بخشی از مقاله
چکیده
سامانه فرماندهی حوادث در مدارس دارای نقاط ضعفی است که باید مورد مطالعه قراربگیرد. هدف از این تحقیق، بررسی نقاط ضعف و پیچیدگی ساختار تصمیم گیری در سامانه فرماندهی حوادث مدارس، با استفاده از روش بسط یافته ساختاری در مهندسی سیستم ها است. در این تحقیق، با استفاده از روش تحلیل محتوایی و بکارگیری روش تجزیه و تحلیل درخت خطا نسبت به طرح موضوع، چالش های کیفی پیش رو در این سامانه پرداخته شده است. طبق نتیجه تحقیق، دستیابی به یک به یک مدل مفهومی بومی به عنوان توسعه پایدار در این سامانه مد نظر است.
.1 مقدمه
وقوع حوادث طبیعی گسترده، به ویژه در شهرهای بزرگ همواره با پیامدهای منفی، بی نظمی و آشفتگی همراه بوده است. برای پاسخگویی به حوادث، به یک ساختار سازمانی واحد نیاز است تا مسئولیت و جایگاه هر فرد و سازمانیکاملاً مشخص باشد و برای هر سطح از حادثه وظایفی متناسب با آن درنظرگرفته شود . - 1 - امروزه، با توجه به زلزله های اخیر تهران و حوادثی همچون ساختمان پلاسکو و آتش سوزی سازه ها که در سطح کشور دیده شده است، همچنین ناایمن بودن 700 مدرسه از 2500 مدرسه دولتی پایتخت، که تقریبا 28 - درصد - را شامل می شود - . - 2
زنگ خطری را برای مطالعه و تحقیق در زمینه دانش موجود نسبت به مسائل ایمنی و نحوه رسیدگی به بحران به صدا در می آورد. باید به مسئله مدیریت ایمنی و پیشگیری توجهی بیش از پیش نمود. مدارس یه عنوان یک محیط آموزشی و مکانی با تراکم بالای افراد به عنوان یک اهمیت قابل توجه در این زمینه هستند. ضعف موجود آن است که باید به مسائل ایمنی و مطالعات پیش گیرانه توجهی چمگیر داشت تا به آنچه به عنوان اهمیت در موضوع سامانه فرماندهی حادثه مطرح است بتوان دست پیدا کرد.
در این تحقیق به بررسی و ارائه راه حل درباره ی بحران های پیشرو در ساختار سامانه فرماندهی حوادث در مدارس و ایجاد یک الگوی ساختاری نو به منظور ارائه ی یک ساختار توسعه پایدار در مدیریت فرماندهی حوادث میپردازد. بنابراین، توجه شود که در ارائه ساختار، زمانی که تلاش برای تسلط پیدا کردن بر طراحی سازمانی، عنوان های موقعیتی، آموزش برای پاسخ های اضطراری و عملکرد سازمانی می شود، زمان های با ارزشی از دست می رود .
- 3 - - 4 - - 5 - بنابراین، باید دقت در طراحی ساختار، به منظور رسیدن به یک نمونه با ارزش و دقیق شود. این تحقیق، خطاهای موجود در سامانه فرماندهی حوادث در مدارس را با فرآیند تجزیه و تحلیل درخت خطا نمایش می دهد و نتیجه ی آن ارائه یک مدل ساختاری بر اساس توسعه ی پایدار برای سامانه فرماندهی حوادث در مدارس است. روند تحقیق بدین صورت می باشد که به منظور شناسایی مشکلات مطرح در سامانه فرماندهی حوادث بخصوص در مدارس، ابتدا ویژگی های سامانه با استفاده از روش کتابخانه بر اساس گردآوری اطلاعات موجود، شناسایی گردید.
یکی از مشکلات اساسی مطرح در این سامانه در مدارس، نحوه تصمیم گیری در زمان برخورد با حادثه می باشد که پیچیدگی در ساختار تصمیم گیری، دچار ایجاد تردید در نوع انتخاب می شود. این اساسی ترین مشکل در فرماندهی یک حادثه است. زیرا، تصمیم گیری و انتخاب جزء اصلی ترین شاخص های فرماندهی بخصوص فرماندهی حادثه می باشند.
سپس، با استفاده از روش تجزیه و تحلیل درخت خطا به معرفی خطاهای کیفی این سامانه پرداخته شد که بروز هر کدام میتواند منجر به پیچیده تر شدن فرآیند تصمیم گیری در این سامانه شود. بر این پایه طبق نتیجه ی حاصل از این تحقیق، می توان یک ساختار مفهومی تازه ای را طراحی و ارائه نمود تا نسب به معرفی یک ساختار بومی بر اساس توسعه پایدار اقدام شود. درواقع، با ارائه ساختار مدل مفهومی بومی توسعه پایداردرسامانه فرماندهی حادثه مدارس، نسبت به افزایش ایمنی و قابلیت اطمینان این سامانه اقدام شده، همچنین، سعی شده که نقاط ضعف در ساختار تصمیم گیری و انتخاب به شکل چشمگیری کاهش پیدا کند.
-1,1 ساختار فرماندهی حادثه:
سامانه فرماندهی حادثه، نظام یا سیستمی برای مدیریت و سازماندهی حوادث اضطراری می باشد. به عبارت دیگر این سیستم مکانیسمی برای هماهنگی موثر عملیات مقابله در شرایط غیر معمول و اضطراری است. ساختار مدیریتی تایید شده، مبتنی برتمرین های کاری موفق با انعطاف پذیری قابل ملاحظه درون سیستمی می باشد که کاربران را برای سازگاری با ساختارهای سازمانی یکپارچه قادر می سازد. از طرف دیگر، این سامانه نتیجه سالیان متمادی تجربه های اندوخته در سازماندهی و مدیریت حوادث اضطراری می باشد.
سیستمی برای مدیریت و سازماندهی حوادث اضطراری بر پایه تجارب کاری موفق با تجربه ای بیش از 30 سال می باشد. به عبارت دیگر یک سیستم مدیریت اثبات شده در طی بیش از 30 سال مطالعه در زمینه مدیریت و سازماندهی حوادث اضطراری بر پایه تجارب کاری موفق است. از طرف دیگر، تعریفی که برای این سامانه ارائه شده عبارت است از : مکانیسمی برای هماهنگی موثر عملیات مقابله در شرایط غیر معمول، ترکیبی از تسهیلات ، امکانات، پرسنل، فرآیندها - روندها - و ارتباطات در یک ساختار فرماندهی واحد با مسئولیت مدیریت منابع تعیین شده به منظور انجام اثر بخش - موثر - اهداف مربوط به یک حادثه می باشد - - 6 .میتوان ساختار تکامل یافته سامانه فرماندهی حادثه را در شکا شماره 1 مشاهده نمود.
سامانه فرماندهی حادثه - 1شکل شماره - 1 یک ابزار بوروکراتیک منطقی، مانند آنچه اغلب در مطالعات سازمانی به عنوان نظریه مدیریت کلاسیک در نظر گرفته شده است - - 8،می باشد. عنصر مهم دیگر سامانه فرماندهی حادثه تمرکز بر عملیات، برنامه ریزی و تدارکات است - . - 9 در ابتدا برای آتش سوزی جنگل ساخته شده بود که اغلب منابع، ازمکان های متمایز آمده و نیاز به هماهنگی درآن بسیار مهم بود. سامانه فرماندهی حادثه - ICS - ، در حوادث گسترده، جهت کسب بیشترین موفقیت در ارایه خدمات امدادی و کنترل و هدایت منابع - نیروی انسانی، تجهیزات و مواد مصرفی - استفاده می شود. این سامانه به شکلی طراحی شده است که برای انواع حوادث قادر به پاسخگویی است:
1. حوادثی که برای مقابله به اختیارات قانونی خاص و سازمان خاص نیاز دارند.
2. حوادثی که برای مقابله به اختیارات قانونی خاص و سازمان های متعدد نیاز دارند.
3. حوادثی که برای مقابله به اختیارات قانونی متعدد و سازمان های متعدد نیاز دارند. نمونه از چارت سازمانی سامانه فرماندهی حادثه را میتوان در شکا شماره 2 مشاهده نمود. اصول هفتگانه ساختار فرماندهی حادثه برگرفته از معنی "منابع آتش نشانی کالیفرنیا برای مقابله با حوادث و بحران های بالقوه"2می باشد در دهه هفتاد میلادی شکل گرفته و توسعه یافته است - . - 11 بر این اساس به ترتیب شامل موارد زیر می شود:
.1 استاندارد سازی
.2 ویژگی عملکردی
.3 اداره کردن دامنه قابل کنترل
.4 یکپارچگی واحد
.5 فرمان واحد
.6 مدیریت اهداف
.7 مدیریت منابع جامع - . - 12 این اصول اساسی برای ساختار فرماندهی حادثه در دهه 1970 میلادی گسترش پیدا کرد، اما به روش های گوناگون انجام می شد - . - 13 سپس، درحال حاضر بوناچینی - - 14 - - 15، با تجدید نظر در ساختار - FIRESCOPE - بر ساختار فرماندهی حادثه و به کار گیری ساختار مدیریت حادثه در آن پرداخت. بنا براین، می توان به وضوح تمامی نقاط عملکردی یک سامانه فرماندهی حوادث را درک کرد.
-1,2 سامانه فرماندهی حادثه درمدارس :
مدارس نیز دارای سامانه فرماندهی حادثه می باشند. فرمانده و مسئولین هر یک از بخش های سامانه فرماندهی حادثه مدرسه به گونه ای انتخاب شده اند که سابقه آنها بیشترین همخوانی با وظایف سازمانی هر یک از بخش ها را داشته باشد.
