بخشی از مقاله
چکیده
برونسپاری به عنوان یکی از ابزارهای کلیدی توسعه انسانی سازمانها و ارتقاء بهرهوری مطرح میشود. اگر چه در گذشته بیشتر فعالیتهای اداری و اقتصادی برونسپاری میشدند، اما امروزه سازمانها فعالیتها و خدمات آموزشی خود را به منابع خارج از سازمان واگذار میکنند. اجرای صحیح برونسپاری، مزایایی چون کاهش هزینه را در پی خواهد داشت. اما باید یادآور شد که صرف آموزش و اجرای دورههای آموزشی نمیتواند سازمان را در راه رسیدن به اهداف خویش کمک کند.
از طرفی دیگر، تضمینی برای اینکه مجریان برگزارکننده براساس انتظارات از پیش تعیین شده، عمل میکنند، وجود ندارد. بنابراین در این پژوهش، با بهرهمندی از روش مطالعه کتابخانهای، پس از بیان ادبیات در زمینه برونسپاری آموزشی، چگونگی ارزیابی دورههای آموزشهای برونسپاری مورد بررسی قرار گرفته است. لذا یافته های این پژوهش به اهمیت ارزیابی دورههای آموزشی برونسپاریو اجرای کامل ارزیابی تکوینی و پایانی در جهت بررسی آموزش های برونسپاری شده و ارزیابی عملکرد مجریان برگزارکننده، توصیه میکند.
-1مقدمه
برونسپاری یک رویکرد مدیریتی است که در تمام زمینهها قابل استفاده است، این روش ابتدا در صنعت فناوری اطلاعات استفاده شد و سپس در زمینههای دیگری از جمله منابع انسانی مورد استفاده قرار گرفته است. علت اصلی این رشد این است که خیلی شرکتها دریافته اند که استفاده از عرضهکنندگان خدمات خارجی نسبت به استخدام پرسنل جهت انجام این وظایف در داخل شرکت، کاراتر و کم هزینهتر است. مواردی از جمله لیست حقوق و دستمزد، مدیریت پرداخت، حقوق بازنشستگی، آموزش، طراحی و توسعه برنامهها، مشاوره آموزشی، ارزیابی برنامهها، استخدام و انتخاب، تبلیغات، آزمون، مصاحبههای مقدماتی و برنامههای رفاهی کارکنان جزء فعالیتهایی است که سازمان آنها را برونسپاری میکند.
در برونسپاری منابع انسانی بخشی یا تمامی کارکردهای منابع انسانی همچون دستمزد، استخدام، آموزش و حتی برنامه ریزی استراتژیک منابع انسانی طبق قراردادی به تأمین کنندگان خارجی واگذار میشود - آدلر، 2003؛ یانگ و همکاران، 2007؛ سیک و ازیر1، . - 2011 در یک مطالعه تحقیقاتی 94 درصد سازمانهای مورد بررسی اظهار داشتند که یک یا چند وظیفه منابع انسانیشان را برونسپاری کردند. همچنان که اخیراً در امریکا و اروپا بسیاری از سازمانهای بزرگ، آموزش کارکنان خود را به دانشگاهها و موسسات آموزشی می سپارند، بنابراین همراه با توسعهی داخلی زیرساخت های آموزشی، فعالیت های آموزشی به میزان زیادی برونسپاری شده است - کرمی و همکاران، . - 1392 لذا امروزه استفاده از برونسپاری آموزشی به طور فزاینده ای افزایش یافته است و باعث ایجاد مزایایی همچون کاهش هزینه ها، دسترسی به تخصص، بهره مندی از امکانات و تجهیزات آموزشی خارج از سازمان میشود.
برونسپاری آموزشی اشاره دارد به انتقال مستمر مدیریت اجرای یک یا چند فرایند آموزشی به یک ارائه دهندهی خدمات خارجی Cushing - ، . - 2008 از اینرو سازمانها دورههای آموزشی خود را با استفاده از دانش متخصصان بیرونی، همکاری با دانشگاهها و تفاهمنامههای آموزشی Campbell - ، - 1995، به منظور بهرهمند شدن از تجارب مشاوران، متخصصان و کارگزاران برون سازمانی برگزار میکنند همچنین صاحبنظران اعلام نمودند، ارائه آموزش توسط مراکز آموزشی خارج از سازمان برای کارکنان سازمان، جایگزین مناسبی برای آموزش توسط خود سازمان است، با این حال استفاده از برونسپاری یک راهحل ایدهآل برای همهی سازمانها نیست ، و استفاده از آن معایبی همچون از دست دادن مزایای رقابتی، از دست دادن توانمندیهای داخلی و وابستگی به تأمینکننده، نقصان در فرایند تأمین، کیفیت پایین سطح آموزشی کارکنان و فاش شدن اسرار و اطلاعات محرمانه شرکت و نادیده گرفتن حقوق مالکیت فردی - تربتی و همکاران، - 1390، را به دنبال دارد.
از طرفی دیگر تأمینکنندهی فرایند برونسپاری، به هر دلیلی از قبیل مشکلات دانش مورد نیاز، مشکلات فنی، مشکلات مربوط به منابع انسانی، مشکلات مالی و... ممکن است در تأمین و ارائه فعالیتهای مورد نیاز سازمان خریدار با اشکال مواجه شود. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی در برنامههای آینده، انجام ارزیابی توسط سازمان خریدار، در حین واگذاری، ضروری میباشد. وجود چنین شرایطی، گاهی سازمان را وادار به خاتمه قرارداد با تأمینکننده مربوطه، تغییر تأمینکننده و یا بازگشت انجام فعالیتها در داخل سازمان میکند.
لذا اگر سازمانی بخواهد از برونسپاری آموزشی به طور مؤثری استفاده نماید باید به تأثیرات بالقوه که روی نگرش کارکنان و افراد شرکتکننده میگذارد، توجه داشته باشد - چادوری3، . - 2012 لذا ارزیابی آموزش های بروسپاری شده در جهت بررسی عملکرد مجریان آموزش امری لازم و ضروری میباشد تا از این طریق بخشی از اطلاعات و دادههایی است که مسئولین آموزش برای سنجش دوره آموزشی و عملکرد مجری برگزارکننده لازم دارند، فراهم نمود.
-2 تعریف و تاریخچه
برونسپاری یعنی انتقال فعالیتهای قبلی یا واگذاری فعالیتها و کارکردهای عادی که در داخل سازمان صورت میگرفت حال به واحد بیرون از سازمان داده شده است - آروبای4، . - 2012 مفهوم برونسپاری از اصطلاحات آمریکایی «Outside Resourcing» به معنای تأمین منابع از خارج، گرفته شدهاست. این عبارت بعداً در اصطلاحات اقتصادی، برای نشان دادن استفاده از منابع خارجی برای توسعه کسب و کار مورد استفاده قرار گرفت - بودیسلاو و تروآکا5، . - 2012 همچنین به عنوان فرایندی در نظر گرفته میشود که در آن سازمان بخشی از عملیات و کارکردهای خود یا واگذاری حق تصمیمگیری به شخصی ثالث یا عرضهکننده بیرون از سازمان، انتقال میدهد به عبارتی دیگر، از طریق قرارداد، کارهایی که به طور سنتی در داخل انجام میشد را به تأمینکنندگان خارجی برای انجام آن واگذار مینماید، در حالی که مالکیت و مسئولیت نهایی این فرایند حفظ خواهد شد - محمود6 و همکاران، 2012؛ کوآرتی7، . - 2013
برونسپاری طیف وسیعی از فعالیتهایی مانند عملیات تولید، تحقیق و توسعه، تدارکات، فناوری اطلاعات، حسابداری و مدیریت منابع انسانی میباشد. شواهد بسیاری نشان میدهد که برونسپاری منابع انسانی در حال افزایش است، وجود دارد - هارکینس8 و همکاران، . - 1995 از اینرو، بررسیها نشان میدهد، برونسپاری طی دو دههی اخیر از حوزه فعالیتهای فنی و تولیدی به حوزهی اداری، مشاورهای و در جدیدترین شکل خود به امور آموزش سازمان گسترش یافته است. علت اصلی این رشد این میباشد که خیلی از شرکتها دریافتند که استفاده از عرضهکنندگان خدمات خارجی نسبت به استخدام پرسنل جهت انجام این وظایف در داخل شرکت، کاراتر و کم هزینهتر است.
از طرفی دیگر، سازمان ها دریافتند که عرضهکنندگان خدمات منابع انسانی در کار خود تخصص داشته و آنها از اثرات صرفهجویی نسبت به مقیاس سود برده و این سود را به مشتریان خویش منتقل میکنند. همچنین دلیل دیگری که بعضی سازمانها ممکن است به برونسپاری روی بیاورند نیاز به تخصص است. آنها یا تخصص لازم را ندارند و یا تخصص آنها، آنقدر قدیمی است که نیاز به سرمایهگذاری قابل توجهی در این زمینه دارند.
برونسپاری منابع انسانی در عمل به عنوان بستن قرارداد در زمینهی کارکردها و فعالیتهای خاص منابع انسانی داخل سازمان با یک شخص ثالث به صورت رابطهی تحت کنترل و انعطافپذیر، قابل درک است. در حوزه وظایف منابع انسانی فعالیتهایی همچون برنامه، لیست حقوق و دستمزد، منافع، جبران خدمات، حقوق بازنشستگی، آموزش - برنامهریزی استراتژیک برای آموزش و توسعه، تدوین و اجرا خط مشی آموزش، تجزیه و تحلیل نیازهای آموزشی، تحویل برنامه توسعه و طراحی برنامه، مشاوره آموزشی، برنامه ارزیابی - ، استخدام و انتخاب - اطلاع رسانی، درخواست غربال کردن، آزمون، بررسی کردن مرجع - ، مذاکرات - مواجب مذاکره- سطح اجرایی، ایمنی و سلامت مذاکرات خارجی - ، برنامهای برای مساعدت کارکنان و برنامه سلامتی، جزء فعالیتهای غیرهستهای محسوب میشوند و میتوان برای انجام آنها به بیرون واگذار نمود؛ سیسک و ازیر، . - 2011 امروزه مشارکت در برگزاری دورههای آموزشی، مسئلهای است که ضرورت آن کاملاً احساس گردیده است.
نظامهای آموزشی منابع محدودی دارند و با بضاعت دانشی و مالی لازم را برای برگزاری تمام دورهها در اختیار ندارند. آنها، امور آموزش کارکنان را به افرادی محول مینمایند که دارای دانش، تعهد، آگاهی، مهارت، تجربه و سابقه قابل قبولی در امر آموزش باشند نه به افرادی که بدون تعهد یا فقدان دانش، تجربه و سابقه آموزشی، که فکر میکنند میتوانند عهدهدار مسئولیتهای آموزشی گردند. برونسپاری فعالیتهای آموزشی به سازمان امکان میدهد تا از تجارب مشاوران، متخصصان و کارگزاران برونسازمانی استفاده نمایند.
امور آموزش کارکنان باید به افراد واجد شرایط سپرده شود در آن صورت مشاهده خواهیم نمود برنامهریزی و اجرای صحیح دورههای آموزشی کارکنان چه اثرات مفید و مؤثری به همراه خواهد داشت - ابطحی، :1383 . - 19 لازم به ذکر است که تصور اینکه به توان تمامی فعالیت های منابع انسانی را به شخص ثالث واگذار نمود بعید است. در حوزه منابع انسانی کارکردهای سنتی مواردی همچون استخدام، اخراج، سوابق اشتغال و آموزش را میتوان واگذار نمود.
-3 برونسپاری آموزشی
هر نیروی انسانی که وارد سازمان میشود نیاز به آموزش براساس حیطه کار، نوع کار و ابزارهای موردنیاز جهت انجام امور به آنها داده شود. تواناسازی نیروی انسانی در سازمان از طریق اجرای دورههای آموزش ضمن خدمت و آموزش کارکنان به عهده دستگاههای اجرایی است که کارکنان خود را برای فعالیتهای مختلف، آموزش دهند.
