بخشی از مقاله
چکیده:
ورزش و فعالیت جسمانی از عوامل اصلی سلامت عمومی است. آمادگی جسمانی تأثیر مستقیمی بر سلامت روان دارد و ورزش صبحگاهی یکی از بهترین راهها برای تقویت توامان سلامت جسمانی و روانی است. نیروی انتظامی نیز به دلیل اینکه مجری برقراری نظم و امنیت جامعه محسوب می شود، برای سلامت جسمانی و روان کارکنان خود اهمیت ویژهای برخوردار است. بدین منظور هدف از این تحقیق، تعیین تأثیر ورزش صبحگاهی بر میزان سلامت روان کارکنان انتظامی شهرستان کارون است. پژوهش حاضر بصورت پژوهشی - توصیفی و کاربردی می باشد. جامعه آماری شامل 66 نفر از کارکنان انتظامی شهرستان کارون بوده اند که به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند.
ابزار اندازهگیری در این تحقیق پرسشنامهای سلامت روان 28 سوالی گلدبرگ و هیلر - 1979 - بود. برنامه هفتگی ورزش صبحگاهی در مدت 8 هفته متوالی برگزار شد. داده ها در این تحقیق با نرم افزار تحلیل آماری SPSS 21 مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها نشان داد که ورزش صبحگاهی تأثیر معنی داری بر شاخص های شکایت جسمانی، اختلال در عملکرد اجتماعی کارکنان نداشت اما در شاخص های اضطراب و افسردگی تأثیر معناداری مشاهد شد. در نهایت برآیند سلامت روان - شکایت جسمانی، اضطراب، اختلال در عملکرد اجتماعی، افسردگی - کارکنان با وجود بهبود در شاخص های سلامت تفاوت معنی داری از نظر آماری نداشت.
واژگان کلیدی: سلامت روان، شکایت جسمانی، اضطراب، افسردگی، ورزش صبحگاهی.
مقدمه:
نیروی انسانی مهمترین گنجینه برای هر سازمان محسوب می شود. اهمیت این نیرو برای سازمان های نظامی دو چندان است. موفقیت و ناکامی در مأموریتها صرف نظر از تسلیحات و تکنولوژی، به سلامتی روانی، آمادگی جسمانی این نیروها بستگی دارد. امروزه در جوامع انسانی، با توجه به وجود اختلالات رفتاری بر آمادگی جسمانی و سلامت روانی تأکید بسیار میشود، که هدف اصلی آن بالا بردن سطح سلامت جسمانی و روانی در جامعه و پیشگیری از وقوع ناراحتی هاست و بی شک سازمانهای نظامی و انتظامی نیز از این قضیه مستثناء نیستند. برای هر نظامی، درجهای از آمادگی جسمی لازم است که این آمادگی می تواند از طریق انجام فعالیتهای بدنی مهیا گردد و سلامت روانی مطلوب می تواند ناشی از آمادگی جسمانی باشد. تعریف سلامت روانی طبق اساسنامه سازمان بهداشت جهانی، سلامت کامل فیزیکی و فکری و اجتماعی است و فقط به معنای نبود بیماری و ناتوانی نیست. - 2001 - WHO - ، به نقل از مطهری راد - 1393
در نیروی نظامی به دلیل ماهیت کار آنها و بالا بودن استرس و فشار کاری، سلامت روان امری ضروری است، تلاش برای آگاهی از سطح بهداشت روان نظامیان لازم است، چرا که بیماریها و آسیبهای روانی به تدریج عامل بزرگی در ناتوانی نظامیان میشود. وجود این مسئله بی شک برای هر فرماندهی از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و درصدد پیدا کردن راهکارهایی برای کنترل و کاهش آن امری ضروری می باشد. - فکوریان، - 1391 یکی از راهکارهای مهم برای بالابردن توأمان دو فاکتور مهم آمادگی جسمانی و سلامت روانی، ورزش صبحگاهی است. ورزش صبحگاهی نه تنها سبب تغییرات مثبت فیزیولوژیکی و جسمانی شده بلکه تاثیرات بسیاری مفیدی بر روح و روان دارد.
بر مبنای برخی دیدگاه ها، ورزش به عنوان واسطه و عامل ارتباط بین فرد با خویشتن و با دیگران است. این موضوع میتواند در سازگاری اجتماعی و شخصیتی دخیل باشد، ورزش صبحگاهی اگر به شکل مشارکتی و همگانی باشد میتواند باعث تقویت روحیه اجتماعی و روحیه سازمانی گردد - مرکز تحقیقات دانشگاه اوهایو1، . - 2013 از طرف دیگر ورزش صبحگاهی، به دلیل استفاده از هوای تمیز صبحگاهی در کارکرد سیستمهای مختلف بدن با مقایسه زمانهای دیگر برای ورزش تأثیر مفیدتری دارد. این باعث بالا رفتن سطح هوشیاری روانی انسان شده و آرامش بیشتر و کاهش میزان استرس و اضطراب را بدنبال دارد - راجوو2،. - 2010
بیان مسئله:این تحقیق به منظور بررسی نقش ورزش صبحگاهی در سلامت روان و خرده مقیاسهای آن در کارکنان ستاد فرماندهی انتظامی شهرستان کارون انجام شده است. بالا بودن روحیه و اعتماد به نفس، نبود نشانه های اضطراب و استرس از عوامل مهم در انجام مأموریتهای انتظامی می باشد. نیروی انتظامی مسئول برقراری نظم و امنیت در جامعه است، و همواره با متخلفین و مخلین نظم و آرامش جامعه و یا افراد مورد بزه قرار گرفته ارتباط دارد. همین واقعیت مؤید حساسیت و فشار شغلی نیروی انتظامی است. از این جهت به حداقل رساندن خطرات و آسیبهای این چنینی همواره از دغدغه های پیشروی فرماندهان، رؤسا و مدیران نیروی انتظامی بوده است. از نظر دیگر انجام ورزش صبحگاهی برای تأمین سلامت جسمی و روانی امری اثبات شده و مورد قبول همگان است که در دین مبین اسلام نیز بر آن تأکید فراوان شده است.
ضرورت این تحقیق استوار بر آن است که عدم رسیدگی به موضوع مورد بحث پیامدهایی از قبیل ظهور شکایت جسمانی، ظهور نشانه های استرس و اضطراب، کم شدن آستانه تحمل، پایین آمدن درصد موفقیت در مأموریتها، مشکلات در ارتباط با مردم را در پی دارد که باعث کاهش میزان اعتماد مردم به پلیس و تبعات منفی آن خواهد بود. همچنین اهمیت پژوهش حاضر از این نظر مورد توجه است، که انجام آن میتواند موجب بالا رفتن سلامت جسمانی و روانی، افزایش روحیه سازمانی کارکنان، بیشتر شدن آمار موفقیت در مأموریتها و افزایش روحیه جمعی، تأثیر مثبت در برخورد با شهروندان، و در نتیجه افزایش اعتماد مردم به نیروی انتظامی میشود. در شهرستان کارون 33 نفر از عوامل کادر و وظیفه در ورزش صبحگاهی شرکت می کنند و بقیه در ورزش صبحگاهی شرکت نمیکنند، همچنین تعدادی از کارکنان دارای سطح سلامت - آسیبهای جسمی - هستند.
عدم تمایل به ورزش در این افراد موجب عدم آمادگی و ناراحتی جسمانی آنها شده و مانع شرکت در مأموریتهای انتظامی این شهرستان شده است. حال محقق به عنوان فرمانده انتظامی شهرستان کارون با علم به ضرورت و اهمیت موضوع به انجام تحقیق با هدف بررسی تأثیر ورزش صبحگاهی در سلامت روان و خرده مقیاسهای آن در کارکنان فرماندهی انتظامی شهرستان کارون پرداخته است. در این تحقیق می خواهیم بدانیم تأثیر ورزش صبحگاهی به عنوان متغیر مستقل بر سلامت روان کارکنان فرماندهی انتظامی شهرستان کارون به عنوان متغییر وابسته چگونه خواهد بود؟
لازم به ذکر که این تحقیق برای اولین بار در سطح این شهرستان انجام شده است. از کاربردهای تحقیق حاضر می توان در افزایش بهرهوری خدمتی و بالا بردن روحیه همکاری و کار تیمی بین کارکنان بهره جست. انتظار می رود با انجام این پژوهش شاهد شرکت 54 از کارکنان در ورزش صبحگاهی باشیم.
پیشینه تحقیق:
موسوی - 1381 - طی انجام پژوهشی با عنوان: بررسی نقش ورزش بر فشار عصبی بر سلامت روانی و جسمانی اساتید و کارکنان دانشگاههای آزاد منطقه 3 کشور و ارائه برنامه تمرینی، دریافت که بطور کلی فشار روانی اساتید و کارکنان ورزشکار در پاسخ به عوامل عصبی -رفتاری کمتر بوده و تمرینات بدنی یک شیوه مؤثر در مدیریت روانی و کاهش فشار و افزایش سلامت روانی و جسمانی میباشد.
پیروی - 1383 - ، در تحقیق خود با موضوع: تأثیر ورزش صبحگاهی بر روحیه و انگیزه تحصیلی دانش آموزان مقطع متوسطه منطقه 2 آموزش و پرورش تهران، نتیجه گرفت که ورزش صبحگاهی در کاهش افسردگی مؤثر است و باعث ایجاد آرامش میشود.
دالاندار و همکاران - 1389 - ، در پژوهشی با عنوان: تأثیر ورزش صبحگاهی در سلامت روان کارکنان دانشگاه آزاد اسلامی لارستان، دریافتند که انجام تمرینات هوازی بر سلامت روان و خرده مقیاسهای آن: شکایت جسمانی، اضطراب، اختلال در عملکرد اجتماعی و افسردگی کارکنان دانشگاه تأثیر معنی دار داشته است.
ضرغامی و همکاران - 1389 - ، در تحقیقی با عنوان: بررسی تأثیر هشت هفته تمرین هوازی بر میزان سلامت روان دانشجویان پسر دانشگاه شهید چمران اهواز، به این نتیجه رسیدند که انجام تمرینهای هوازی بر روی اضطراب و افسردگی دانشجویان پسر دانشگاه شهید چمران اهواز تأثیر معناداری داشته در حالی که هیچگونه تأثیر معناداری بر شکایت جسمانی و اختلال در عملکرد اجتماعی آنها نداشته است.
فکوریان و همکاران - 1391 - ، در پژوهشی با عنوان: تأثیر یک دوره تمرین منتخب نظامی بر آمادگی جسمانی شاخص توده بدنی و سلامت روانی و خل و خوی دانشجویان افسری، دریافتند که انجام فعالیتهای ورزشی و تمرینهای نظامی برای دانشجویان نظامی دانشگاه افسری سودمند است اما هیچگونه تأثیر معناداری بر سلامت روان آنان نداشته است.
آئورلیو و همکاران - 2005 - 3، در یک مطالعه با عنوان: فعالیت جسمانی و سلامت ذهن، به این نتیجه رسیدند که انجام ورزش و فعالیتهای بدنی تأثیر معناداری در درمان و پیشگیری از بیماریهای جسمانی و روانی داشته است.
لیندوال و همکاران - 2007 - 4، در تحقیقات خود تحت عنوان: یافته های مرتبط با افسردگی و فعالیت ورزشی افراد سالخورده و تحت مراقبت برگرفته از مرکز مطالعه ملی کشور سوئد، دریافتند که در زنان نسبت به مردان ورزشهای سبکتر موثرتر خواهد بود و افراد ورزشکرده از نمرات افسردگی پایین تر - علائم افسردگی پایین تر - نسبت به افراد ورزشنکرده داشته اند.
