بخشی از مقاله
چکیده
طرح مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی ایران - - IRICZM امروزه به مرحله اي رسیده است که نیاز به یک سامانه محتوایی و مدیریتی دارد. سامانه اطلاعات جغرافیایی - - GIS بعنوان یک ابزار راهگشا، بهترین راه حل نیاز فوق می باشد. در این مقاله ما سه مدل و کارکرد اصلی IRICZM را که شامل - 1 برنامه ریزي ساحلی،- 2 نظارت و پایش ساحلی و – 3 حفاظت ساحلی می باشد را با استفاده از این سامانه توضیح می دهیم. این مقاله طراحی چارچوب یک سامانه WebGIS را براي ICZM ایران توضیح می دهد که بر روي مفاهیم مشترك، تئوري ها و فن آوري ها،
جهت طراحی و اجراي آن تاکید می کند. این چارچوب با اختصار نامیده می شود.
این شامل دو عنصر اساسی می باشد که اجزاي مشورتی و تحلیلی فرایند تصمیم سازي را تشکیل می دهند. جزء مشورتی بر پایه مفهوم نقشه هاي قانونی می باشد و جزء تحلیلی شامل روشهاي تحلیل تصمیم ساز می شود. سامانه IRICZM WebGIS داراي معماري متمرکز - بر محور - Server است و قابلیت هاي GIS را از طریق شبکه وب، در اختیار کاربران سامانه قرار می دهد. این سامانه از HTML، CSS و زبان برنامه نویسی جاوا براي کاربران و ترکیب زبان برنامه نویسی PHP و خادم نقشه - - MapServer و پایگاه داده SQL Server در سمت Server استفاده می کند.
- 1 مقدمه
شبکه جهانی اینترنت امکان انتشار نامحدود اطلاعات را براي سرتاسر جهان امکانپذیر نموده است، اکنون ما می توانیم بطور رایگان جهان پیرامون خود را با نقشه و داده هاي فضایی تشریح نماییم. با استفاده از WebGIS، اطلاعات ما براي هرکسی در هر کجاي جهان قابل دسترس است. با استفاده از اینترنت، دسترسی به GIS نامحدود از نظر مکان، زمان و موقعیت امکانپذیر شده است. با راه اندازي سایت اطلاع رسانی Google Maps در سال 2005 میلادي، استفاده نامحدود اطلاعات جغرافیایی براي همه مردم جهان امکانپذیر شده است. Google Maps و سایر سامانه هاي کاربردي با استفاده از محیط نرم افزاري کاربردي راحت استفاده - - API تهیه شده و امکان استفاده از یک WebGIS را براي استفاده عموم مردم جهان که تخصص GIS ندارند، در یک محیط کاربر پسند میسر ساخته، بطوري که بتوانند اطلاعات خود را در این سامانه ارائه داده و با دیگران ارتباط داشته باشند.
هدف اصلی این مقاله بررسی امکان پیاده سازي IRICZM تحت سامانه WebGIS می باشد. ناحیه تحت پوشش این سامانه کلیه مناطق ساحلی ایرانی دریاي خزر، خلیج فارس و دریاي عمان می باشد. در قسمت دوم ما بیشتر مسائل و مشکلاتی که توسط IRICZM قابل مدیریت می باشند توضیح می دهیم و سپس راه حل ترکیب یکپارچه ICZM و WebGIS را براي حل مشکلات مدیریت ساحلی توضیح می دهیم.
سپس ما راه حل استفاده از اینترنت را بعنوان وسیله اي براي حل مشکلاتمان آنالیز می کنیم و سرانجام، الگوي اولیه سامانه WebGIS طرح ICZM ایران را که توسعه داده ایم بعنوان ابزاري براي حل مشکلات مکانی، خصوصاٌدر زمینه مدیریت ساحلی بررسی می کنیم و در قسمت 3 و 4 مدل مفهومی کار و تشریح معماري سیستم و طراحی محیط مناسب کاربران براي اجراي سامانه را توضیح می دهیم.
-2آماده سازي داده هاي مکانی
فرایندهاي مختلف آماده سازي داده ها همانند یک چرخه که شامل جمع آوري داده، پیش پردازش، پردازش و آنالیز داده و در نهایت برنامه ریزي فعالیت هاي ICZM است می باشد. تمامی داده هاي مورد استفاده ما در این مطالعه از داده هاي طرح ملی ICZM ایران می باشد که توسط سازمان بنادر و دریانوردي تهیه شده است.
در مرحله اول داده هاي مرتبط جمع آوري و سپس در یک محل مشخص گردآوري گردید تا براي استفاده آسانتر شوند. در مرحله دوم، تمام نقشه ها و داده ها مورد بررسی و پردازش اولیه قرار گرفتند که این شامل سیستم تصویر نقشه ها و تعریف سیستم هاي مختصاتی مناسب بود. در مرحله سوم بعد از پردازش و آنالیز کلیه داده ها، در یک پایگاه داده MS SQL Server بر روي یک دستگاه Server اختصاصی ذخیره شدند تا براي مرحله بعدي پردازش آماده گردند. و در مرحله چهارم فرایندهاي مورد نیاز ICZM طراحی گردید و در آخر براساس طراحی فرایندهاي برنامه اي ICZM ، نحوه توزیع و به روز رسانی داده ها از طریق سامانه IRICZM WebGIS مشخص شد.
ماموریت سامانه IRICZM WebGIS پشتیبانی و ارائه راه حل هاي اولیه براي نظارت و پایش ، حفاظت از سواحل و برنامه ریزي ساحلی می باشد.
شکل : 2 اجزاي سامانه IRICZM WebGIS
-2-2سه جزء اساسی IRICZM WebGIS
اولین جزء اساسی IRICZM WebGIS پایش و نظارت بر سواحل است، این جزء سامانه، مسئول اصلی به روز رسانی بیشترین داده ها از قبیل تغییرات سواحل، ساخت و سازها و نظارت بر اجراي طرحها و برنامه ها می باشد. ابزارهاي پایش و نظارت شامل استفاده دوره اي از تصاویر ماهواره اي و عکسهاي هوایی، بازدیدهاي دوره اي منظم و نامنظم - اتفاقی - ، و گزارشهاي کاربران محلی می باشد.
جزء دوم حفاظت از سواحل است. این قسمت مسئول اصلی به روز رسانی اطلاعاتی که در زمینه بهره برداري از سواحل ، اقدامات پیشگیرانه ، مقابله با آلودگی ها و استفاده هاي غیر قانونی از سواحل است می باشد. علاوه بر ابزارهاي مورد استفاده براي جزء قبلی، اینجا از نمونه برداري ها و ایستگاههاي کنترل کیفیت آب، خاك و هوا نیز استفاده می شود.
جزء سوم برنامه ریزي ساحلی می باشد. این جزء مسئول به روز رسانی طرحها و برنامه هاي تهیه شده، درحال تهیه و برنامه هایی که در آینده تهیه خواهند شد می باشد. در اینجا نیز از ابزارهاي بازدید دوره اي منظم و اتفاقی، تصاویر ماهواره اي - سنجش از دور - و گزارشهاي کاربران محلی و نهادهاي ساحلی براي به روز رسانی استفاده می شود
شکل : 3 استفاده از تصاویر ماهواره اي در سامانه IRICZM WebGIS
– 3 مدل مفهومی
-1- 3 سازماندهی داده ها
اجزاء و ترکیبات پایگاه داده سامانه IRICZM WebGIS از سه قست پایش و نظارت سواحل، حفاظت از سواحل و برنامه ریزي ساحلی تشکیل شده تا بتواند مدیریت یکپارچه بر سواحل کشور را تسهیل نماید و مشکلات موجود را حل نماید. تمامی داده ها در یک بانک اطلاعاتی MS SQL Server ذخیره شده و از طریق یک MapServer در اختیار کاربران قرار می گیرد. کلیه داده ها در Server سامانه پردازش می شود و نتایج پردازش ها از طریق وب در اختیار کاربران قرار می گیرد. براي کارکرد بهتر سامانه نیاز به مشارکت عمومی مردم و دستگاههاي دولتی و غیردولتی ساحلی می باشد.
MapServer که در اینجا از نرم افزار ArcGIS Server استفاده شده است، درخواستهاي وارده شامل سرویسهاي نقشه اي را پشتیبانی می کند و درخواستها را به سرور داده هاي مکانی منتقل می کند. یک قالب صفحه نمایشگر HTML درسمت کامپیوتر کاربر استفاده می شود تا نمایشگر صفحه اصلی سامانه مذکور باشد که به همراه توابع نقشه اي اصلی شامل نمایش نقشه، حرکت بر روي نقشه، تغییر مقیاس - کوچک و بزرگ - ، انتخاب عارضه، اندازه گیري، تعیین هویت و سایر توابع خدمات لازم را در اختیار کاربران قرار می دهد
.4استفاده از Framework
4.1 برنامه نویسی صفحه کاربر
در این مقاله سامانه IRWebGIS داراي سه مدل مختلف می باشد - نظارت و پایش سواحل، حفاظت سواحل و برنامه ریزي ساحلی - ، شکل شماره 5 منوي ورودي این سامانه را نمایش می دهد. کاربرهاي عمومی می توانند بطور رایگان به این سامانه دسترسی داشته باشند اما نمی توانند داده ها را ویرایش و به روز رسانی کنند. تنها کاربر رئیس - - Administrator هر قسمت می تواند آخرین اطلاعات را ویرایش و به روز رسانی نماید.
کاربران عمومی سامانه IRICZM WebGIS می توانند به اطلاعات سامانه دسترسی داشته باشند، اما اجازه تغییر و به روز رسانی اطلاعات مکانی و توصیفی را ندارند. شکل 3 ،صفحه نمایشگر کاربران عمومی را نشان می دهد.
ابزارهايدائماٌمورد استفاده شامل ابزارهاي مشاهده - بزرگ و کوچک کردن مقیاس، حرکت بر روي نقشه - ، ابزارنقشه، ابزار شناسایی، ابزار گرفتن خروجی و ابزار جستجو هستند. با استفاده از این ابزارها کاربر می تواند بطور موثري عملیات مورد نیاز خود را که براي کارش مفید می باشد انجام دهد. شکل 4 صفحه کاربر رئیس - - Administrator به همراه ابزارهاي ویرایش و به روز رسانی را نشان می دهد.
تمامی کاربران می توانند داده هاي زمانی موجود در این سامانه را با استفاده از ابزار شناسایی کسب نمایند. این سامانه همچنین قابلیت نمایش داده هاي تصویري پیوست عوارض مکانی را که شامل قراردادها، قوانین و مقررات و غیره می شود را به کاربر ارائه می دهد. تمامی داده هاي وارد شده در سامانه حاصل مطالعات طرح ملی مدیریت یکپارچه مناطق ساحلی ایران می باشد.
