازم برخورددار گردید.همچنین جامعه ی اماری از بین مدیران اجرایی پروژه های بزرگ سطح شهر مشهد درنظر گرفته شد.برای محاسبه ضریب قابلت اعتماد پرسش نامه نیز از روش الفای کرونباخ اسبفاده گردید.مقدار الفای کرونباخ برای احتمال رخداد معیارها 0.947 می باشد که با توجه با اینکه ضریب بدست امده از 0.7 بیشتر است پرسشنامه از روایی برخوردار است.
