بخشی از مقاله
چکیده
در کشور ما در موضوع مدیریت شهرها در مفهوم کلینگر، در تعریفی با عنوان توسعه پایدار با مضمون سلامت اجتماعی و اکولوژیکی بلند مدت شهرها روبرو هستیم، و در مقالات و محافل علمی هر از چند گاهی مطالبی ارزشمند از سوی محققان و اساتید برجسته به چاپ میرسد، اما غافل از اینکه مدیریت شهرها تحت تاثیر بیبرنامهبودن، سطحینگری و وجود مطالعات ضعیف در سطوح خرد و کلان، معضلات پیچیده ای را برای شهروندان ومدیران شهرها به وجود آورده است.
این موضوع باعث گردیده که شهرهای ساخته شده کنونی جز باکسهایی از بتن و فولاد در محدودهای بنام شهر، که از طبیعت زیبا سر برآورده است جلوه دیگری ندارد و در آینده جز تخریب محیط زیست حاصل دیگری دربر نخواهد داشت و به نوعی نتونستهایم اثر جاودان در خور کشور باتمدن کهن ایجاد نماییم. به هر ترتیب اگربتوان باز نگری در ساخت و سازها و پهنه بندی شهرها صورت داد، خواهیم دید که شهری شفاف و شیشهای وبه دور از دیوارهای بلند ایجاد نمودهایم .که دیگر نیاز به کلانتر ندارد و تحقق پذیری طرحها و رضایت مندی شهروندان به صددرصد خواهد رسید در غیر این صورت با این وجود میبایست بخش عظیمی شهرها باید تخریب شوند.
1. مقدمه
امروزه نیمی از جمعیت 6 میلیاردی جهان، ساکن شهرها هستند. در سال1800 تنها سه درصد جمعیت جهان در شهرها میزیستند،در سال 1950 میزان شهرنشینی به 29 درصد و در سال 2000 به 50 درصد رسیده است.این در حالی است که سازمان ملل متحد 80 درصد رشد جمعیت دهه آینده را مربوط به شهرها می داند. مسلماً آنچه در خصوص توسعه و گسترش شهر و شهرنشینی اتفاق افتاده در طول تاریخ بشر بی سابقه بوده است.
روند شهرنشینی اجتماع بشری به علاوه جهانی شدن اقتصاد، پدیده کلان شهرها را پیش آورده که خود این پدیده در مسیر تحولات هزاره سوم با چالشها و بحران های جدی همراه است. با گسترش شهرنشینی و افزایش جمعیت و توسعه، جابجایی افراد و کالاها بین مراکز جمعیتی، اقتصادی و خدماتی در سطح شهرها، استفاده روزافزون از وسایل نقلیه به صورت امری اجتناب ناپذیر درآمده است.
در واقع با افزایش قابلیت حرکت انسان، خودرو محدودیتهای جغرافیایی را کاهش داده و آزادی انتخاب بیشتری در مورد محل زندگی و کار، برقراری ارتباطات و فعالیتهای اجتماعی و تفریحی برای افراد فراهم کرده است. در عصر حاضر استفاده از وسایل نقلیه به ویژه خودرو، به عنوان بخشی جدا نشدنی از زندگی روزمره درآمده است. از سویی دیگر،گسترش استفاده از خودرو، آثار زیانبار فراوانی را نیز به همراه داشته است. تلفات جانی و خسارات مالی ناشی از حوادث رانندگی، افزایش آلودگی هوا و آلودگی های صوتی، اتلاف زمان های زیاد در تراکم ترافیک شهرها و آثار زیانبار روانی ناشی از آن، از جمله پیامدهای منفی توسعه استفاده از وسایل نقلیه موتوری است.
از طرفی افزایش حجم ترافیک وسایل نقلیه، سبب انباشت ترافیک در معابرمی شود. دردهههای قبل برای کاهش بار ترافیک در معابر شهری و برون شهری، به اضافه کردن راههای جدید و تعداد خطوط مبادرت می کردند. هم اکنون در بسیاری از کشورهای جهان، دوران ساخت معابر جدید در شهرها به سر آمده و در این کشورها به استفاده بهینه از شبکه معابر موجود تأکید میشود که این امر از طریق بهینه سازی و مدیریت ترافیک صورت می گیرد
مدیریت کلانشهرها در جهت حفظ منابع و ایجاد بستر استقرار توسعه پایدار درکشورها امری ضروری و اجتناب ناپذیراست. نگرش کنونی بر شهرها و نحوه مدیریت سنتی بخصوص در کشور خودمان باعث گردیده بحران چگونگی اداره شهرها تمام موضوعات خدمات رسانی به شهروندان را تحت تاثیر قراردهد. و در جهت حل مشکلات با صرف اعتبارات کلان با نتیجه مطلوب روبرو نشویم. و از طرفی حفظ محیط زیست به دقدقه تمام کشور ها معطوف شده است، و مطالعات در این دست بدلیل سطحی نگری دچار خطا شده و بخشی ازیک کشور یا منطقه و قاره را دچار بحران میسازد.
از مثال های ملموس میتوان موضوع ریز گردها را عنوان نمود، که در حال حاضر چندین کشور را درگیر خود ساخته و هزینههای گزافی در بازگشت به حالت اولیه برای کشورهای منطقه در بر خواهد داشت. امروزه کشورها با مشکلاتی، از جمله عدم آسایش پایدار شهروندان، مدیریت منابع و هدر رفت انرژی، حمل و نقل درون شهرها، و در نهایت چالشهای زیست محیطی روبرو هستیم. بطور مثال ترافیک پدیده ای است ناشی از جا به جایی انسان، حیوان، کالا و وسایل نقلیه از نقطهای به نقطه دیگراست.
معضل ترافیک از دهه 1950 با تولید انبوه خودروها آغاز شد. خودروها جایگزین درشکه وکالسکه شدند و به تدریج در بسیاری از کشورها، مشکلات حمل و نقل و ترافیک به یکی از چالشهای مهم اجتماعی و ملی تبدیل شد و سهم قابل توجهی از سرمایههای ملی را به خود جذب کرد. با صنعتی شدن و ورود به عصر مدرینیه و توسعه تکنولوژی، شهروندان به سمت زندگی ماشینی هدایت شدند. و روز بروز بر مشکلات شهرها اضافه گردید. و با ورود در جهت حل مسائل، نه تنها از مشکلات کاسته نشد، بلکه مدیریت شهرها نتوانستند برحل مشکلات فایق آیند. و شاخ و برگ این درخت تنومند افزایش یافت. امروزه موضوع بافت های تاریخی و بافتهای فرسوده شهرها از جمله مباحث روز شهرسازی کشور به شمار می آید که نحوه صحیح برخورد با آنها هنوز روشن نیست.
در برخورد با بافتهای تاریخی و فرسوده همواره به دنبال توجیه اقتصادی در جهت مداخله در آنها هستیم. باید توجه داشت که ارزش بافتهای تاریخی از جمله بازارکرمانشاه و سایر آثار تاریخی موجود بعنوان یک سرمایه و فرصت قابل سرمایه گذاری و افتخار ملی است. این بافتها که در دوران خود با هزینه، دقت، تلاش و پشتکار فراوان شکل گرفته اند و در اثر مرور زمان تبدیل به یک بافت تاریخی شده اند و روح و فرهنگ گذشته این شهر و شهرهای کشورمان را به رخ می کشند. بازار، کاروانسراها، مساجد، طاق بستان و هزاران آثار تاریخی شهرمان نمونه بارزی از این الگوها هستند. و امروز سایه درخت کهنسال تاریخ بر سر مردم کرمانشاه است و سرمایه ارزشمندی که می توان با توجه عمیق تر و با بکارگیری از صنعت گردشگری از سرمایه آن بهره برد و تبدیل به یک فرصت مغتنم برای معرفی به جهانیان و نیز نسلهای آینده نمود .
1-1 زیر ساختهای مورد نیاز در روند طراحی
-1 فناوری اطلاعات و ارتباطات
-2 شهر الکترونیک
-3 شهروند الکترونیک
.2 مفهوم توسعه پایدار شهری واهداف
رشد روز افزون جمعیت جهان آثار مخرب و اغلب فاجعه آمیزی بر زیستگاههای طبیعی کره زمین داشته است. مصرف بی رویه انرژی، تخریب جنگلها و انقراض گونههای گیاهی و جانوری از پیامدهای آن است. شهرها که به عنوان جایگاه اصلی فعالیتهای انسانی و بزرگترین مصرف کننده منابع طبیعی میباشند، کره زمین را مورد تهدید قراردادهاند. بدین جهت در شیوه سنتی مدیریت شهرها میبایست تجدید نظر نمود، و در راستای کاهش مصرف انرژی، از شیوههای جدید و مبتنی بر مدیریت واحد شهری و بصورت هوشمند استفاده، و از مدیریت به اصطلاح دستی خودداری نمود. فناوریاطلاعات در شاخههای مختلف علوم در هوشمندسازی ساختمانها و شهرها کمک شایانی خواهد نمود و با این دیدگاه میبایست به طراحیهای نوین در زمینههای هوشمند پرداخته شود.
در عصر حاضر استفاده از وسایل نقلیه به ویژه خودرو، به عنوان بخشی جدا نشدنی از زندگی روز مره در آمده است. از سوی دیگرگسترش استفاده از خودرو، آثار زیانبار فراوانی را نیز به همراه داشته است. تلفات جانی و خسارات مالی ناشی از حوادث رانندگی، افزایش آلودگی هوا و آلودگیهای صوتی، اتلاف زمانهای زیاد در تراکم ترافیک شهرها و آثار زیانبار روانی ناشی از آن، از جمله پیامدهای منفی توسعه استفاده از وسایل نقلیه موتوری است. از طرفی افزایش حجم ترافیک وسایل نقلیه، سبب انباشت ترافیک در معابر میشود.
در دهههای قبل برای کاهش بار ترافیک در معابر شهری و برون شهری به اضافه کردن راه های جدید و تعدد خطوط مبادرت میکردند. هم اکنون در بسیاری از کشورهای جهان، دوران ساخت معابر جدید در شهرها به سر آمده ودر این کشورها به استفاده بهینه از شبکهمعابر موجود تاکید میشود که این امر از طریق بهینه سازی و مدیریت ترافیک صورت میگیرد
با فناوریاطلاعات و ارتباطات حد مرزهای جغرافیایی شکسته شده و نقش تعیین کنندهای را در تمام علوم ایفا میکند، به طوریکه این فناوری جز لاینفک کلیه سامانهها است. فناوری، ترکیبی از مهارتها، دانش، تواناییها، مواد، ماشینها و ابزارها است که انسان از آن برای تبدیل با تغییر مواد خام به اجناس ارزشمند یا خدمات استفاده میکند. یا به تعریفی دیگر: فناوری اطلاعات، مجموعه ابزارها و روشهای لازم برای تولید، پردازش، نگهداری و توزیع آن است. در فناوری اطلاعات پنج فرآیند نهفته و درونی وجود دارد که عبارت اند از: تولید، پردازش، ذخیره، باز ذخیره، بازیابی و انتقال اطلاعات است
امروزه بسیاری از شهرها، ساختمانها، ادارات، مرکز صنعتی و شهرها به صورت هوشمند کنترل میشود. که در جهت کاهش هزینهها، با استفاده ازتکنولوژیهای روز و مبتنی براستفاده ازفناوری ارتباطات، اتوماسیون مدیریتی را داخل در بدنه مورد نظر ایجاد مینماید. که در مجموع صرف جویی انرژی و حل بسیاری از معضلات اجتماعی کنونی را در پی دارد. از طرفی یک ساختمان و یا شهر هوشمند باید داری سیستمی از اعصاب باشد که اطلاعات را در زمان ورود اطلاعات بتواند با پردازش، پاسخ مناسب در حل مساله را داشته باشد.
با این اوصاف شهرمی تواند به صورت ایستا یا متحرک عملکند. سیستم اعصاب تشبیه شده دارای وظیفه یک پارچه کردن سیستمها را عملکردها را بر عهده دارند. بنا بر این ساختمان و یا شهری هو شمند و انعطاف پذیر شکل میگیرد، تا بتواند در مواجهه با تغییرات محیطی و غیره که درآن واقع شده است، کنش مناسبی داشته باشد. سیستم هوشمند » مجموعه گستردهای از تکنولوژیها نظیر ارتباطات، الکترونیک، ترافیک، کنترل ساختارهای کنترلی پیشرفته و ... را در بر میگیرند که در راستای کمک به افزایش کارایی، بازدهی، ایمنی و سودمندی سیستمهای حمل و نقل موجود مورد استفاده قرارمیگیرد
2-1 سامانههای مورد نیاز هوشمند سازی شهر ها
سامانههای فعال در شهرها که به طور هوشمندانه تحت کنترل سروها و ابر رایانهها نسبت به کنترل و راهبری شهر اقدام مینمایند.
1 سامانه ITS
RFID -2
-3 سامانههای ANPR
-4 فناوری سنجش راه دور آلایندهها
-5 مدیریت توقفگاهها
-6 سامانه - AVL -
-7 سامانههای اطلاعات آب و هوای جاده و شهر
2-2 اهداف ITS
اهداف سامانه های حمل و نقل هوشمند را میتوان در یک تصور کلی و جامع به سه دسته زیر تقسیم بندی کرد به نحوی که کلیه زیر سامانههای ITS در راستای این اهداف طراحی و توسعه یافتهاند.
1. رشد و توسعه ایمنی ترافیک.
2. روان سازی جریان ترافیک.
3. بهبود محیط زیست.
4. نتایج احصاء شده در مفهوم توسعه پایدار شهری
تحولات چند صده اخیر جهان و آثار مخربی که روی کیفیت محیط و سلامت نسل جدید و آینده برجاگذاشته است و بشر را به سمت یافتن دیدگاهی جدید با عنوان توسعه و در قالب مفهوم وسیع تر توسعه پایدار سوق داده است. توسعه پایدار بنابر تعریفی توسعه ای است که خدمات اولیه محیطی، اجتماعی و اقتصادی را بدون تهدید محیط زیست، سیستمهای ساختمانی و اجتماعی که این خدمت به آنها وابسته اند ارائه کند و در کشور ما هنوز در حد یک شعار باقی مانده است.
پایداری : فعل از ریشه لاتین و از دو جزء - به معنی از پایین به بالا - و - به معنی نگه داشتن ، حفظ کردن - تشکیل شده است و از سال 1920 میلادی در زبان انگلیسی به کار گرفته شده است. این فعل با مفاهیمی از قبیل " حمایت ، پشتیبانی و تداوم " آمیخته است و صفت در توصیف شرایط ، حالت و چیزی " بکار می رود
