بخشی از مقاله
خلاصه
پژوهش حاضر، محرک های پیاده سازی مدیریت زنجیره تأمین سبز، فعالیت های سبز و عملکرد در کارخانه سیمان تهران را بررسی می کند. داده ها توسط مدل سازی معادلات ساختاری- حداقل مربعات جزئی - - PLS-SEM و توسط نرم افزار Smart PLS تحلیل شده اند. نتایج نشان می دهد که عملکردهای اقتصادی، عملیاتی، زیست محیطی و اجتماعی در کارخانه سیمان، به طور مثبت با پیاده سازی فعالیت های مدیریت زنجیره تأمین سبز رابطه دارند.
به علاوه پژوهش حاضر محرک های موثر بر پیاده سازی مدیریت زنجیره تأمین سبز در کارخانه سیمان را تحلیل و اولویت بندی می کند. نتایج حاصل هم آگاهی صنعت گران از محرک ها و موانع پیاده سازی فعالیت های سبز را افزایش می دهد و هم به عنوان انگیزه ای برای صنعت گران می باشد تا در جهت بهبود عملکرد همه جانبه سازمان خود، به سمت سبز شدن حرکت کنند..
.1 مقدمه
در دیدگاه مرسوم و گذشته، مدیریت زنجیره تأمین شامل هدایت تمام اعضای زنجیره تأمین به صورت یکپارچه و هماهنگ با هدف بهبود عملکرد جهت ارتقا بهره وری و سود بیشتر سازمان بوده و مدیران زنجیره تأمین به دنبال تحویل سریع کالا و خدمات، کاهش هزینه و افزایش کیفیت بودند، اما بهبود عملکرد زیست محیطی زنجیره تأمین و اهمیت هزینه های اجتماعی و تخریب محیط زیست لحاظ نمی گردید. بنابراین تولید با حداقل اتلاف و لطمه های زیست محیطی به یکی از اهداف جدی صنایع تبدیل شد که این مسائل باعث شکل گیری مفهوم "مدیریت زنجیره تأمین سبز" گردید.
مدیریت زنجیره تأمین سبز یکپارچه کننده مدیریت زنجیره تأمین با الزامات زیست محیطی در تمام مراحل طراحی محصول، انتخاب و تأمین مواد اولیه، تولید و ساخت، فرآیند های توزیع و انتقال، تحویل به مشتری و مدیریت بازیافت و مصرف مجدد به منظور بیشینه کردن میزان بهره وری مصرف انرژی و منابع همراه با بهبود عملکرد کل زنجیره تأمین است.[1] یکی از صنایع بزرگ و آلاینده کشور، صنعت سیمان می باشد که به علت سودآور بودن و گستردگی آن در کشور، حفظ این صنعت با رعایت الزامات زیست محیطی در کل زنجیره تأمین آن ضروری می باشد.
این پژوهش برآن است که با شناسایی و تعیین عوامل موثر بر پیاده سازی مدیریت زنجیره تأمین سبز و همچنین شناسایی عوامل عملکرد و ارائه مدل مفهومی، کارخانه های صنعت سیمان را به سبز شدن و اجرای زنجیره تأمین سبز سوق دهد.
2 مرور ادبیات و بیان فرضیه ها
عوامل بسیاری در پیاده سازی فعالیت های مدیریت زنجیره تأمین سبز به عنوان محرک و یا مانع شناخته شده اند. سرینگ و مولر - 191 - Seuring& Muller,2008 مقاله در زمینه پیاده سازی زنجیره تامین پایدار را بررسی کرد و به نتایج زیر رسیدند: 6دسته فشار و محرک وجود دارد: آیین نامه/تقاضای قانونی 99 - مقاله - ، تقاضای مشتری - 96 مقاله - ،پاسخ به ذینفعان - 90 مقاله - ، مزیت رقابتی - 71 مقاله - ، گروه های فشار اجتماعی و زیست محیطی - 38 مقاله - و فقدان اعتبار - 30 مقاله - . آنها همچنین 3 مانع برای پیاده سازی زنجیره های تامین پایدار نام بردند که عبارتند از: هزینه های بالاتر،تلاش برای هماهنگی و پیچیدگی و ناکافی بودن ارتباطلات در زنجیره تامین
با مرور مطالعات صورت گرفته در این زمینه و نظر خبرگان دانشگاهی، 7 عامل موثر بر پیاده سازی شناسایی شد که در این پژوهش مورد تحلیل قرار گرفته است که عبارتند از: حمایت مدیریت، سازگاری، پیچیدگی، دسترس پذیری، ذینفعان، حمایت دولت و قوانین زیست محیطی [2] تا [17]
با توجه به نکات گفته شده و هدف پژوهش در صنعت سیمان، فرض اول این پژوهش به قرار زیر است:
:H1 محرک ها به طور مثبت بر عوامل کارخانه سیمان تاثیر می گذارند تا فعالیت های مدیریت زنجیره تأمین سبز را دنبال کنند.
داده های جمع آوری شده توسط کوی ات ال - Kuei et al,2013 - در چین نشان می دهد که فعالیت های سبز منجر به بهبود عملکرد زیست محیطی، اقتصادی و عملیاتی می شود. شاخص های عملکرد ارائه شده توسط وی شامل کیفیت محصول، ظرفیت فرایند، رضایت مشتری، زمان پاسخ، هزینه کیفیت زیست محیطی، ریسک، جایگاه رقابتی، رضایت کارکنان، ایجاد درامد، ROA - نرخ بازده دارایی - و ROE - بازده اصل سرمایه - می باشد.
ژو ات ال نشان داد که فعالیت های زنجیره تامین سبز در چین منجر به بهبود عملکرد اقتصادی، عملیاتی و زیست محیطی می شود. ایوانو و سکولو - Ivanov& Sokolov,2012 - آیتم های عملکرد زیر را برشمردند: یکپارچگی، انصاف اجتماعی، سازگاری، کارایی هزینه، پایداری، کیفیت و انعطاف پذیری. وو ات ال - Wu et al,2008 - تاکید داشت که مدیریت محیط زیست یک دارایی استراتژیک است. آنها از سه ساختار عملکرد عملیاتی زیر در مطالعاتشان استفاده کردند: کیفیت محصول، زمان تدارکات و هزینه های کلی.
به طور کلی می توان تمامی آیتم های عملکرد را در 4 مورد زیر دسته بندی کرد:
-1 عملکرد اقتصادی: تحقیقات بسیاری اذعان دارند که در طول سبز نمودن، کاهش هزینه مهم ترین فاکتور برای سازمان ها می باشد. اجرای فعالیت های مدیریت زنجیره تأمین سبز ممکن است هزینه مواد اولیه و بسته بندی را به دلیل استفاده از مواد بازیافتی کاهش دهد.
-2 عملکرد زیست محیطی: محققان بسیاری عملکرد های محیط زیستی را در سبز نمودن زنجیره تأمین تعیین کرده اند
مدیریت مؤثر تأمین کنندگان می تواند هزینه ها را کاهش دهد و فعالیت های بازیافت، استفاده دوباره و تولید دوباره را ترغیب نماید.یک سیستم مدیریت زیست محیطی یکپارچه در استراتژی سازمان به بهبود عملکرد زیست محیطی کمک خواهد کرد.
-3 عملکرد عملیاتی: فعالیت های مدیریت زنجیره تأمین سبز به افزایش کیفیت محصولات و فرآیندها و همچنین بهبود تحویل و انعظاف پذیری کمک خواهد کرد
-4 عملکرد اجتماعی: پایداری در فعالیت های مدیریت زنجیره تأمین سبز به عنوان یک امر حتمی برای مزایای اجتماعی و زیست محیطی شناخته شده است.
