بخشی از مقاله
چکیده:
نقش دانش در موفقیت سازمان ها واقعیتی انکار ناپذیر است. امروز سهم بزرگی از دارایی های سازمان را دانش و تجارب سازمانی تشکیل می دهد. در سازمان های پروژه محور این امر به لحاظ دانش و تجربه ایجاد شده در پروژه ها از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. شناسایی،اولویت بندی و گروه بندی دانش و ابزارهای تبادل دانش و تعامل فی مابین آنها در سازمان پروژه محور با موضوعیت پروژه های تحقیقاتی-صنعتی در بهتر مدیریت نمودن دانش سازمانی و به تبع آن در مدیریت کارآمد پروژه ها بسیار تاثیر گذار است. هدف اصلی مدیریت دانش پیشگیری از بروز مشکلات در پروژه ها می باشد.
شناسایی دانش و ابزارهای تبادل دانش و ارتباط بین آن ها در پروژه های تحقیقاتی-صنعتی با مطالعه مرور ادبیات موضوع و مطالعات میدانی، اولویت بندی و گروه بندی آنها با بهره گیری از توزیع پرسشنامه، تکنیک های آماری، تحلیل عاملی و روش های اعتبار سنجی مورد توجه قرار گرفته است. که این مهم در کنار مدل های دیگر مدیریت دانش بررسی شده به عنوان ابزارهای طراحی مدل مدیریت دانش مدیریت پروژه های تحقیقاتی-صنعتی مورد بهره برداری قرار گرفته است.
از دانشهای مدیریت پروژه، دانشهای پر اهمیتتر اولویت بندی شده و تعامل آن با برترین ابزارهای تبادل دانش مورد توجه قرار می گیرد. بر اساس شناسایی دانش و ابزارهای تبادل دانش و روابط فی ما بین آنها و مطالعات ادبیات موضوع، مدل مدیریت دانش مدیریت پروژه های تحقیقاتی-صنعتی بر اساس داده های معتبر بر اساس چهار فاز اصلی .1 - جمع آوری و شناسایی دانش .2ذخیره سازی و نگهداری دانش .3 ارائه و بکارگیری داشن .4 بروز رسانی دانش - بنا نهاده شده است و در نهایت تحقیق نیز اعتبار مدل طراحی و پیشنهاد شده بر اساس روش دلفی با بهره گیری از 7 تن از خبرگان دانشگاهی و صنعتی طی 3 مرحله اجرای چرخه دلفی صورت پذیرفته است.
.1مقدمه:
امروزه اهمیت دانش به عنوان یک سرمایه عظیم سازمانی و ابزار رقابتی بر هیچکس پوشیده نیست، سعی تمامی سازمانهای پیشرو در بکارگیری مدیریت دانش1 به منظور دستیابی به جایگاه متعالی در عرصه رقابتی، گویای این مهم است
سازمان بدون بهره برداری مطلوب از دانش های موجود هرگز نخواهد توانست به سر منزل مقصود دست یابد. شرکت ها برای بقاء و رقابت در جامعه دانش، بایستی مدیریت دارایی های فکری خویش را آموخته و به نیکی به کار ببرند. دانش موجود در پروژه ها که شامل تجربیات حاصل از اجرای پروژه ها، آگاهی از چگونگی ها، علل دیرکرد، حل مشکلات، نوآوری و ... می باشد، تنها در ذهن افراد درگیر در اجرای پروژه قرار دارد و ممکن است با رفتن این افراد هیچ گاه مورد استفاده مجدد در سازمان پروژه قرار نگیرد
این تحقیق به نقش مدیریت دانش در مدیریت پروژه های تحقیقاتی-صنعتی پرداخته شده، شناسایی دانش های مطرح در مدیریت پروژه های تحقیقاتی صنعتی، ابزارهای تبادل دانش و اهمیت آنها، نحوه ارتباط بین این ابزارها و دانش های حوزه مدیریت پروژه و طراحی مدل مدیریت دانش با بهره گیری از استاندارد پیکره دانش مدیریت پروژه2 ،که بتواند در مدیریت پروژه های تحقیقاتی-صنعتی کارآمد باشد مورد توجه است.
.2مرور ادبیات
مساله مدیریت پروژه و ابعاد مختلف آن با بکارگیری رویکردهای اطلاعات و دانش محور، توجه زیادی را در آثار نویسندگان و محققین به خود جلب نموده است. نقش فناوری های اطلاعاتی از ابتدا با برقراری جریان های اطلاعاتی و گردش مناسب داده ها تا برقراری مدل ها و سیستم های مدیریت دانش، معماری های دانش محور و در سطحی فراتر دستیابی به خرد و هوش سازمانی برای مدیریت کارآمد پروژه ها در مطالعات محققین و دانشمندان از گذشته تا کنون قابل ردیابی و لمس می باشد.
بسیاری از پژوهشگران ، روش ها،معماری ها و مدلهای تئوریکی مختلفی را برای کنترل و مدیریت ابعاد مختلف پروژه با رویکرد دانش محور ارائه نموده اند که اکثر روشها و مدلهای ارائه شده درپروژه های عمرانی - بنا به نوع ماهیت این پروژه ها که ؛ کوتاه مدت هستند، شباهت بسیار به هم دارند و ... - بررسی شده اند البته بکارگیری مدیریت دانش در حوژه تحقیق و توسعه در مطالعات اندیشمندان دیده می شود.
استفاده از تجربیات و دانش ها به همراه راه حل های استفاده شده در گذشته در افزایش کارایی و سرعت طراحی و توسعه موثر است [11] بیشتر نویسندگان بر تعمیم این مدلها در سایر پروژه ها ، به ویژه پروژه های صنعتی و تحقیقاتی تاکید دارند. دانش منبع اصلی پرداختن به این پیچیدگی است. با این حال در یک م وقعیت بین سازمانی، تعارض هایی بین اهداف مدیریت دانش و اهداف مدیریت عمومی ایجاد می شود که باید جبران گردد
انواع مختلف سازمان ها، در جهان به طور فزاینده ای پویا زندگی می کنند. بخش عمده ای از این پویایی از تحولات و نوآوری در فن آوری، به ویژه فن آوری اطلاعات و ارتباطات ایجاد می شود. بعضی از سازمان ها از امتیازات این پویایی استفاده می کنند و محصولات و مدل های جدید کسب و کار ایجاد می کنند و پیشرفت می کنند. دیگران آن را نادیده می گیرند و یا زمان طولانی در تلاش برای انطباق با آن هستند و، اغلب با عواقب منفی آن مواجه می شوند.
امروزه از دانش به عنوان کلیدی با ارزش در رقابت یاد می شود. نه تنها دانش به عنوان مبنایی برای پیشرفت منسجم شناخته شده است بلکه منبع حفظ ماهیت رقابتی سازمانی می باشد که مزیتی برای سازمان می باشد
1-2 مدل CCM
مینگ سان و تجاز ازا3 به بررسی سیستم مدیریت تغییرات قراردادها - Contract Change Management - CCM تحت پوشش همکاری های Online با بهره گیری از فناوری های روز اطلاعات می پردازند.این سیستم به پشتیبانی فرآیند مدیریت تغییرات قراردادهای پروژه ها پرداخته و در سطح گسترده ای از حوزه های عمران ، نیرو و پروژه های ساختمانی مورد بهره برداری قرار گرفته است
2-2 مدل پروژه های بلند مرتبه سازی - ساختمانی -
منصوره مقدم به بررسی نقش مدیریت دانش در شناسایی و تعدیل تاخیرات پروژه های بلند مرتبه سازی در تهران و ایجاد پایگاه دانش پروژه های بلند مرتبه سازی در مطالعات خویش پرداخته اند. اینان با معرفی مدل نوین در زمینه مدیریت دانش، متناسب با پروژه های بلند مرتبه سازی به دنبال مدیریت کارآمد پروژه های بلند مرتبه سازی بویژه در حوزه تاخیرات پروژه ها می باشد .نمونه های مورد مطالعه در این تحقیق پروژه های ساختمان سازی بالای 10 طبقه می باشند که میانگین موارد مورد مطالعه 28 طبقه می باشد
3-2 مدل KBDSS
فصیل منضور آرین4 با تاکید بر رویکرد دانش محور به منظور بهره گیری از تغییرات پروژه های ساختمانی آموزشی در کشور سنگاپور به دنبال طراحی مدل و سیستم دانش محوری است برای یاری تیم های پروژه تا با توجه به تجربیات و دانش های موجود از پروژه های گذشته بتوانند تصمیم هایی اخذ کنند که تاثیرات تغییرات پروژه را تا حداکثر ممکن در جهت اهداف پروژه مطلوب سازد.
مدل و سیستم ارائه شده بر مبنای دانش تحت عنوان 5 - KBDSS - متشکل از دوعنصر اصلی مبنای دانش و کنترل گزینش است.KBDSS قادر به کمک بر مدیران پروژه از طریق ارائه دانش صحیح برای تصمیم گیری و سیستم کنترل انتخاب های تنوع ها و تغییرات برای پروژه های ساختمانی آموزشی است. مدیریت تغییرات در این مدل ارائه شده شامل شش اصل : .1 تعریف تغییرات .2 فهم تغییرات .3 تشخیص اثر تغییرات .4 اجراء تغییرات .5 استراتژی کنترل اجرایی .6 یادگیری از تجربه های گذشته است.
مدل ارائه شده شامل دولایه میکرو6 و ماکرو7 بوده که سطح اطلاعات و دانش ها در هریک از این سطوح بسته به نام سطح تعریف شده و متفاوت می باشد. شاخص های کلیدی پروژه ها در سه بعد مهم کیفیت ، هزینه و زمان در این مدل تعریف شده و به منظور تصمیم گیری های درست تر از روش AHP برای تبدیل متغییرهای کیفی به کمی بهره برده شده است.
.3 متدولوژی تحقیق
1- 3 جامعه آماری:
جامعه آماری تحقیق مدیران وکارشناسان مدیریت پروژه در یک شرکت الکترونیک می باشند.تعداد کل جامعه آماری 200 نفربوده، این تعداد شامل 80 نفر مدیران پروژه وتعداد 120 نفرکارشناسان مدیریت پروژه می باشدکه این افراد دارای مدارک تحصیلی کارشناسی،کارشناسی ارشد و دکتری میباشند.
