بخشی از مقاله
چکیده
از مزیت های راهبردی در سازمان های نظامی و انتظامی بهره گیری موثر منابع دانشی و پیاده سازی نظام بالنده مدیریت دانش میباشد . این تحقیق با هدف شناسایی و سنجش عوامل کلیدی موفقیت و توسعه در فرایند مدیریت دانش در سازمان مورد مطالعه با طرح طرح دو سوال که - - عوامل کلیدی جهت موفقیت و توسعه در فرایند مدیریت دانش در سازمان مورد مطالعه کدامند؟ عوامل کلیدی جهت موفقیت و توسعه در فرایند مدیریت دانش در سازمان مورد مطالعه در چه وضعیتی قرار دارد؟ - - صورت گرفته است.
روش پژوهش توصیفی و از نوع کمی و از نظر هدف کاربردی و با شیوه پیمایشی و کتابخانه ای انجام و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه ای بوده و جامعه آماری آن را تعداد ًَِ نفر از کارکنان و مدیران و فرماندهان سازمان مورد مطالعه و جامعه نمونه، تعداد ًًٌ نفر انتخاب گردید. برای گردآوری دادههای مورد نیاز پرسشنامه ٍَ گزینه ای طبق مدل های موجود در مباحث نظری با طیف پنج گزینه ای لیکرت تهیه و از طریق نرم افزار spss تجزیه و تحلیل شده است.
سنجش روایی محتوایی و انطباق سؤالها و تعیین پایایی پرسشنامه، مورد تایید متخصصان قرار گرفت. در این راستا ابتدا با مرور ادبیات تحقیق مجموعه ای از عوامل کلیدی موفقیت و مولفه های مربوط به فرایند موفقیت مدیریت دانش شناسایی وسپس در یک اقدام پیمایشی وبا بهره گیری از روش آماری آزمون،فرضیه های مربوط به هر یک از عوامل کلیدی موفقیت به آزمون گذاشته و در ادامه با استفاده از آزمون فرید من رتبه بندی شده و تمامی عوامل کلیدی موفقیت حسب امتیازهای کسب شده احصا گردیده است. یافتههای پژوهش حاکیست تمامی عوامل موفقیت مدیریت دانش بارعایت ملاحظات و استاندارد های خود در جهت موفقیت و توسعه در فرایند مدیریت دانش در سازمان مورد مطالعه وجود دارد. ولی عوامل مدیریت و رهبری- راهبردها و اهدف بیشترین اولویت را داشته.لذا فرضیه اصلی مورد تایید قرار گرفته و پیشنهاد گردیده که به سایر عوامل توجه بیشتری معطوف گردد.
مقدمه
طی دو دهه اخیر افزایش حجم اطلاعات در سازمان ها و لزوم استفاده مؤثر از آنها در تصمیم های سازمانی، باعث ظهور پدیده ای به نام مدیریت دانش شده است.مدیریت دانش به عنوان ساز و کاری نظام مند و سازماندهی شده قادر است تا سازمان ها را نسبت به استفاده بهینه از منابع دانش رهنمون باشد. تمرکزمدیریت دانش بر بهبود توانایی های سازمانی است. بحثی که آغاز خلقت انسان و تشکیل اولین نهاد اجتماعی یعنی خانواده تا کنون وجود داشته و از اهمیت آن کاسته نشده است بحث مدیریت می باشد. سازماندهی دانش از طریق مدیریت دانش، سازمانها را قادر به حل مسئله به صورت اثر بخش و کارا، یادگیری پویا، برنامه ریزی و تصمیم سازی راهبردی می نماید.
نظریههای جدید مدیریت سازمان هر روز افقهای جدیدی را در نحوه ی اداره سازمانها و حرکت آنها در مسیر رشد و توسعه می گشایند و به مدیران و رهبران آگاهی لازم را جهت رویارویی با تغییر و تحولات محیطی میدهند محققان بسیاری عوامل موفقیت مدیریت دانش را به عنوان یک متغیر کلیدی در مدیریت دانش شناسایی کرده اند. موفقیت در سازمان ها ، به ایجاد محیط کاری جدیدی نیاز دارد که در آن، دانش و تجربه به سادگی تسهیم شوند، فرایندها و فناوری های اطلاعاتی نیز برای این هدف اعمال شوند و رفتارانسان ها در سازمان هم باید در این راستا قرار گیرد تا اطلاعات و دانش آنان ادغام شود و در زمان مناسب به دست افرادی برسد که به آن نیاز دارند تا بتوانند با بهره وری بیشترعمل کنند.
ٍ. بیان مسئله:
با وجود اینکه دانش به عنوان منبعی برای بقای سازمان ها ضروری میباشد و به هر میزان که سازمان ها دارای فرایندهای دانش بر بیشتری باشند، به همان میزان نیازمند برنامه های واقع گرا و کاربردی برای مدیریت دانش سازمانی به عنوان منبعی راهبردی برای بهبودهای مستمر آتی خواهند بود. - سهرابی، ٌََُ ، شمارهُ - بر اساس نظریه های دانش محور،دانش وچگونگی اداره آن، یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده پیشرفت سازمانهاست.
باتوجه به گستردگی ماموریتهای حوزه نظامی و انتظامی در بخش های مختلف عملیاتی ورزمی ،فرماندهی و پایش - کنترل - .فناوری،ساخت و نگهداری تجهیزات و ادوات نظامی و حتی پشتیبانی ،خدمات اداری ومالی ، به منظور استفاده از نکات مثبت وعدم تکرار اشتباهات ضروری است. از این رو سازمان های دفاعی باید مدیریت دانش را در حوزه گسترده ماموریتی خود پیاده سازی نموده و آن را به کار گیرند. امروزه ازمدیریت دانش به مثابه کلید کسب مزیت های راهبردی یاد میشود .
در شرایط محیط متلاطم حاکم بر سازمان ها وشدت یافتن روند های رقابتی ،دست یافتن به مزیت های نوین راهبردی وایجاد شایستگی های ممتاز ومتمایز،شرط اصلی سبقت گرفتن از رقیبان است. بدون تردید ،در عصر دانش بنیان حاضر ،دانش به عنوان یک منبع حیاتی راهبردی شناخته می شود .به گمان برخی صاحب نظران ،دانش منشا مزیت راهبردی در سازمان های امروزی است . با چنین منطقی است که سازمان های بالنده ،موضوع استقرار یکپارچه ی مدیریت دانش را در قلب راهبردهای خود جای داده اند.
بر این اساس محقق با توجه به اهمیت موضوع؛ عوامل موفقیت مدیریت دانش را یکی از راهبردهای مهم و مؤثر در افزایش بهره وری فرماندهی سازمان مورد مطالعه دانسته و در جهت پاسخ به این سوال که عوامل کلیدی جهت موفقیت و توسعه در فرایند مدیریت دانش در سازمان مورد مطالعه کدامند؟ و عوامل کلیدی جهت موفقیت و توسعه در فرایند مدیریت دانش در سازمان مورد مطالعه در چه وضعیتی قرار دارد؟ لذا در این تحقیق پیرامون شناسایی و سنجش عوامل کلیدی موفقیت و توسعه در فرایند مدیریت دانش در سازمان مورد مطالعه مورد بررسی قرار گرفته است.
َ. ضرورت و اهمیت انجام تحقیق:
مدیریت دانش یکی از مهمترین عوامل موفقیت سازمان ها در شرایط رقابتی و عصر اطلاعات است. اهمیت این موضوع به حدی است که امروزه شماری از سازمانها دانش خود را اندازه گیری می کنند و به منزله سرمایه فکری سازمان و نیز شاخصی برای درجه بندی شرکت ها در گزارش های خود منعکس می کنند. - زعفریان، ٌََْ، شماره ٍ - یکی از دغدغههای مهم و اساسی کشورها، تأمین امنیت کشور می باشد، اهمیت امنیت برای تمام جوامع و سیاستمداران حکومتی بسیار مورد توجه بوده و کشور ایران اسلامی به دلیل قرار داشتن در موقعیت خاص منطقه ای و ژئوپلتیکی بخصوص به دلیل وضعیت سیاسی منحصر به فرد بعضی از کشور های همسایه استفاده از روش ها و فن آوری های نوین بر پایه دستاوردهای علمی پژوهش محور و دستیابی به نیروهای متخصص ، خلاق ، پژوهشگر و توانمند علمی و شیوه های موثر نیازمند می باشد.
در شرایط کنونی ایجاب می کند که با مدیریت دانش با تهدیدات مقابله و از فرصت ها حداکثر استفاده بعمل آید .. با توجه به تاکید رهبر معظم انقلاب اسلامی درترسیم نقشه ی راه نیل پیشرفت های نوین صنعت نظامی و انتظامی و حرکت از راه میانبر و اینکه ایشان در تدابیر ابلاغی به وزارت دفاع فرموده اند - باید حرکت خود را با ابتکار همراهی کنید و به دنبال راه های جدید ومیان بر باشید تا بتوانیم به پیشرفت های جدید دست یابیم - و همچنین با توجه به گستردگی ماموریت های حوزه دفاعی در بخش های مختلف عملیاتی ورزمی ، فرماندهی و پایش - کنترل - فناوری،ساخت ونگهداری تجهیزات و ادوات نظامی و حتی پشتیبانی،آماد وخدمات اداری ومالی ،ضرورت به کار گیری مدیریت دانش در سازمان ها اشاره دارد.
به عبارت دیگر ،هدف نهایی مدیریت دانش ، تسهیم دانش میان کارکنان ، به منظورارتقای ارزش افزوده دانش موجود در سازمان ها بوده ونقش کلیدی درتوسعه و بهبود خلاقیت ، نوآوری و بهره وری وسود دهی سازمان را ایفا می نماید. از سوی دیگر،با تحولات و دگرگونی ها در دنیای کنونی که عصر اطلاعات وارتباطات است و به دلیل بی ثباتی و تغییر پذیری و غیر قابل پیش بینی بودن این تغییرات ،آنچه که کشورهای جهان به ویژه کشورهای در حال توسعه - ودر این بین کشور ایران که با شرایط تحریم روبرو می باشد ونیاز به توسعه وپیشرفت با توانمندی ها واستعدادهای درونی خود را دارد - را در جهت افزایش بهره وری وپیشرفت کمک می کند، استفاده از فرصت ها در رقابت با سایر کشورهاست و این مهم با استفاده از دانش ها و تجارب گذشته میسر میگردد.
دربخش های نظامی انتظامی کشور نیز، به منظور مواجهه با تهدید های مداوم دشمنان ، استفاده از دانش های موجود و ایجاد نو آوری در امورات نظامی انتظامی به واسطه ی استفاده از دانش ها، به عنوان عاملی مؤثر در تأمین الزام های تولید فناوری های جدید و پیشرفت سریع تر با توجه به تجربیات گذشته است که عامل مؤثر موفقیت محسوب میشود. با نگرش به وظایف متعدد و حساس سازمان مورد مطالعه لازم است با بهره گیری از سرمایه انسانی متعهد و متخصص و امکانات موجود و روش ها و فن آوری های نوین و استفاده گسترده از تجهیزات پیشرفته الکترونیکی و اپتیکی و سایر امکاناتو اتخاذ روش های ابتکاری در مقابله با هرگونه تهدید و رویدادهای سیاسی، نظامی و امنیتی در تأمین نظم و امنیت مرزهای خاکی و آبی کشور اقدام نماید.
هرچند سازمان مورد مطالعه در چند سال اخیر در زمینه توسعه دانش در سطوح متفاوت سرمایه گذاری کرده ولی فقدان ساز وکارهای صحیح ارزیابی و پیاده سازی مدیریت دانش،این نوع سرمایه گذاری را در ذهن مدیران تنها به یک هزینه اضافی تبدیل کرده است و علیرغم اقدامات صورت گرفته بنظر میرسد هنوز مدیریت دانش در در سازمان مورد مطالعه بطور جدی مورد توجه قرار نگرفته است لذا لازم است ساز کار و برنامه های آن تدوین و عملی گردد.
فلذا انجام یک تحقیق پیرامون شناسایی اصول و عوامل موفقیت مدیریت دانش ضروری میباشد. به این منظور در این تحقیق برای مدیریت - شناسایی،کسب،ذخیره سازی،انتشار،استفاده و نوآوری و ... - دانش ها،تجارب و سرمایه های فکری موجود جهت استفاده از آن و همچنین تولید دانش های نو ، پس از بررسی ادبیات مدیریت دانش و الگوهای موجود، عوامل موفقیت بررسی و زیر ساخت های مورد نیاز جهت موفقیت مدیریت دانش ارائه گردیده و عوامل موفقیت با استفاده از پرسش نامه و دریافت نظر خبرگان ،اعتبار سنجی شده است.
